Global telekom-omstilling: 5G tek av, satellittar skyt fart, og utfall vekkjer harme (24.–25. september 2025)

Fiber-milepæl i Storbritannia: Openreach har nådd 20 millionar heimar med full-fiber breiband, men berre ~38 % har oppgradert frå kopar. CEO Clive Selley oppmoda brukarar til å bytte, og sa “å vere på nett er ikkje ein luksus – det er ei livslinje” ^[1] ^[2].
5G- og 6G-framsteg: Nokia og Boldyn Networks lanserte eit privat 5G-nettverk i ein av Europas djupaste gruver, og beviste at 5G er ein “game-changer” under jorda ^[3] ^[4]. I USA har Verizon danna eit 6G Innovation Forum saman med Samsung, Nokia, Ericsson og andre for å sparke i gang utviklinga av neste generasjons trådlaus teknologi ^[5].
Utviding av satellittinternett: Senegal kunngjorde ein avtale (truleg med Starlink) om å dekke heile landet med satellittbreiband innan utgangen av 2025 ^[6] ^[7]. Samstundes har Indias regjering gitt SpaceX sin Starlink klarsignal til å operere – og markerer Indias første satellitt-ISP – men har sett eit tak på 2 millionar brukartilknytingar nasjonalt ^[8] ^[9].
Store rørsler i bane: Amazon skaut opp 27 fleire Project Kuiper-satellittar 25. september, og fører den planlagde konstellasjonen på 3 200 satellittar framover (over 100 Kuiper-satellittar er no i bane) ^[10] ^[11]. Rivalen AST SpaceMobile fekk overskrifter då rapportar sa at milliardæren Carlos Slim aukar investeringa si – potensielt 22 milliardar dollar – i AST, etter at Slim sitt América Móvil droppa ein Starlink-avtale midt i ein offentleg krangel med Elon Musk ^[12] ^[13].
Endringar i MNO-marknaden: Pakistans reguleringsmyndigheit blokkerer salet av Telenor sin mobilverksemd i Pakistan til konkurrenten PTCL, med grunngjeving i konkurranse- og etterlevingsproblem; tenestemenn tvilar på at samanslåinga kan gjennomførast i tide ^[14]. (I Europa heldt samanslåingssnakket fram då Vodafone og Digi vart samde om å kjøpe dei resterande eigedelane til Telekom Romania nokre dagar tidlegare ^[15].)
Internettutfall og motstandskraft: Eit katastrofalt Optus-utfall i Australia (utløyst av ein mislukka brannmur-oppgradering) slo ut naudnummeret 000 i 13 timar, og vart tragisk knytt til fire dødsfall ^[16] ^[17]. Offentleg harme er stor – statsministeren kalla svikten for “fullstendig uakseptabel” ^[18]. Optus sitt morselskap Singtel bad om orsaking og sette i gang ei uavhengig gransking leia av bransjeveteranen Kerry Schott for å undersøkje kva som gjekk gale og hindre at det skjer igjen ^[19] ^[20].
Ekspertinnsikt: Ei ny internasjonal studie viste at 5G enno ikkje har levert det store spranget over 4G som marknadsføringa lova. I testar på tvers av åtte byar viste mange 5G-nettverk “lite eller ingen forbetring samanlikna med LTE” når det gjeld forseinking eller pålitelegheit ^[21] ^[22]. Forskarar åtvara mot å kaste seg på 6G-bølgja berre på grunn av hypen, og peika på “bortkasta investeringar og uinnfridde offentlege forventningar” dersom grunnleggjande ting som dekning og baknett ikkje blir retta opp først ^[23]. Bransjerøyster understreka behovet for å fokusere på reell yting: “5G verkar modent i større byar, men … konsekvent overlegen yting, ikkje enno,” sa ein forskar ^[24].
Analytikarar sitt syn: Analytikarar i Bank of America har estimert det totale adresserbare marknaden for trådlaus tilkopling (mobil + satellitt) til om lag 200 milliardar dollar årleg ^[25]. Dei ser for seg at satellitt direkte-til-eining-tenester vil utfylle dei terrestriske netta for å dekke døde soner og knyte til dei om lag 2,7 milliardar menneska som ikkje er tilkopla ^[26] ^[27]. Dersom AST SpaceMobile og konkurrentar kaprar sjølv berre 25 % av denne trådlause marknaden, kan det tilsvare om lag 15 milliardar dollar i årlege inntekter ^[28]. Telekom-sjefar er optimistiske: «I område der mindre enn 1 % av folk bur og jobbar, om vi kan byggje satellittkapasitet slik at kundar kan gjere alt dei likar på eit terrestrisk nettverk, så vil vi vere der,» sa nettverkssjefen i AT&T om samarbeidet med AST ^[29]. Prognosar til side, utrullinga av 5G held fram med å vekse – ein bransjerapport tel 644 operatørar i 191 land som investerer i 5G i dag ^[30] – sjølv om kappløpet mot 6G og global satellittbreiband tilspissar seg.

