5G rośnie, 2G zanika, 6G na horyzoncie: Najważniejsze wydarzenia w globalnych sieciach mobilnych (23–24 września 2025)

Kluczowe fakty

• Globalny rozwój 5G: Liczba połączeń 5G na świecie przekroczyła 2,6 miliarda w II kwartale 2025 roku (wzrost o 37% rok do roku) i jest na dobrej drodze, by osiągnąć niemal 9 miliardów do 2030 roku (około 60% wszystkich połączeń mobilnych) ^[1]. Ameryka Północna przoduje we wdrożeniu z 339 milionami subskrypcji 5G, obejmującymi 88% populacji i średnim, bezprecedensowym zużyciem danych na poziomie 111 GB na użytkownika miesięcznie ^[2]. Dla porównania, tylko 1,2% Afrykańczyków z 1,24 miliarda ludzi ma dostęp do 5G – wobec ponad 20% średniej światowej – co podkreśla znaczącą lukę w dostępie do łączności nowej generacji ^[3]. Rozwój 5G w Chinach pozostaje bezkonkurencyjny, z 4,65 miliona stacji bazowych 5G (36% wszystkich chińskich stacji komórkowych) i 1,15 miliarda użytkowników 5G (63% klientów mobilnych) według stanu na sierpień ^{[4] [5]}.
• Wycofywanie przestarzałych sieci 2G/3G:Filipiny podjęły decyzję o wyłączeniu przestarzałych sieci GSM i 3G w ramach zdecydowanych działań antyfraudowych. Departament Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych ogłosił, że usługi 3G zostaną całkowicie wycofane do 30 września, a wyłączenie 2G jest w toku, aby zwalczać oszustwa SMS-owe oraz nadużycia związane z urządzeniami typu „IMSI catcher” ^{[6] [7]}. Dwóch operatorów w kraju, DITO Telecommunity i Globe Telecom, już wyłączyło 3G, a Smart Communications zrobi to do końca miesiąca ^[8]. „Wszyscy współpracują… do Świąt Bożego Narodzenia, miejmy nadzieję, będzie można bez obaw dokonywać transakcji w internecie,” powiedział sekretarz DICT Henry Aguda, podkreślając cel bezpieczniejszych transakcji cyfrowych po wyłączeniu 2G/3G ^[9]. Inne kraje podążają podobną ścieżką: Wietnam wcześniej wyznaczył lata 2024–26 na zakończenie 2G, a europejscy operatorzy planują całkowite wyłączenie 2G/3G do 2025–2030, przekazując pasmo na potrzeby 4G/5G.
• Postępy w zakresie widma i infrastruktury: W Wietnamie państwowy operator VNPT wygrał kluczową aukcję widma 700 MHz 23 września, płacąc 1,99 biliona VND (~83 mln USD) za licencję na wzmocnienie ogólnokrajowego zasięgu 4G/5G ^[10]. Regulatorzy zauważyli, że to pasmo niskiej częstotliwości (przeznaczone ponownie z analogowej telewizji) znacznie poprawi zasięg na obszarach wiejskich i jakość sygnału wewnątrz budynków ^[11]. Dzięki ostatnim aukcjom całkowite widmo mobilne Wietnamu niemal się podwoiło do 660 MHz od 2020 roku, plasując się obecnie na 4. miejscu w ASEAN pod względem dostępnej przepustowości bezprzewodowej ^[12]. Tymczasem konsorcjum gigantów technologicznych (Meta, SoftBank, malezyjski TM, indonezyjski XLSmart i inni) ogłosiło plany budowy „CANDLE”, nowego 8 000 km podmorskiego kabla łączącego Japonię, Tajwan, Azję Południowo-Wschodnią i Singapur do 2028 roku ^[13]. Dzięki nowoczesnej konstrukcji z 24 parami włókien, CANDLE zapewni ogromną pojemność przesyłu danych i nadmiarowość tras, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na dane 5G i AI w regionie Azji i Pacyfiku ^{[14] [15]}. „CANDLE stanowi przełomowy postęp w umacnianiu cyfrowej infrastruktury regionu… zapewniając większą różnorodność i odporność sieci,” powiedział Don Pang, przewodniczący komitetu zarządzającego kablem ^[16].
• Wdrażanie i innowacje 5G: Główni operatorzy kontynuowali rozbudowę i prezentację 5G. W Wielkiej Brytanii Virgin Media O2 po cichu osiągnęło w tym tygodniu kamień milowy, rozszerzając swoją samodzielną sieć 5G do 500 miast i miasteczek, obejmując obecnie ponad 70% populacji usługą o ultraniskich opóźnieniach (bez dodatkowych kosztów dla abonentów). Jeanie York, CTO Virgin Media O2, powiedziała, że firma inwestuje 2 miliony funtów dziennie, aby zabezpieczyć swoją sieć na przyszłość i umożliwić nowe zastosowania, takie jak autonomiczny transport i zdalna opieka zdrowotna. Analitycy pochwalili to osiągnięcie: „Rozszerzenie zasięgu samodzielnej sieci 5G do 500 miast i miasteczek to znaczący kamień milowy, który poprawi doświadczenia mobilne milionów osób,” zauważył Kester Mann z CCS Insight ^[17]. A w Finlandii Nokia i Boldyn Networks przekształciły jedną z najgłębszych kopalni w Europie (kopalnię testową Callio) w podziemne laboratorium zasilane 5G. Nowa prywatna sieć 5G pozwala górnikom obsługiwać wiertnice i pojazdy z powierzchni, co znacząco poprawia bezpieczeństwo i wydajność ^{[18] [19]}. „W górnictwie łączność jest kluczowa… Dzięki prywatnemu 5G rozwiązujemy ten problem – dostarczając dane w czasie rzeczywistym i ultraniskie opóźnienia, dzięki czemu każda osoba i zasób są widoczne i chronione,” wyjaśnił Henrik Kiviniemi, dyrektor zarządzający projektu Callio FutureMINE ^[20]. Dostawcy branżowi twierdzą, że takie wdrożenia przemysłowego 5G są przełomowe dla niebezpiecznych środowisk: „Górnictwo to jedno z najtrudniejszych środowisk na Ziemi pod względem łączności, a prywatne 5G okazuje się przełomowe,” zauważył przedstawiciel Nokii Michael Aspinall, podkreślając, jak niezawodne sieci bezprzewodowe mogą uczynić operacje podziemne bezpieczniejszymi i bardziej wydajnymi ^[21].
• Przywództwo w branży i ruchy rynkowe: Ogłoszono dużą zmianę na stanowiskach kierowniczych w T-Mobile US, drugim co do wielkości operatorze w kraju. 22 września T-Mobile poinformował, że doświadczony menedżer Srini Gopalanzastąpi Mike’a Sieverta na stanowisku CEO ze skutkiem od 1 listopada ^[22]. Zmiana następuje w momencie, gdy T-Mobile stara się bronić swojej pozycji lidera rynku 5G w obliczu nasilającej się konkurencji i spowolnienia wzrostu liczby abonentów ^{[23] [24]}. Gopalan wcześniej podwoił wzrost w niemieckim oddziale Deutsche Telekom i ma za zadanie utrzymać impet T-Mobile po fuzji. „Gopalan wnosi ogromne doświadczenie… Nie spodziewam się żadnego spadku wyników T-Mobile” – skomentował analityk Craig Moffett, chwaląc dobrze zaplanowaną sukcesję ^[25]. W Europie fuzje i przejęcia w telekomunikacji znów są na celowniku: hiszpańska Telefónica rozważa przejęcia w Niemczech, Wielkiej Brytanii i Brazylii, jednocześnie lobbuje u regulatorów o złagodzenie przepisów dotyczących fuzji ^{[26] [27]}. Prezes Telefóniki Marc Murtra twierdzi, że rozdrobniony rynek europejski wymaga konsolidacji, by stworzyć „dużego operatora technologicznego” zdolnego do działania na skalę 5G/6G ^[28]. Przedstawiciele UE sygnalizują otwartość na transakcje, które mogą wzmocnić możliwości inwestycyjne operatorów, co podkreślają ostatnie oferty (takie jak Orange/MásMóvil w Hiszpanii).
• Sojusze 6G na horyzoncie: Patrząc poza 5G, giganci branży już współpracują nad 6G. Verizon ogłosił, że zwołał „6G Innovation Forum” z partnerami, w tym Ericsson, Nokia, Samsung, Qualcomm, oraz Meta, mając na celu kształtowanie bezprzewodowej technologii nowej generacji od podstaw ^{[29] [30]}. Łącząc dostawców sieci i producentów urządzeń/układów scalonych już na wczesnym etapie, Verizon chce uniknąć „chaotycznego” wdrożenia 6G i zapewnić, że technologia pojawi się z konkretnymi przypadkami użycia i globalnymi standardami ^{[31] [32]}. „Byliśmy pierwsi na świecie, którzy uruchomili 5G,” powiedział Joe Russo, szef Global Networks w Verizon, „[a] wyobrażamy sobie, że 6G umożliwi nowe technologie ubieralne i ulepszone doświadczenia AI” ^[33]. Początkowe działania forum obejmują dedykowane laboratoria testowe 6G w Los Angeles oraz współpracę z organizacjami standaryzacyjnymi (3GPP) nad projektami sieci natywnych dla AI ^{[34] [35]}. Partnerzy podzielają entuzjazm – „Jesteśmy podekscytowani współpracą z Verizon… aby odblokować innowacyjne doświadczenia użytkowników w erze 6G,” powiedział Charlie Zhang, starszy wiceprezes ds. badań i rozwoju w Samsung North America ^[36]. CTO Verizon Yago Tenorio podkreślił, że przywództwo USA jest priorytetem: „Wielkim celem dla Verizon – i dla Stanów Zjednoczonych – jest być pierwszym w 6G,” powiedział RCR Wireless ^[37]. Analitycy zauważają, że to prewencyjne porozumienie jest także odpowiedzią na podobne inicjatywy badawcze 6G w Europie i Azji, gdy operatorzy rywalizują o zdefiniowanie „napędzanej AI” przyszłości bezprzewodowej.
• Konwergencja satelitarno-komórkowa: W godnym uwagi partnerstwie łączącym sektor kosmiczny z telekomunikacyjnym, Iridium Communications wybrało amerykańskiego dostawcę Mavenir do wdrożenia sieci rdzeniowej dla nowych usług satelitarnego IoT i „direct-to-device” Iridium ^[38]. Ogłoszona 23 września umowa zakłada, że natywny dla chmury rdzeń 5G firmy Mavenir (działający na AWS) zostanie zintegrowany z konstelacją satelitów Iridium na niskiej orbicie okołoziemskiej, umożliwiając standardową łączność 3GPP NTN (sieć nie-naziemna) dla urządzeń IoT na całym świecie ^[39]. Oznacza to, że przyszłe smartfony i czujniki będą mogły łączyć się z satelitami Iridium, korzystając ze zwykłych protokołów komórkowych, gdy znajdą się poza zasięgiem wież komórkowych. „Ta współpraca to strategiczny kamień milowy – umożliwiający płynną łączność w domenach naziemnych i nie-naziemnych,” powiedział Ashok Khuntia, prezes ds. sieci rdzeniowych w Mavenir ^[40]. Wiceprezes Iridium Tim Last dodał, że usługa „Iridium NTN Direct” zapewni „prawdziwie globalne, niezawodne i gotowe na przyszłość rozwiązanie” dla operatorów, producentów chipsetów i konsumentów potrzebujących wszechobecnego zasięgu ^[41]. Pierwsza fala ofert satelita-telefon (od dostawców takich jak Lynk i AST SpaceMobile) jest już w fazie testów, a ruch Iridium – obok partnerstw takich jak SpaceX-Starlink z T-Mobile – podkreśla rosnącą dynamikę łączenia satelitów i szerokopasmowej sieci mobilnej w erze 5G.
• Bezpieczeństwo i awarie: Bezpieczeństwo telekomunikacyjne znalazło się w centrum uwagi, gdy amerykańscy agenci udaremnili potencjalny atak cybernetyczny na sieci komórkowe podczas głośnego Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku. Amerykańska Secret Service ujawniła 23 września, że zlikwidowała tajną sieć składającą się z około 300 urządzeń typu SIM-server i 100 000 kart SIM na terenie Nowego Jorku ^[42]. Sprzęt ten mógł zostać użyty do wyłączania stacji bazowych, przeciążania sieci (ataki DoS) lub umożliwiania zaszyfrowanej komunikacji przestępczej, poinformowali urzędnicy ^{[43] [44]}. „Potencjalne zagrożenie dla telekomunikacji naszego kraju, jakie stwarzała ta sieć… nie może być przecenione,” ostrzegł dyrektor Secret Service Sean Curran, zwracając uwagę na czas trwania wydarzenia z udziałem ponad 100 światowych przywódców ^[45]. Wstępna analiza kryminalistyczna wykazała powiązania sieci SIM z zagranicznymi podmiotami państwowymi oraz zorganizowanymi grupami przestępczymi ^[46]. Powiadomiono dotkniętych operatorów bezprzewodowych; MVNO MobileX potwierdził, że część jego kart SIM została przejęta i oświadczył, „każdego dnia wyłączamy podejrzaną aktywność w naszej sieci”, podkreślając, że posiada zabezpieczenia zapobiegające nadużyciom ^[47]. Niezależnie od tego, w Australii, Singtel – właściciel operatora nr 2 Optus – wystosował publiczne przeprosiny po tym, jak awaria sieci Optus została obwiniona za co najmniej cztery zgony, gdy połączenia alarmowe 000 nie zadziałały ^{[48] [49]}. 13-godzinna awaria w zeszłym tygodniu została spowodowana nieudaną aktualizacją oprogramowania zapory sieciowej, co pozbawiło usług telefonicznych około 600 klientów, w tym osoby potrzebujące karetek ^[50]. „Jesteśmy głębokoBardzo przepraszamy… że klienci nie mogli połączyć się ze służbami ratunkowymi, gdy najbardziej tego potrzebowali,” powiedział Yuen Kuan Moon, dyrektor generalny grupy Singtel ^[51]. W obliczu publicznego oburzenia – premier nazwał incydent „całkowicie nieakceptowalnym” ^[52] – Optus ogłosił niezależny przegląd prowadzony przez zewnętrznego eksperta, mający zbadać przyczyny technicznych awarii i procedury połączeń alarmowych ^[53]. Wstępne ustalenia sugerują, że błąd ludzki i odejście od standardowych protokołów przyczyniły się do awarii ^[54]. Rekomendacje z przeglądu mają być gotowe do końca roku, podczas gdy australijscy regulatorzy rozważają zaostrzenie wymogów dotyczących niezawodności i raportowania dla operatorów telekomunikacyjnych po tym głośnym incydencie.

---

Wzrost 5G gwałtownie przyspiesza na całym świecie, ale pozostają luki w adopcji

Mobilny internet szerokopasmowy nowej generacji kontynuuje szybki globalny rozwój, a najnowsze dane podkreślają zarówno niezwykły postęp, jak i utrzymujące się podziały. Sieci 5G zyskały setki milionów użytkowników w ciągu ostatniego roku, zwiększając globalną liczbę do około 2,6 miliarda połączeń na II kwartał 2025 roku ^[55]. Ta liczba oznacza 37% wzrost rok do roku, według organizacji branżowej 5G Americas, która prognozuje prawie 9 miliardów subskrypcji 5G do 2030 roku – czyli około 60% wszystkich połączeń mobilnych ^[56]. „Te najnowsze dane pokazują niezwykłe tempo rozwoju 5G na całym świecie,” powiedział Viet Nguyen, prezes 5G Americas ^[57]. Globalny ruch danych bezprzewodowych również szybko rośnie – o 15% rok do roku do poziomu 384 milionów terabajtów w II kwartale – co odzwierciedla rosnący popyt na streaming, IoT i usługi chmurowe korzystające z wyższych prędkości 5G ^[58].

Różnice regionalne są widoczne. Ameryka Północna pozostaje liderem we wdrażaniu i użytkowaniu 5G. Z 339 milionami subskrypcji 5G – obejmującymi 88% populacji – region USA/Kanada jest na dobrej drodze do osiągnięcia praktycznie pełnego pokrycia populacji 5G do końca roku ^[59]. Użytkownicy mobilni w Ameryce Północnej zużywają również zdecydowanie najwięcej danych: średnio 111 GB na użytkownika miesięcznie, prawie dwa razy więcej niż kolejny region (Azja Wschodnia ~67 GB) ^[60]. Tak duże zużycie wynika z nielimitowanych planów taryfowych i nawyków wymagających dużej przepustowości (np. streaming wideo, testy AR/VR) na dojrzałym rynku amerykańskim. Kristin Paulin, główna analityczka Omdia, zauważyła, że wraz ze wzrostem penetracji 5G i rozbudową sieci, „5G wchodzi w nową fazę jako podstawa dla IoT i transformacji cyfrowej”, wspierając nie tylko rozrywkę konsumencką, ale także inteligentne fabryki, telemedycynę i inne ^[61].