Telekom og utvikling innan mobil breiband

Storbritannia når 20 millionar fiber-milestein: Storbritannias breibandsinfrastruktur har nettopp nådd ein stor milepæl. Openreach (BT sitt nettverksselskap) kunngjorde at 20 millionar heimar og bedrifter no er dekka av fullfiber-linjer, noko som betyr at dei kan bestille fiber-til-heimen-tenester med gigabithastigheit ^[31]. Denne landsdekkjande oppgraderinga strekkjer seg frå det nordlegaste Fair Isle i Skottland til Cornwall i sør ^[32]. Openreach kallar det den største og raskaste fiberutbygginga i Europa, og når no ut til 1 million nye adresser kvart kvartal ^[33]. Trass i den store utbygginga har berre om lag 38 % av dei som kan, bytta til fiber så langt, medan mange framleis brukar tregare kopar-DSL ^[34]. Openreach-sjef Clive Selley oppmoda folk til å oppgradere, og påpeika at i 2025 “å vere på nett er ikkje ein luksus – det er ei livline. Frå å bestille legetime til å søkje jobb… digital tilkopling er porten til moglegheiter”, og fullfiber gjer denne porten mykje raskare og meir påliteleg ^[35]. Han åtvara òg om at oppgraderingar ikkje skjer automatisk – brukarane må kontakte leverandørane for å bli kopla over ^[36]. Openreach planlegg å halde fram med å byggje ut fiber til 30 millionar adresser innan 2030, inkludert dei mest avsidesliggjande rurale områda ^[37]. Direktøren etterlyste vidare støtte frå bransje og styresmakter (t.d. hjelp til kostnader for utbygging på landsbygda, raskare løyve, tilgang til leilegheitsbygg og eit stabilt reguleringsmiljø) for å “gjere jobben ferdig” med landsdekkjande fiber ^[38].

Globale breibandsatsingar: Over heile verda pressar telekomaktørar på for å utvide tilgangen til raskt internett. Til dømes har Vietnam, det statlege VNPT nyleg fått ein landsdekkjande 700 MHz spektrumlisens i ein auksjon i september. Dette lågbandsspektrumet (703–713 MHz para med 758–768 MHz) vil “styrke 4G- og 5G-dekninga, særleg i rurale og vanskeleg tilgjengelege område,” sa myndigheitene ^[39] ^[40]. Vietnams reguleringsmyndigheit peika på at med denne auksjonen har landets kapasitet for mobilspektrum auka med 94 % sidan 2020, noko som har hjelpt Vietnam opp til 4. plass i Søraust-Asia for tilgjengeleg mobilbåndbreidde ^[41]. 700 MHz-bandet, som tidlegare vart brukt til analog-TV, er ettertrakta for brei dekning og god innendørs penetrasjon, og gjer det til “nøkkelen til å betre tilkopling og digital omstilling,” la reguleringsmyndigheita til ^[42] ^[43]. Dei nye frekvensane vil støtte Vietnams mål om 99 % befolkningsdekning innan 2030 og nye IoT/smarte by-tenester på 5G ^[44]. På same måte har India, det statlege teleselskapet BSNL kunngjort at dei endeleg vil rulle ut 5G i dei største byane (som Delhi og Mumbai) innan utgangen av 2025, med mål om å ta att dei private konkurrentane som lanserte 5G for eit år sidan. Desse utviklingane understrekar den globale framdrifta i å oppgradere både kablet og trådlaus breibandsinfrastruktur for å knyte fleire til raskt internett.