Jednocześnie inne regiony są dopiero na początku drogi do 5G. W całej Afryce jedynie około 1,2% ludzi ma dziś dostęp do sieci 5G, według nowego raportu „State of Broadband in Africa 2025” przygotowanego przez ITU i UNESCO ^[62]. To znacznie mniej niż średnia światowa wynosząca ponad 20% – co oznacza, że Afryka w dużej mierze pozostaje przy starszych sieciach 3G/4G ^[63]. Nawet 4G LTE obejmuje zasięgiem tylko 44% Afrykanów (a 3G około 77%) ^[64]. Jednak raport przewiduje, że dostępność 5G wzrośnie do 17% populacji Afryki do 2030 roku wraz ze wzrostem inwestycji ^[65]. W raporcie doceniono operatorów komórkowych w Afryce (takich jak MTN i Vodacom) za dynamiczny rozwój sieci 3G/4G w ostatniej dekadzie ^[66]. Jednak wciąż istnieje ogromna luka w użytkowaniu: ponad 710 milionów Afrykanów mieszka w zasięgu mobilnego internetu szerokopasmowego, ale nie korzysta z sieci z powodu barier takich jak wysokie ceny urządzeń i brak umiejętności cyfrowych ^[67]. Aby poprawić dostępność cenową, afrykańscy operatorzy często korzystają z tańszego sprzętu od chińskich dostawców – Huawei i inne firmy zdobyły silną pozycję na kontynencie dzięki konkurencyjnym cenom urządzeń ^[68]. Nowy raport wzywa do dalszych inwestycji (planowane jest około 62 miliardów dolarów w afrykańskie sieci w latach 2023–2030) oraz wspierającej polityki, aby 5G nie pogłębiło jeszcze bardziej dystansu Afryki ^[69]. Są też pozytywne przykłady: kraje takie jak Rwanda wprowadziły innowacyjne hurtowe sieci publiczno-prywatne, a internet satelitarny (np. Starlink, obecnie dostępny w 14 krajach Afryki) zaczyna wypełniać luki w zasięgu ^[70].

W regionie Azji i Pacyfiku wdrażanie 5G dynamicznie rośnie na rynkach zaawansowanych – szczególnie w Chinach. Oficjalne dane z sierpnia pokazują, że Chiny wdrożyły imponującą liczbę 4,65 miliona stacji bazowych 5G, które stanowią już ponad jedną trzecią wszystkich ich stacji komórkowych ^[71]. Trzej najwięksi chińscy operatorzy komórkowi oraz nowy gracz China Broadnet obsługują razem 1,15 miliarda abonentów 5G, co stanowi 63,4% z ogólnej liczby 1,82 miliarda wszystkich subskrypcji mobilnych w kraju ^[72]. Oznacza to, że same Chiny odpowiadają za około 45% wszystkich użytkowników 5G na świecie. Tylko od stycznia w Chinach przybyło 140 milionów nowych użytkowników 5G ^[73]. Ta skala jest wynikiem agresywnej rozbudowy sieci (często dotowanej przez rząd) oraz dostępnych cenowo urządzeń 5G na rynku. Dla porównania, Indie – drugi co do wielkości rynek mobilny na świecie – dopiero rozpoczynają wdrażanie 5G (start pod koniec 2022 roku) i planują objąć większość miast do 2025 roku. Inne kraje azjatyckie, takie jak Korea Południowa, Japonia i państwa Zatoki Perskiej, już teraz raportują, że 25–40% użytkowników mobilnych korzysta z 5G, podczas gdy Azja Południowo-Wschodnia przyspiesza wdrożenia w tym roku po aukcjach pasma.

Wyłączenie 2G i 3G: Filipiny odcinają sieci, by walczyć z oszustwami

Coraz więcej krajów wycofuje swoje sieci 2G i 3G – niektóre, by przekazać pasmo na rzecz 4G/5G, inne, by wyeliminować luki bezpieczeństwa. Odważnym przykładem tej drugiej motywacji jest decyzja rządu Filipin, który ogłosił, że do końca tego miesiąca całkowicie wyłączy usługi 3G w całym kraju, a wkrótce potem planuje wyłączyć wszystkie sieci 2G (GSM) ^[74]. Decyzja, ogłoszona przez sekretarza DICT Ivana Johna Uya i podsekretarza Henry’ego Agudę 22 września, jest podyktowana głównie względami bezpieczeństwa. Władze Filipin odkryły, że oszuści i cyberprzestępcy często wykorzystują starsze sieci – na przykład używając fałszywych stacji bazowych lub urządzeń typu „IMSI catcher” na sygnałach 2G do przechwytywania jednorazowych haseł i popełniania oszustw ^[75]. Zmuszając branżę i konsumentów do przejścia na bezpieczniejsze sieci 4G/5G (które obsługują silniejsze szyfrowanie i uwierzytelnianie numeru dzwoniącego), urzędnicy chcą ograniczyć phishing SMS-owy i inne oszustwa telefoniczne nękające kraj.

Wszyscy trzej główni filipińscy operatorzy komórkowi biorą udział w tym procesie. Nowicjusz DITO Telecommunity nigdy nie wdrożył 2G/3G (rozpoczął działalność w 2021 roku, opierając się wyłącznie na infrastrukturze 4G/5G) ^[76]. Globe Telecom wyłączył swoją przestarzałą sieć 3G na początku tego roku, a Smart Communications (bezprzewodowy oddział PLDT) wycofa swoją ostatnią sieć 3G do 30 września ^[77]. Ten kamień milowy oznaczać będzie koniec ery 3G na Filipinach – jednym z pierwszych krajów azjatyckich, które całkowicie wyłączą 3G. Jeśli chodzi o 2G, które na Filipinach sięga połowy lat 90., zarówno Globe, jak i Smart współpracują z regulatorami nad harmonogramem całkowitego wyłączenia ^[78]. Aguda zasugerował, że nastąpi to wkrótce, zauważając, że „wszyscy współpracują”. Dodał, że celem jest wyeliminowanie ulubionych kanałów oszustów przed sezonem świątecznym: „Do Bożego Narodzenia, będziesz mógł dokonywać transakcji w internecie bez obaw,” powiedział Aguda, wyrażając nadzieję, że działania te sprawią, iż handel i bankowość online będą bezpieczniejsze w nadchodzących miesiącach ^[79].

Poza kwestiami bezpieczeństwa istnieje praktyczna korzyść dla sieci: uwolnienie pasma. Zakresy 2G i 3G (takie jak 900 MHz i 2100 MHz) mogą zostać przeznaczone na 4G LTE i 5G, które oferują znacznie większą przepustowość. W rzeczywistości wiele krajów już wyłączyło 3G lub zaplanowało jego wyłączenie. Japonia i Korea Południowa wyłączyły 2G ponad dekadę temu. Australia i Singapur całkowicie wyłączyły 2G. Trzej najwięksi operatorzy w Stanach Zjednoczonych wycofali 3G w 2022 roku (2G również w większości zniknęło, a T-Mobile US zakończył świadczenie usług GSM w 2021 roku). W Europie większość operatorów planuje utrzymać albo 2G, albo 3G co najmniej do 2025 roku, aby wspierać starsze urządzenia (takie jak e-call w samochodach czy starsze moduły M2M) – ale nie oba standardy jednocześnie. Na przykład Vodafone UK utrzyma 2G do 2030 roku na potrzeby niskoenergetycznego IoT, nawet jeśli wyłączy 3G w tym roku. Francja wyznaczyła 2026 rok jako datę wyłączenia 2G (Bouygues Telecom), a następnie wyłączy 3G do 2029 roku ^[80]. Filipińskie podejście do niemal jednoczesnego wyłączenia 2G/3G jest ambitne, ale rynek jest na to gotowy: 4G obejmuje ponad 95% populacji, tanie smartfony 4G są powszechne, a rząd oferuje nawet programy edukacji cyfrowej i dotacje na urządzenia, aby pomóc użytkownikom 2G w przejściu na nowsze technologie. Przekaz jest jasny – w mobilnym krajobrazie 2025 roku jest coraz mniej miejsca na 30-letnią technologię, zwłaszcza gdy staje się ona słabym ogniwem bezpieczeństwa.

Nowe aukcje pasma napędzają ekspansję 5G

Podczas gdy niektóre częstotliwości znikają, inne się pojawiają. Pasmo średnie – złoty środek dla szerokiego zasięgu i pojemności 5G – doczekało się ważnych przydziałów w minionym tygodniu, szczególnie na rynkach wschodzących, które dążą do nadrobienia zaległości we wdrażaniu 5G.

W Wietnamie rząd zakończył szeroko obserwowaną aukcję pasma 700 MHz, cennej częstotliwości wcześniej wykorzystywanej do analogowych transmisji telewizyjnych. 23 września Grupa Poczt i Telekomunikacji Wietnamu (VNPT) otrzymała blok 703–713 MHz / 758–768 MHz (często nazywany „B1” 700 MHz) za około ₫1,99 biliona (83 mln USD) ^[81]. To niskie pasmo jest cenione za duży zasięg i dobrą penetrację wewnątrz budynków – idealne do rozszerzania mobilnego internetu szerokopasmowego na wiejskie wioski, tereny górskie i do wnętrz betonowych budynków w Wietnamie. Urzędnicy zauważyli, że w połączeniu z sąsiednim blokiem 700 MHz wygranym przez Viettel na początku tego roku, Wietnam niemal podwoił całkowite zasoby widma IMT (międzynarodowego widma telekomunikacji mobilnej) do 660 MHz, co stanowi wzrost o 94% względem 2020 roku ^[82]. Ten skok plasuje Wietnam na 4. miejscu wśród krajów ASEAN pod względem widma na mieszkańca, za Singapurem, Malezją i Filipinami ^[83]. Le Van Tuan, szef regulatora częstotliwości radiowych, powiedział, że ten wzrost widma „zwiększy zasięg na terenach wiejskich i górskich oraz poprawi łączność wewnątrz budynków w miastach” wraz z rozwojem 5G ^[84]. Licencje na 700 MHz obowiązują przez 15 lat i mogą być wykorzystywane zarówno dla 4G LTE, jak i 5G NR. Największy operator w Wietnamie, Viettel (który zdobył drugą połowę pasma 700 MHz w maju), planuje agresywną rozbudowę: zamierza uruchomić ponad 20 000 stacji bazowych 5G w 2025 roku i osiągnąć 99% pokrycia populacji do 2030 roku ^[85]. Udane zakończenie aukcji – po wcześniejszych opóźnieniach – stanowi ważny krok na drodze Wietnamu do zapewnienia szerokiego zasięgu 5G. Wpisuje się to także w trend regionalny: wiele krajów azjatyckich (Indie, Tajlandia, Malezja itd.) niedawno przydzieliło pasmo 700 MHz lub zamierza to zrobić, uznając je za kluczowe dla zmniejszenia cyfrowej przepaści między miastem a wsią w erze 5G.

Tymczasem inwestycje w infrastrukturę nadal stanowią podstawę rozwoju sieci mobilnych. Jednym z największych ogłoszeń była informacja o współpracy globalnych firm technologicznych i telekomunikacyjnych, które połączyły siły, aby zbudować CANDLE, nowy, wysokoprzepustowy podmorski system światłowodowy w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Projekt ten, ujawniony 24 września, łączy Meta (spółka-matka Facebooka), japońską SoftBank Corp., malezyjską TM, filipińskiego operatora sieci IPS, indonezyjską XLSmart oraz branżowego weterana NEC jako głównego wykonawcę ^[86]. Planowane uruchomienie usługi w 2028, kabel CANDLE będzie miał długość około 8 000 kilometrów pod wodą, łącząc Japonię z Singapurem z punktami lądowania na Tajwanie, Filipinach, w Indonezji i Malezji ^[87]. Co istotne, będzie to jeden z pierwszych kabli w regionie Azji i Pacyfiku wykorzystujących 24 pary włókien, znacznie więcej niż w tradycyjnych systemach, co znacząco zwiększa potencjalną przepustowość ^[88]. Partnerzy wskazują na rosnące zapotrzebowanie na międzynarodową przepustowość napędzane przez wdrożenia 5G, przetwarzanie w chmurze i aplikacje AI – trendy wymagające nie tylko szybszych sieci mobilnych lokalnie, ale także solidnego połączenia między centrami danych i węzłami w całej Azji. „Wraz z szybkim rozwojem generatywnej AI i IoT, zapotrzebowanie na międzynarodową telekomunikację przyspiesza. CANDLE… będzie jednym z kluczowych fundamentów infrastruktury społecznej nowej generacji,” powiedział Kimimasa Kudo z SoftBank, podkreślając, że integracja kabla z innymi systemami wzmocni rolę Japonii jako cyfrowej bramy ^[89]. Nowa trasa zwiększa także odporność – zapewniając „większą różnorodność i redundancję sieci na [tym] kluczowym korytarzu” w Azji, zauważył przewodniczący komitetu Don Pang, który podkreślił wspólne zaangażowanie na rzecz zwiększenia „inkluzji cyfrowej i możliwości gospodarczych dla ponad pół miliarda ludzi” w regionie ^[90]. Ta inwestycja następuje po serii innych planów budowy podmorskich kabli (np. kabel Apricot Google’a) wokół Indonezji i Filipin, rynków, które histoPodkreśla to, że za każdą siecią bezprzewodową 5G stoi ogromna infrastruktura przewodowa, od światłowodowych łączy dosyłowych po kable podmorskie, która musi się rozwijać równolegle.

Przypadki użycia 5G: od stadionów po metro i podziemne kopalnie

W miarę jak zasięg 5G się rozszerza, operatorzy chętnie pokazują, co technologia ta potrafi poza szybszym przesyłaniem strumieniowym na telefonach. W ostatnich dniach można było zobaczyć 5G w akcji na arenach od wydarzeń sportowych, przez systemy transportu, po przemysł ciężki:

• W Nowym Jorku prestiżowy turniej golfowy Ryder Cup (który odbędzie się w USA w 2025 roku) zyskuje technologiczne wsparcie od swojego sponsora, firmy T-Mobile. W komunikacie prasowym T-Mobile z 23 września opisano, jak sieć 5G firmy obejmie 300-akrowe pole Bethpage Black, tworząc „najbardziej połączone” doświadczenie kibica w golfie ^[91]. Innowacje obejmują bezprzewodowe kamery 5G dla nowych ujęć transmisji, aplikację wydarzenia z nakładkami AR (takimi jak „Roar Meter” mierzący doping tłumu), a nawet dedykowane fragmenty sieci, by zapewnić, że urządzenia służb ratunkowych pozostaną online podczas tłumów na turnieju ^{[92] [93]}. „Ryder Cup… to idealna scena, by pokazać, jak T-Mobile 5G zmienia doświadczenie wydarzeń na żywo,” powiedział Mo Katibeh, szef działu biznesowego T-Mobile, podkreślając „innowacje transmisyjne oparte na 5G i ulepszenia dla kibiców w czasie rzeczywistym”, które łączą fizyczne i wirtualne kibicowanie ^[94]. To kontynuacja innych sportowych współprac – od Verizona okablowującego stadiony NFL technologią 5G Ultra Wideband po China Mobile dostarczającego 8K VR na igrzyskach olimpijskich w Pekinie – wszystkie mające na celu pokazanie konsumentom namacalnych korzyści z szybkości i niskich opóźnień 5G w rozrywce.
W Londynie Virgin Media O2 ogłosiła znaczną rozbudowę swojej usługi 5G Standalone (SA), obejmującą 500 miast i miasteczek w Wielkiej Brytanii od połowy września. Ta nowej generacji sieć 5G – która, w przeciwieństwie do starszego “Non-Standalone” 5G, nie opiera się na łączności 4G – obejmuje obecnie 49 milionów osób (ponad 70% populacji Wielkiej Brytanii) zapewniając łączność o ultraniskich opóźnieniach ^{[95] [96]}. Co istotne, Virgin Media O2 udostępnia 5G SA bez dodatkowych opłat dla użytkowników z kompatybilnymi telefonami ^[97]. Firma gwarantuje co najmniej 90% zasięgu na zewnątrz w każdej lokalizacji 5G SA, zapewniając spójne doświadczenie ^[98]. To wdrożenie, największe tego typu w Wielkiej Brytanii, toruje drogę zaawansowanym zastosowaniom, takim jak pojazdy autonomiczne i czujniki smart city, które wymagają podziału sieci i niezawodności oferowanej przez samodzielne 5G. Uzupełnia ono także trwające modernizacje 4G LTE i wdrożenia małych stacji bazowych w ramach inwestycji w sieć mobilną o wartości 700 milionów funtów w tym roku ^[99]. Branżowi obserwatorzy pochwalili ten kamień milowy. „Rozszerzenie 5G standalone do 500 miast… poprawi doświadczenie mobilne milionów klientów O2,” zauważył Kester Mann z CCS Insight, dodając, że szeroki zasięg SA stawia Wielką Brytanię w pozycji lidera innowacji 5G ^{[100] [101]}. CTO Virgin Media O2 Jeanie York podkreśliła zaangażowanie: „Inwestujemy 2 mln funtów każdego dnia, aby ulepszać naszą sieć mobilną… [Chodzi] o zabezpieczenie przyszłości i tworzenie ekscytujących możliwości dla innowacji zorientowanych na klienta.” ^{[102] [103]} W geście symbolicznym, 500. miasto z 5G (Bakewell w Derbyshire) świętowało z gigantycznym „5G Bakewell Tart” – łącząc brytyjski humor z osiągnięciem telekomunikacyjnym. W transporcie publicznym, nowojorska Metropolitan Transportation Authority (MTA) ogłosiła 21 września partnerstwo z Transit Wireless (spółką BAI Communications) w celu rozszerzenia szybkiego zasięgu sieci komórkowej w całym systemie metra w Nowym Jorku do 2026 roku. Chociaż nie wszystko będzie w technologii 5G, projekt obejmuje modernizację 418 mil torów w tunelach, ze szczególnym naciskiem na instalację nowych anten gotowych na 5G. Podkreśla to, że pasażerowie coraz częściej oczekują nieprzerwanego dostępu do danych mobilnych do nawigacji, streamingu czy pracy, nawet pod ziemią. Być może najbardziej uderzające było zejście 5G w głąb podziemnej kopalni. Na północy Finlandii, historyczna kopalnia Pyhäsalmi – obecnie odrodzona jako centrum badawcze Callio FutureMINE – połączyła siły z Nokia i Boldyn Networks, aby zainstalować nowoczesną prywatną sieć 5G 1,4 kilometra pod ziemią ^[104]. Ogłoszona 24 września, ta instalacja zamienia jedną z najgłębszych kopalń Europy w żywe laboratorium cyfrowego górnictwa. Sieć 5G obejmuje wiele poziomów tuneli ultraniską latencją połączenia, umożliwiając szereg nowatorskich zastosowań: zdalne sterowanie pojazdami i robotami górniczymi z naziemnej sterowni, trójwymiarowe mapowanie w czasie rzeczywistym i wizualizację „cyfrowego bliźniaka” kopalni, bezprzewodowe czujniki i IoT do monitorowania środowiska oraz natychmiastową komunikację push-to-talk zastępującą tradycyjne krótkofalówki ^{[105] [106]}. Celem jest udowodnienie, że przyszłe kopalnie mogą działać z o 90% mniejszą liczbą pracowników pod ziemią, co znacząco poprawia bezpieczeństwo i wydajność. „Dzięki odpowiedniej technologii operacje mogą być w pełni zarządzane z powierzchni, czyniąc górnictwo nie tylko inteligentniejszym, ale i znacznie bezpieczniejszym” – powiedział Henrik Kiviniemi z Callio, zauważając, że niezawodność i duża przepustowość 5G zapewniają, iż „każda osoba i zasób są widoczne i chronione” w czasie rzeczywistym ^[107]. Firmy takie jak Normet, fiński producent sprzętu górniczego, już testują autonomiczne ładowarki sterowane przez 5G. Wiceprezes Normet, Mark Ryan, wyjaśnił znaczenie: „W miarę jak kopalnie sięgają głębiej, najbezpieczniejszą i najwydajniejszą drogą jest usunięcie ludzi z tych środowisk… W pełni zautomatyzowana przyszłość może oznaczać, że 90% pracowników podziemnych będzie pracować z powierzchni – ale to wymaga dedykowanych sieci 5G. Otwarte Wi-Fi i współdzielone sieci po prostu nie działają niezawodnie pod ziemią… prywatna sieć zbudowana pod te procesy to konieczność.” ^[108]. Szef rozwiązań dla przedsiębiorstw Nokii na Europę, Michael Aspinall, zauważył, że jeśli 5G może podołać trudnym warunkom kopalni – z ciągłymi zakłóceniami od skał, pyłem, wibracjami – dobrze wróży to wdrażaniu prywatnych sieci bezprzewodowych w każdym środowisku przemysłowym. „Wspólnie z Boldyn Networks umożliwiamy Callio demonstracjzobacz, jak bezpieczne, niezawodne i wydajne sieci mogą przekształcić operacje podziemne – czyniąc je bezpieczniejszymi, bardziej zrównoważonymi i wydajniejszymi,” powiedział Aspinall o projekcie ^[109]. Wnioski z Callio posłużą innym zastosowaniom 5G o znaczeniu krytycznym, od platform wiertniczych po automatyzację fabryk.

Nowe sojusze: przygotowanie gruntu pod 6G

Nawet gdy globalna adopcja 5G przyspiesza, branża telekomunikacyjna patrzy już w przyszłość na 6G – następną generację łączności bezprzewodowej spodziewaną do 2030 roku. W tym okresie istotnym wydarzeniem było utworzenie sojuszu 6G zainicjowanego przez amerykańskiego operatora Verizon. 24 września Verizon ogłosił powołanie „Forum Innowacji 6G”, które skupia jedne z najbardziej wpływowych firm w telekomunikacji i technologii: dostawców sprzętu sieciowego Ericsson, Nokia, Samsung, giganta półprzewodników Qualcomm oraz Meta (spółkę-matkę Facebooka) reprezentującą przyszłe urządzenia i zainteresowania metaverse ^{[110] [111]}. Forum to jest w istocie zespołem „kto jest kim” mającym koordynować badania, standardy i prototypy 6G już od najwcześniejszych etapów.

Celem Verizona w ramach tego sojuszu jest „wspólne definiowanie możliwości przyszłej sieci i innowacyjnych zastosowań”, zamiast pozwolić, by 6G rozwijało się w odosobnieniu ^[112]. Poprzez zjednoczenie kluczowych graczy już teraz, grupa ma nadzieję zidentyfikować aplikacje, które 6G powinno obsługiwać – a następnie zapewnić, że technologia będzie gotowa, by je dostarczyć w momencie uruchomienia. Początkowe obszary zainteresowania obejmują: sieci natywnie oparte na AI (sprawiające, że sieci 6G będą samoczynnie się optymalizować i obsługiwać przetwarzanie AI w czasie rzeczywistym), nowe formy urządzeń, takie jak wearables czy XR (rozszerzona rzeczywistość), które 6G może ulepszyć, eksplorację widma terahercowego dla ultrawysokich prędkości oraz globalną interoperacyjność, aby urządzenia 6G działały bezproblemowo w różnych krajach ^{[113] [114]}. Co istotne, Verizon już utworzył laboratoria 6G w takich lokalizacjach jak Los Angeles, które służą jako środowiska testowe dla inżynierów wszystkich partnerów do testowania powstającego sprzętu i oprogramowania 6G ^[115]. Forum zamierza także wnosić wkład do formalnych standardów (prawdopodobnie za pośrednictwem 3GPP i ITU), aby kształtować to, czym stanie się „6G”.