5G- og 6G-infrastrukturutrulling & partnarskap

Privat 5G går under jorda: Nokia og infrastruktur-operatøren Boldyn Networks har gått saman for å rulle ut eit banebrytande privat 5G-nettverk i ei finsk gruve, og viser korleis 5G kan forvandle sjølv dei tøffaste industrielle miljøa. Prosjektet ved Callio FutureMINE-anlegget – ei tidlegare kopargruve som går 1,5 km djupt – gir ein testarena i verkeleg skala for gruveteknologi ^[45]. Stabil kommunikasjon under jorda er berykta vanskeleg på grunn av djupne, svingete tunnelar og tungt maskineri, men det nye 5G-nettverket gir no robust tilkopling på fleire nivå og kilometer med tunnelar ^[46]. Nettverket, designa av Boldyn, brukar Nokia sitt Modular Private Wireless-sett og er bygd for å tole ekstreme forhold. Det gjer det mogleg å fjernstyre autonome gruvemaskiner og køyretøy frå overflata, slik at operatørar ikkje lenger treng å gå ned i farlege djup ^[47] ^[48]. Det erstattar til og med gamle walkie-talkiar, slik at gruvearbeidarar kan kommunisere sømlaust kvar som helst i gruva – eller til og med frå overflata – via 5G-telefonar ^[49]. Den høge bandbreidda gjer òg at teknologiselskapet Cybercube kan teste 3D-kartlegging og sanntidsposisjonering over nettverket, og skape ein “digital tvilling” av gruva for å overvake folk og utstyr i sanntid ^[50]. Michael Aspinall i Nokia sa “gruvedrift er eitt av dei tøffaste miljøa på jorda for tilkopling, og privat 5G viser seg å vere ein game-changer”, og gjer drifta “tryggare, meir berekraftig og meir effektiv” ^[51]. Jaakko Kuukka i Boldyn la til at det dedikerte 5G-nettverket er “ryggrada i Callio si visjon om ei fullautomatisert testgruve,” og støttar fjernstyrte køyretøy og sanntidskontroll i realistiske forhold utan å forstyrre aktive gruver ^[52]. Denne utbygginga understrekar korleis industrielle 5G-nettverk kan gi ultrapåliteleg, sikker dekning der offentlege nettverk eller Wi-Fi ikkje strekk til – 90 % av alt arbeid i underjordiske gruver kan til slutt gjerast frå overflata takka vere slike nettverk, ifølgje gruveteknologiselskapet Normet <a href=»https://www.telecoms.com/5g-telecoms.com. Ekspertar påpeikar at open Wi-Fi eller delte offentlege nettverk rett og slett «ikkje fungerer påliteleg under jorda» på grunn av forseinking og avbrot, medan eit spesialbygd 5G-nettverk gir den nødvendige låge forseinkinga og høge ytinga ^[53].

Verizon samlar industrien for 6G: Med blikket retta mot tida etter 5G, kunngjorde den amerikanske operatøren Verizon at dei har danna eit “6G Innovation Forum” – eit høgprofilert samarbeid med mål om å forme neste generasjon trådlaus teknologi. Forumet, som blei presentert 24. september, samlar nokre av verdas teknologigigantar: nettverksleverandørar som Ericsson, Nokia og Samsung, i tillegg til leiande aktørar innan einingar, silisium og programvare (rapportar tyder på at Qualcomm, Google, Apple sine teknologipartnarar, og til og med Meta er med) ^[54] ^[55]. Målet til samarbeidsgruppa er å fremje 6G-forsking og standardar, og sikre at industrien blir einige om sentrale teknologiar og bruksområde for nettverk som truleg ikkje kjem før rundt 2030. Detaljane er avgrensa (heile artiklane ligg bak betalingsmur), men Verizons initiativ viser at planlegginga for 6G no går raskare. Selskapet har antyda område som AI-native nettverksdesign, terahertz-spektrum, XR (utvida røynd) applikasjonar og nettverkssensorar som mogelege kjenneteikn for 6G. Det er verdt å merke seg at Verizon sitt forum kjem i kjølvatnet av liknande alliansar i Asia og Europa – til dømes har Japan og Sør-Korea nasjonale 6G FoU-program, og EU har lansert Hexa-X-initiativet – men Verizon prøver å samle ein brei industrikoalisjon med både amerikanske og internasjonale partnarar. Dette kan bidra til å påverke globale 6G-standardar tidleg. Qualcomm-sjefen spådde nyleg at 6G kan kome alt i 2028 for dei første brukarane ^[56], og selskapa byrjar allereie å teikne opp konturane av 6G sjølv om 5G framleis blir rulla ut. Verizons forum viser kva som står på spel: ingen vil hamne bakpå i kappløpet om å definere den neste trådlause æraen.