Najwyżsi rangą menedżerowie podkreślili strategiczne znaczenie. Joe Russo, wiceprezes Verizon ds. globalnych sieci, zaznaczył dumę firmy z bycia pierwszym operatorem, który wdrożył 5G, oraz determinację, by pozostać liderem: „Byliśmy pierwsi na świecie, którzy uruchomili 5G… [Teraz] 6G [umożliwi] bezprecedensowe możliwości, takie jak nowe technologie ubieralne i ulepszone doświadczenia AI.” ^[116] Innymi słowy, 6G to nie tylko szybsze prędkości; jest postrzegane jako katalizator dla ambient computingu i XR – rzeczy takich jak okulary AR, asystenci AI, czujniki inteligentnych miast – wszystko komunikujące się natychmiastowo. Charlie Zhang, wiceprezes Samsung Research, potwierdził to, mówiąc, że Samsung „jest podekscytowany współpracą z Verizon… aby odblokować innowacyjne doświadczenia użytkowników w erze 6G” ^[117]. CTO Verizon Yago Tenorio posunął się nawet do stwierdzenia, że przywództwo USA w 6G to kwestia konkurencyjności narodowej. „Wielkim celem Verizon – i Stanów Zjednoczonych – jest być pierwszym w 6G,” powiedział Tenorio dziennikarzom, wskazując na nadchodzące wydarzenia, takie jak Mistrzostwa Świata FIFA 2026 w Ameryce Północnej i Igrzyska Olimpijskie w Los Angeles 2028 jako docelowe terminy wczesnych demonstracji 6G ^[118]. Verizon planuje dedykowane poligony testowe 6G w LA na potrzeby tych wydarzeń ^[119].

Skąd ten pośpiech? Po części chodzi o wyciągnięcie wniosków z wdrożenia 5G: wielu w branży uważało, że 5G pojawiło się z dużym szumem, ale początkowo bez wyraźnych przełomowych zastosowań. Definiując przypadki użycia już teraz (Verizon często wspomina o „AI w czasie rzeczywistym” jako kluczowym scenariuszu 6G), operatorzy mają nadzieję, że 6G wystartuje płynniej i od razu przyniesie wartość. To także odpowiedź na ostrą konkurencję: Europa ma swoją inicjatywę 6G-IA i flagowe projekty badawcze (Hexa-X itd.), Japonia i Korea prowadzą narodowe programy 6G, a chińscy dostawcy i środowisko akademickie są bardzo aktywni w badaniach nad 6G (Chiny już w 2020 roku wysłały satelitę testowego dla potencjalnych częstotliwości 6G). Forum pod przewodnictwem Verizon może pełnić rolę de facto koalicji skoncentrowanej na USA, mającej wpływ na globalne standardy 6G już na wczesnym etapie. Administracja Bidena również sygnalizowała zainteresowanie przywództwem w sieciach nowej generacji – niedawna ustawa telekomunikacyjna (nazywana „One Big Beautiful Bill Act”) zawierała zapisy o uwolnieniu pasma i finansowaniu innowacji w kierunku 6G, co Tenorio określił jako „fenomenalny krok naprzód” dla USA ^[120].

Warto zauważyć, że AT&T i T-Mobile nie pojawiły się w ogłoszeniu forum Verizon. Nie wiadomo, czy dołączą później, czy będą realizować własne współprace dotyczące 6G. Jednak ruch Verizon z pewnością wyznacza kierunek. Firma, która wyprzedziła rywali w wyścigu do 5G, ogłasza, że nie zamierza czekać, by zrobić to samo z 6G. Dla konsumentów namacalne usługi 6G są jeszcze odległe o lata; sam standard ma zostać sfinalizowany dopiero około 2028 roku. Jednak decyzje podejmowane dziś w laboratoriach – dotyczące form fal, pasm częstotliwości i architektury sieci – zdecydują o możliwościach 6G (na przykład, czy Twój telefon 6G może pełnić rolę superkomputera AI lub projektora hologramów w pewnym sensie). Utworzenie tego głośnego sojuszu sugeruje, że wyścig do 6G, po cichu, już się rozpoczął.

Przemiany w branży telekomunikacyjnej i zmiany strategii

W tym okresie miały również miejsce istotne wydarzenia po stronie biznesowej branży mobilnej, gdy firmy dostosowują przywództwo i strategie do zmieniającego się rynku.

W Stanach Zjednoczonych, T-Mobile – znany z ruchów „Un-carrier” i udanej fuzji ze Sprintem – ogłosił zmianę CEO, która oznacza koniec pewnej ery. Mike Sievert, który przejął stanowisko po Johnie Legere w 2020 roku i poprowadził T-Mobile przez integrację ze Sprintem, przekaże stery CEO Srinivasanowi „Srini” Gopalanowi 1 listopada ^[121]. Gopalan to osoba z wewnątrz, z dużym doświadczeniem w telekomunikacji: były menedżer Vodafone i Airtel, który od początku 2025 roku jest COO w T-Mobile, po kierowaniu europejskimi operacjami Deutsche Telekom. Wiadomość, która pojawiła się tuż po zamknięciu rynku 22 września, pojawia się w momencie, gdy T-Mobile mierzy się z dojrzewającym rynkiem usług bezprzewodowych w USA. Wzrost spowolnił w całej branży, a konkurenci AT&T i Verizon stali się bardziej konkurencyjni pod względem cen i promocji. Zarząd T-Mobile wyraźnie chciał płynnego przekazania władzy – Sievert pozostanie na stanowisku wiceprzewodniczącego wykonawczego, aby doradzać w sprawach długoterminowej strategii ^[122]. Analitycy zareagowali pozytywnie, zauważając, że Gopalan wnosi globalną perspektywę i silne osiągnięcia (podwoił wzrost DT w Niemczech, szczególnie w zakresie światłowodowego internetu). „To bardzo imponujący lider, a oni wyjątkowo dobrze przeprowadzili tę zmianę” – powiedział Craig Moffett z MoffettNathanson, dodając „Nie spodziewam się żadnego spadku wydajności T-Mobile.” ^[123] Rzeczywiście, pod kierownictwem Sieverta, T-Mobile wyprzedził AT&T i stał się drugim co do wielkości operatorem w USA, konsekwentnie prowadząc w liczbie nowych abonentów; utrzymanie tej pozycji lidera 5G w obliczu trudności gospodarczych będzie wyzwaniem dla Gopalana. W wywiadzie Gopalan wskazał, że jego priorytetem będzie inwestowanie w pasmo i światłowodowy backhaul (T-Mobile ma niewiele aktywów światłowodowych w porównaniu do AT&T/Verizon), aby wzmocnić pojemność sieci ^[124]. Zbagatelizował możliwość natychmiastowych dużych przejęć, sugerując, że fuzja ze Sprintem już dała T-Mobile odpowiednią skalę do konkurowania ^[125]. Co istotne, T-Mobile ponownie potwierdził swoje zobowiązanie do niepodnoszenia cen planów komórkowych dla obecnych klientów – obietnicę, która wyróżnia firmę, podczas gdy Verizon i AT&T stopniowo podnoszą ceny.

Tymczasem w Europie ponownie nasilają się rozmowy o konsolidacji w sektorze telekomunikacyjnym, który od dawna jest rozdrobniony na dziesiątki średniej wielkości operatorów. 24 września analiza Reutersa zwróciła uwagę na strategiczne ambicje Telefóniki pod rządami nowego prezesa Marc Murtra ^{[126] [127]}. Murtra, który objął stanowisko na początku 2025 roku, przygotowuje do końca roku duży plan strategiczny, który może obejmować zakup aktywów na kluczowych rynkach takich jak Wielka Brytania, Niemcy, Hiszpania czy Brazylia ^[128]. Telefónica sygnalizowała nawet, że może sprzedać niektóre swoje jednostki w Ameryce Łacińskiej (na mniejszych rynkach), aby uwolnić kapitał na większe inwestycje ^[129]. Tłem jest fakt, że europejscy regulatorzy, zwłaszcza organy ds. konkurencji UE, wydają się łagodzić swoje stanowisko wobec fuzji w telekomunikacji. W tym tygodniu najwyższy urzędnik ds. telekomunikacji Komisji Europejskiej wezwał do „skali i zakresu” w branży, sugerując, że niektóre fuzje na rynku krajowym mogą zostać dopuszczone, jeśli wzmocnią inwestycje w sieci. Rzeczywiście, proponowana fuzja Orange i MásMóvil w Hiszpanii oraz Vodafone z Three w Wielkiej Brytanii to papierek lakmusowy – obie są w trakcie przeglądu, ale uważa się, że prawdopodobnie zostaną zatwierdzone pod pewnymi warunkami. Murtra argumentował, że Europa potrzebuje „dużego operatora technologicznego”, by rywalizować z gigantami z USA i Chin ^[130]. Sama Telefónica współpracuje z funduszami venture capital (KKR i inni objęli udziały), a nawet z Saudi Telecom (która właśnie kupiła 9,9% udziałów w Telefónice), by wzmocnić swoje finanse pod potencjalne fuzje i przejęcia. Każdy duży ruch głęboko zmieni krajobraz mobilny Europy: mniej, większych operatorów może oznaczać sprawniejsze wdrażanie 5G, choć organizacje konsumenckie obawiają się wyższych cen, jeśli konkurencja osłabnie. Na razie to historia manewrowania: prezesi telekomów od Madrytu po Londyn przekonują, że większy znaczy lepszy w erze 5G i światłowodów, a regulatorzy wydają się coraz bardziej otwarci po latach niskich zwrotów w branży.

W innych miejscach, w Indiach również nastąpiła znacząca zmiana polityki: TRAI (indyjski regulator) zalecił złagodzenie niektórych opłat za korzystanie z widma i zasad wdrażania światłowodów, aby przyspieszyć wdrażanie 5G przez Jio i Airtel, które już dotarły do ponad 200 miast. Natomiast w Afryce prezes MTN Group podczas konferencji wezwał do bardziej zharmonizowanej polityki widmowej w całej Unii Afrykańskiej, by obniżyć koszty – to wszystko sygnały, że globalnie branża naciska na regulatorów o politykę sprzyjającą inwestycjom, gdy mobilny internet staje się coraz ważniejszą infrastrukturą.

Krytyczna odporność sieci: zagrożenia bezpieczeństwa i skutki awarii

Dwa głośne incydenty w tym okresie podkreśliły ogromne znaczenie odporności i bezpieczeństwa sieci w świecie mobilnym – jeden to udaremnione zagrożenie w USA, drugi to katastrofalna awaria w Australii.

W Nowym Jorku agenci federalni USA udaremnili to, co mogło być masowym atakiem na sieci komórkowe wymierzonym w Zgromadzenie Ogólne ONZ. Przy dziesiątkach światowych przywódców (w tym prezydencie USA) obecnych w Nowym Jorku podczas tygodnia ONZ, Secret Service ujawniła 23 września, że przejęła ogromną ilość nielegalnego sprzętu telekomunikacyjnego w całym mieście ^[131]. Konkretnie, agenci skonfiskowali ponad 300 serwerów SIM oraz ponad 100 000 kart SIM przechowywanych w różnych lokalizacjach na obszarze o promieniu 35 mil ^[132]. Te serwery SIM – zasadniczo urządzenia załadowane setkami kart SIM – mogą być wykorzystywane do różnych złośliwych celów. Urzędnicy stwierdzili, że sieć mogła potencjalnie wysyłać polecenia do „wyłączania wież komórkowych”, umożliwiając skoordynowaną blokadę sieci komórkowej, lub przeprowadzać ataki typu denial-of-service w celu przeciążenia sieci ^[133]. Mogłyby także umożliwiać zaszyfrowaną komunikację między przestępcami poprzez wykorzystywanie kart SIM do przekierowywania połączeń/danych przez nieznane ścieżki ^[134]. Wstępna analiza powiązała operację z co najmniej jednym zagranicznym podmiotem państwowym oraz znanymi międzynarodowymi grupami przestępczymi (w tym kartelami narkotykowymi) ^[135]. Innymi słowy, było to wyrafinowane zagrożenie, prawdopodobnie łączące szpiegostwo i zorganizowaną przestępczość. „Potencjał zakłóceń… nie może być przeceniony,” ostrzegł dyrektor Secret Service Sean Curran, zauważając, że udany atak mógł sparaliżować kluczową komunikację w Nowym Jorku w momencie maksymalnej widoczności ^[136]. Biorąc pod uwagę, że w mieście przebywało ponad 100 głów państw, czas zdarzenia wzbudził obawy, że mogła to być próba wywołania chaosu lub zamieszania podczas szczytu. Nowo utworzona przez Secret Service Jednostka Przeciwdziałania Zagrożeniom przeprowadziła akcję i kontynuuje analizę przejętych urządzeń ^{[137] [138]}. Jeden z urzędników USA powiedział Bloomberg, że dowody wskazywały na to, iż grupa hakerów sponsorowana przez państwo przygotowuje bezprecedensowy sabotaż telekomunikacyjny. MobileX, amerykański MVNO, którego karty SIM znaleziono wśród przechwyconych materiałów, oświadczył, że choć otwartość jego platformy może przyciągać złych aktorów, posiada „solidne zabezpieczenia… i codziennie wyłączamy podejrzaną aktywność w naszej sieci” ^[139]. Incydent podkreśla mniej znaną podatność: nie wszystkie ataki na telekomy odbywają się przez internet; niektóre są wymierzone bezpośrednio w infrastrukturę komórkową. Odzwierciedla to także rosnące wysiłki organów ścigania w monitorowaniu i neutralizowaniu farm SIM oraz nielegalnych węzłów komórkowych. Dla przeciętnych użytkowników nie było natychmiastowych skutków – zagrożenie zostało wykryte na czas – ale to wyraźne przypomnienie, że operatorzy i rządy muszą dziś zabezpieczać sieci nie tylko przed oszustwami i złośliwym oprogramowaniem, ale także potencjalnymi atakami państwowymi na krytyczną infrastrukturę mobilną.

W Australii rozegrał się inny rodzaj kryzysu telekomunikacyjnego: katastrofalna awaria sieci o śmiertelnych konsekwencjach. Wieczorem 19 września Optus, drugi co do wielkości operator komórkowy w Australii, doświadczył 13-godzinnej awarii na dużych obszarach swojej sieci ^[140]. Klienci mobilni i niektórzy korzystający z linii stacjonarnych w kilku stanach nagle nie mogli wykonywać połączeń, w tym na numer alarmowy 000 (australijski odpowiednik 911). Niestety, władze powiązały z tą awarią co najmniej cztery zgony ^[141]. W kilku przypadkach osoby w sytuacjach zagrożenia życia (w wypadkach samochodowych lub nagłych przypadkach medycznych) próbowały bezskutecznie wezwać pogotowie. Do 24 września gniew opinii publicznej osiągnął punkt kulminacyjny, co skłoniło Singtel – singapurskiego właściciela Optus – do publicznych przeprosin. „Jest nam bardzo przykro z powodu incydentu sieciowego w naszej spółce zależnej Optus… oraz z powodu informacji, że klienci nie mogli połączyć się ze służbami ratunkowymi, gdy najbardziej tego potrzebowali,” powiedział Yuen Kuan Moon, dyrektor generalny Grupy Singtel ^{[142] [143]}. Australijski premier Anthony Albanese określił awarię jako „całkowicie nie do przyjęcia” ^[144], a rząd wszczął dochodzenia.

Wstępna analiza przyczyn źródłowych przeprowadzona przez Optus wykazała, że rutynowa aktualizacja zapory sieciowej zakończyła się katastrofalnie ^[145]. Aktualizacja spowodowała krytyczną awarię routingu, która rozprzestrzeniła się na główną sieć mobilną Optus. Przez około 13 godzin wielu użytkowników sieci mobilnej Optus nie mogło wykonywać połączeń głosowych ani korzystać z transmisji danych. Co istotne, nawet połączenia na Triple Zero (000) nie działały u części osób, ponieważ mechanizmy awaryjne (takie jak przekierowanie do innych operatorów) nie zadziałały w niektórych rejonach. Dyrektor generalna Optus Kelly Bayer Rosmarin (która od tego czasu ustąpiła ze stanowiska) oraz zespół Optus Networks spotkali się z ostrą krytyką za widoczny brak redundancji i powolną komunikację podczas kryzysu. 24 września Optus powołał niezależnego recenzenta – Kerry Schott, szanowaną postać biznesu – do przeprowadzenia szczegółowego dochodzenia w sprawie tego, co się wydarzyło i dlaczego protokoły zawiodły ^[146]. CTO Optus Stephen Rue przyznał, że wstępne kontrole sugerują, iż „błąd ludzki” mógł być czynnikiem i że odpowiednie procedury „nie zostały zachowane” podczas konserwacji zapory sieciowej ^[147]. Awaria dotknęła około 10 milionów klientów i spowodowała również przerwę w działaniu spółki zależnej Optus, Amaysim (MVNO). Tymczasowo konkurencyjna firma Telstra zaoferowała poszkodowanym użytkownikom darmowy transfer danych oraz awaryjny roaming dla połączeń krytycznych.