Global status for 5G-utrulling: Mens 6G-visjonar tek form, held 5G-utrullinga fram over heile verda. Ifølgje Global mobile Suppliers Association (GSA) er det per september 2025 644 operatørar i 191 land som investerer i 5G-nettverk (testar, rullar ut eller utvidar tenesta) ^[57]. Hundrevis av operatørar har allereie 5G i drift, frå store byar til distriktsområde via fast trådlaus tilgang. Likevel er den faktiske ytinga til 5G under vurdering. Som nemnt fann ei omfattande undersøking på tvers av Europa/Nord-Amerika at brukaropplevinga med 5G varierer mykje mellom operatørar og stad – i nokre byar eller hos enkelte operatørar gir 5G lynraske hastigheiter og lågare forseinking, men andre stader gir det liten betring samanlikna med 4G ^[58] ^[59]. Faktorar som kva spektrumband som blir brukt (lågband-5G kan kjennast som 4G, medan høgband mmWave kan vere ekstremt raskt men har avgrensa dekning) og kor tett basestasjonane er plasserte, har mykje å seie ^[60]. Forfattarane av studien oppmodar operatørane til å optimalisere dagens 5G-nettverk – til dømes ved å tette dekninghol, leggje til småceller, bruke edge computing – for å sikre jamnt betre yting enn LTE før dei hoppar til neste generasjon ^[61] ^[62]. Kort sagt: 5G er her, men leverer enno ikkje fullt ut på lovnadene sine overalt. Telekomleiarar ser ut til å erkjenne denne realiteten. Til dømes la T-Mobile (USA) sin teknologipresident Ulf Ewaldsson, som feira ei 5G-utviding til 2 milliardar dollar i Florida, vekt på ikkje berre fart, men òg nettverksrobustheit – å forsterke basestasjonar mot orkanar og bruke satellittbackup for katastrofehandtering ^[63] ^[64]. “Vi er ikkje ferdige enno… vi ligg an til å levere ei endå betre nettverksoppleving – fleire år før alle andre,” sa Ewaldsson, og framheva T-Mobile si leiing på frittståande 5G og direkte satellitt-tilkopling ^[65]. Kommentaren hans viser korleis operatørane no fokuserer like mykje på pålitelegheit og dekning som på rein fart, slik at 5G verkeleg gjer ein skilnad i kritiske situasjonar.

Satellitt GSM & mobil internett-tenester

Senegals landsdekkjande satellittinternett-plan: På FNs generalforsamling i New York kunngjorde Senegals president Bassirou Diomaye Faye ein dristig avtale om å dekke heile Senegal med satellittbreiband innan utgangen av 2025 ^[66]. Under eit afrikansk næringslivsarrangement 22. september sa han at regjeringa har signert ein avtale med ein satellittoperatør for å tilby “full landsdekkjande internettilgang” med “perfekt redundans for høgare kvalitet på tilkoplinga” ^[67]. Sjølv om operatøren ikkje vart nemnd, peikar alt mot SpaceX sin Starlink som partnar – Starlink hadde allereie opna forhandsbestillingar i Senegal og planla lansering i 2025, avhengig av godkjenning ^[68]. Initiativet er del av Senegals “New Deal Technologique” for å tette det digitale gapet. No har berre 3 % av rurale senegalesiske hushald internett heime, mot ~44 % i urbane Dakar ^[69] ^[70]. Ved å sende tilkopling via satellittar i låg jordbane (LEO) til avsidesliggande område (“kvite soner”), håpar Senegal å hoppe over dyre fiberutbyggingar og raskt få rurale samfunn på nett ^[71] ^[72]. Regjeringa har lagt 6 000 km med fiber allereie, men mange landsbyar ligg framleis langt frå terrestriske stamlinjer ^[73]. President Faye understreka at universell internettilgang er avgjerande for “å redusere digitale skilnader” og for å styrke oppstartar og e-forvaltning. I tillegg til satellittdekning lanserer Senegal eit nasjonalt innovasjonssenter, eit digitalt styringsprogram (GovNum), og lovverk for støtte til oppstartar ^[74]. Om det lukkast, kan Senegals samarbeid med Starlink (eller ein liknande LEO-leverandør)gjere det til eitt av dei første afrikanske landa med allment tilgjengeleg internett, noko som aukar både inkludering og økonomisk modernisering ^[75].