Incydent wywołał wezwania do reform. Rząd Australii rozważa przepisy, które zapewnią, że połączenia alarmowe automatycznie będą przełączane na inną sieć, jeśli jeden operator przestanie działać, tak aby 000 było zawsze dostępne. Trwają także dyskusje, czy operatorzy telekomunikacyjni powinni ponosić kary za długotrwałe awarie i czy muszą posiadać bardziej niezawodne systemy zapasowe. Dyrektor generalny grupy Singtel, Yuen, zobowiązał się współpracować z zarządem Optus, aby „zapobiec podobnym incydentom w przyszłości” ^[148]. Dla wielu Australijczyków awaria była sygnałem ostrzegawczym, że nawet zaawansowane sieci 4G/5G mają pojedyncze punkty awarii – i że od tych sieci może zależeć ludzkie życie. Stała się też studium przypadku w zakresie komunikacji kryzysowej: Optus został skrytykowany za to, że nie poinformował od razu opinii publicznej, iż połączenia na 000 mogą nie działać, co mogłoby skłonić ludzi do szybszego skorzystania z telefonów innych operatorów lub linii stacjonarnych. Pod koniec tygodnia Optus zaczął rekompensować klientom straty, oferując darmowy transfer danych i rabaty na rachunki, ale spodziewane są pozwy sądowe i konsekwencje regulacyjne. Ten przypadek podkreśla, że w miarę jak sieci mobilne obsługują coraz więcej kluczowych usług (od połączeń alarmowych po bankowość), niezawodność to nie tylko kwestia satysfakcji klienta – to kwestia bezpieczeństwa publicznego. Regulatorzy na całym świecie, od FCC po Ofcom, prawdopodobnie zwrócą na to uwagę i ponownie przeanalizują odporność infrastruktury telekomunikacyjnej swoich krajów w świetle awarii Optus.

---

Źródła:

• Statystyki abonentów i ruchu 5G: raport 5G Americas/Omdia ^{[149] [150]}; raport ITU/UNESCO o szerokopasmowym dostępie w Afryce ^{[151] [152]}; dane MIIT Chin za pośrednictwem Xinhua ^{[153] [154]}.
• Wyłączenie 2G/3G na Filipinach: The Market Monitor (PH) ^{[155] [156] [157]}.
• Aukcja widma w Wietnamie: RCR Wireless News ^{[158] [159] [160] [161]}.
• Podmorski kabel CANDLE: informacja prasowa NEC/ACN Newswire ^{[162] [163]}.
• Ekspansja Virgin Media O2 5G SA: VoIP Review / informacja prasowa ^{[164] [165]}.
• Nokia/Boldyn 5G w górnictwie: informacja prasowa Nokii przez GlobeNewswire ^{[166] [167]}.
• Zmiana CEO T-Mobile US: Reuters ^{[168] [169]}.
• Wizja M&A Telefónica: Reuters ^{[170] [171]}.
So far, there is no visible text in Polish to translate in this chunk. All the content consists of source attributions, URLs, and template tags ({{Tn}}), which should remain unchanged as per your instructions. If you have another chunk with visible Polish text, please provide it for translation.

References

1. www.5gamericas.org, 2. www.5gamericas.org, 3. extensia.tech, 4. english.www.gov.cn, 5. english.www.gov.cn, 6. marketmonitor.com.ph, 7. marketmonitor.com.ph, 8. marketmonitor.com.ph, 9. marketmonitor.com.ph, 10. www.rcrwireless.com, 11. www.rcrwireless.com, 12. www.rcrwireless.com, 13. www.acnnewswire.com, 14. www.acnnewswire.com, 15. www.acnnewswire.com, 16. www.acnnewswire.com, 17. voip.review, 18. www.globenewswire.com, 19. www.globenewswire.com, 20. www.globenewswire.com, 21. www.globenewswire.com, 22. www.reuters.com, 23. www.reuters.com, 24. www.reuters.com, 25. www.reuters.com, 26. www.reuters.com, 27. www.reuters.com, 28. www.reuters.com, 29. voip.review, 30. www.rcrwireless.com, 31. voip.review, 32. voip.review, 33. voip.review, 34. voip.review, 35. www.rcrwireless.com, 36. voip.review, 37. www.rcrwireless.com, 38. www.5gamericas.org, 39. www.5gamericas.org, 40. www.5gamericas.org, 41. www.5gamericas.org, 42. www.mobileworldlive.com, 43. www.mobileworldlive.com, 44. www.mobileworldlive.com, 45. www.mobileworldlive.com, 46. www.mobileworldlive.com, 47. www.mobileworldlive.com, 48. www.reuters.com, 49. www.reuters.com, 50. www.reuters.com, 51. www.reuters.com, 52. www.reuters.com, 53. www.reuters.com, 54. www.reuters.com, 55. www.5gamericas.org, 56. www.5gamericas.org, 57. www.5gamericas.org, 58. www.5gamericas.org, 59. www.5gamericas.org, 60. www.5gamericas.org, 61. www.5gamericas.org, 62. extensia.tech, 63. extensia.tech, 64. extensia.tech, 65. extensia.tech, 66. extensia.tech, 67. extensia.tech, 68. extensia.tech, 69. extensia.tech, 70. extensia.tech, 71. english.www.gov.cn, 72. english.www.gov.cn, 73. english.www.gov.cn, 74. marketmonitor.com.ph, 75. marketmonitor.com.ph, 76. marketmonitor.com.ph, 77. marketmonitor.com.ph, 78. marketmonitor.com.ph, 79. marketmonitor.com.ph, 80. www.lift-journal.com, 81. www.rcrwireless.com, 82. www.rcrwireless.com, 83. www.rcrwireless.com, 84. www.rcrwireless.com, 85. www.rcrwireless.com, 86. www.acnnewswire.com, 87. www.acnnewswire.com, 88. www.acnnewswire.com, 89. www.acnnewswire.com, 90. www.acnnewswire.com, 91. www.t-mobile.com, 92. www.t-mobile.com, 93. www.t-mobile.com, 94. www.t-mobile.com, 95. voip.review, 96. voip.review, 97. voip.review, 98. voip.review, 99. voip.review, 100. voip.review, 101. voip.review, 102. voip.review, 103. voip.review, 104. www.globenewswire.com, 105. www.globenewswire.com, 106. www.globenewswire.com, 107. www.globenewswire.com, 108. www.globenewswire.com, 109. www.globenewswire.com, 110. voip.review, 111. www.rcrwireless.com, 112. voip.review, 113. voip.review, 114. voip.review, 115. voip.review, 116. voip.review, 117. voip.review, 118. www.rcrwireless.com, 119. www.rcrwireless.com, 120. www.rcrwireless.com, 121. www.reuters.com, 122. www.reuters.com, 123. www.reuters.com, 124. www.reuters.com, 125. www.reuters.com, 126. www.reuters.com, 127. www.reuters.com, 128. www.reuters.com, 129. www.reuters.com, 130. www.reuters.com, 131. www.mobileworldlive.com, 132. www.mobileworldlive.com, 133. www.mobileworldlive.com, 134. www.mobileworldlive.com, 135. www.mobileworldlive.com, 136. www.mobileworldlive.com, 137. www.mobileworldlive.com, 138. www.mobileworldlive.com, 139. www.mobileworldlive.com, 140. www.reuters.com, 141. www.reuters.com, 142. www.reuters.com, 143. www.reuters.com, 144. www.reuters.com, 145. www.reuters.com, 146. www.reuters.com, 147. www.reuters.com, 148. www.reuters.com, 149. www.5gamericas.org, 150. www.5gamericas.org, 151. extensia.tech, 152. extensia.tech, 153. english.www.gov.cn, 154. english.www.gov.cn, 155. marketmonitor.com.ph, 156. marketmonitor.com.ph, 157. marketmonitor.com.ph, 158. www.rcrwireless.com, 159. www.rcrwireless.com, 160. www.rcrwireless.com, 161. www.rcrwireless.com, 162. www.acnnewswire.com, 163. www.acnnewswire.com, 164. voip.review, 165. voip.review, 166. www.globenewswire.com, 167. www.globenewswire.com, 168. www.reuters.com, 169. www.reuters.com, 170. www.reuters.com, 171. www.reuters.com