Indias grønt lys til Starlink – med avgrensingar: I eit viktig politisk skifte har Indias Department of Telecom (DoT) gitt Starlink mellombels spektrum-godkjenning for å starte satellittinternett-tenester i landet ^[76]. Dette markerer første gong eit selskap får løyve til å tilby satellittbreiband til forbrukarar i Indias enorme marknad ^[77]. Men velsigninga kjem med ei stor avgrensing: regjeringa set eit tak for Starlink på 20 lakh (2 millionar) tilkoplingar maksimalt over heile India ^[78]. Indias telekomminister, Chandra Pemmasani, insisterte på grensa, truleg for å verne lokale telekomaktørar og styre spektrum-bruken ^[79]. For Starlink, som vanlegvis siktar mot titals millionar brukarar globalt, er eit tak på 2 millionar i eit land med 1,4 milliardar menneske ei avgrensing – men å nå så mange indiske abonnentar ville likevel vere betydeleg. Starlink seier dei køyrer på for fullt: dei planlegg å byggje 20 jordstasjonar (teleport-gateways) over heile India for å ta ned satellittdata ^[80]. Selskapet er i samtalar med indiske datasenteroperatørar (som Sify, STT og CtrlS), internettnodar (DE-CIX, Extreme IX), fiberleverandørar og telekomselskap (Bharti Airtel, Reliance Jio, Tata Comm) for å huse desse bakkestasjonane og integrere med det nasjonale nettet ^[81]. Knutepunktet er venta i Mumbai ^[82]. Ein DoT-tenestemann opplyste at Starlink allereie hadde fått “mellombels spektrum… for nokre dagar sidan” og dei første planane for 10 gateway-stader ^[83]. Kort sagt: India opnar forsiktig døra for LEO-satellittinternett – eit linjeskifte frå to år sidan, då dei slo ned på Starlink-førehandsal ^[84] ^[85]. For landlege India si tilkopling, kan dette vere omvelting: satellittteneste kan nå avsidesliggjande landsbyar der fiber eller til og med 4G manglar. Men ved å innføre eit brukar-tak, ser det ut til at reguleringsstyresmaktene ønskjer å balansere innovasjon med tilsyn – i praksis å prøve ut Starlink sin påverknad før ei større utrulling. Det er òg mogleg at taket kan bli vurdert på nytt seinare. Merk at India sitt grep kjem samstundes som landet utforskar eigne satcom-prosjekt og pressar på for lokal lisensiering av utanlandske operatørar (OneWeb, som er deleigd av eit indisk konsern, går òg inn i marknaden). For no vil Starlink si avgrensa satsing bli nøye følgt som ein test på korleis satellittinternett kan sameksistere med tradisjonell telekom i utviklingsland.

LEO-megakonstellasjonar aukar: Kampen om lågbanenettverk rundt jorda har tilspissa seg dei siste dagane. Amazons Project Kuiper nådde ein milepæl 25. september, då dei sende opp 27 nye satellittar med ein ULA Atlas V-rakett frå Florida ^[86]. Oppskytinga fann stad kl. 08:09 ET og vart sendt direkte, medan Amazon nærmar seg å tilby si eiga satellittbreibandteneste ^[87]. Dette var Amazons femte oppskyting for Kuiper, og har no totalt 102 satellittar i bane (etter 2 tidlegare testsatellittar og tre oppskytingar med Atlas V og SpaceX Falcon 9) ^[88]. Det endelege målet: ein konstellasjon på 3 236 satellittar i låg jordbane for å tilby globalt høghastigheitsinternett, i direkte konkurranse med SpaceX Starlink. Dei 27 nye Kuiper-satellittane vil bruke eigen framdrift for å nå si 630 km høge bane etter utplassering ^[89]. Amazon har sikra seg over 80 oppskytingar for å byggje ut Kuiper, med bruk av Atlas V, Ariane 6, Blue Origin sin komande New Glenn, og Falcon 9 ^[90]. Atlas V for dette oppdraget flaug i si kraftige 551-konfigurasjon (5 faststoffrakettar) for å bere den tunge nyttelasta ^[91]. Amazon har testa prototypar av brukarantenner og har nyleg signert JetBlue som første flykunde for Kuiper (med mål om å tilby Wi-Fi om bord) ^[92] ^[93]. Etter kvart som Jeff Bezos sitt prosjekt aukar utplasseringa – dei må skyte opp halvparten av konstellasjonen innan 2026 etter FCC-reglane – står heller ikkje SpaceX Starlink stille. Faktisk gjorde SpaceX eit stort spektrumoppkjøp tidlegare i september, då dei vart samde om å kjøpe EchoStar sine trådlausspektrumlisensar for 17 milliardar dollar for å styrke Starlink si komande Direct-to-Cell-teneste ^[94]. Denne avtalen gir SpaceX verdifulle S-band/2 GHz-frekvensar (AWS-4 og H-blokk), ideelle for å kople vanlege mobiltelefonar til satellittar,og signaliserer Elon Musk sitt ønske om å gjere Starlink til eit hybrid satellitt-mobilnettverk for å tene telefonar utan spesielle antenner ^[95] ^[96]. Med SpaceX som førebur seg på å teste direktemeldingar til telefon via satellittar (i samarbeid med T-Mobile i USA) og Amazon som planlegg liknande funksjonar, er kappløpet om å dekke kvart einaste hjørne av kloden – og kvar einaste brukar-eining – med tilkopling verkeleg i gang.

AST SpaceMobile sitt store veddemål i Latin-Amerika: Eit av selskapa som jaktar på draumen om satellitt-til-telefon, AST SpaceMobile, fekk ein tillitserklæring frå telekom-magnaten Carlos Slim. Ifølgje rapportar 23. september, er Slim – eigar av América Móvil (Latin-Amerikas største mobilselskap) – “investerer meir pengar” i AST, potensielt ein 22 milliardar dollar-injeksjon (fordelt på ulike satsingar) ^[97]. Slim var allereie ein AST-aksjonær og sonen hans sit i AST-styret, men denne rykta styrkinga vil utdjupe partnerskapet. Bakgrunnen: I mars avlyste América Móvil ein planlagt avtale med Starlink som ville ha kombinert Starlink sin satellittinternett med AM sine mobiltjenester i latinamerikanske land ^[98]. Det svært offentlege brotet følgde etter ein bisarr episode der Elon Musk antyda at Carlos Slim hadde ulovlege band i Mexico – noko som fekk Slim til å trekke seg frå samarbeid med Starlink ^[99]. No ser det ut til at Slim kastar vekta si bak Starlink-rivalen AST SpaceMobile. Om eit samarbeid blir realisert, kan América Móvil (som opererer i 25 land og har over 300 millionar mobilkundar) integrere AST sine direkte-til-mobil-satellittar i sine nettverk ^[100] ^[101]. I praksis vil AM sine mobilmaster bli forsterka av AST sine BlueBird-satellittar, som utvidar dekninga til avsidesliggande område og forbetrar tenestetilgjenge ved hjelp av satellittlenker. For AST er det enormt å få Latin-Amerikas største operatør med på laget – det sikrar ein stor innebygd marknad for tenestene deira. AST har allereie demonstrert dei første satellitt-mobiltelefon-samtalane og datasessjonane (testsatellitten BlueWalker 3 oppnådde ein 4G-samtale direkte til ein uendra smarttelefon i 2023). No rullar dei ut sine første 5 kommersielle satellittar (skoten opp denne månaden) og siktar mot avgrensa kommersiell teneste i 2024 ^[102]. Bransjeanalytikarar ser ein “200 milliardar dollar” TAM (totalmarknad) for direkte-til-eining-satellitttenester globalt ^[103], og Slim vil tydelegvis ikkje overlate det til Musk. Ved å snu frå Starlink til AST, sikrar América Móvil òg at dei kan kontrollerekundereise og merkevarebygging av satellitt-tilkopling som berre ein annan funksjon i sitt eige nettverk, i staden for å sende brukarar til Starlink. Denne satellittkampen i Latin-Amerika viser korleis LEO-breiband ikkje lenger berre handlar om internett i distrikta – det er no vevd saman med strategiane til dei store mobiloperatørane. Som ein bankrapport påpeika, rettar LEO-operatørane seg “potensielt mot kvar einaste dollar” av inntektene til teleselskapa, så som svar kan teleselskapa inngå samarbeid med eller investere i satellittaktørane ^[104] ^[105]. Vi ser dette spele seg ut med AST og Slim.

Samanslåingar i satellittsektoren: På liknande vis innanfor konsolidering, fullførte satellittoperatørane SES og Intelsat offisielt si samanslåing på 3,1 milliardar dollar rett før denne nyheitssyklusen (avtalen vart lukka i midten av september). Det samanslåtte SES–Intelsat har no ein flåte på om lag 120 satellittar (90 geostasjonære og 30 i mellomjordbane) ^[106] ^[107], og skapar umiddelbart ein “global multi-bane tilkoplingsgigant” med orda til SES-sjefen ^[108] ^[109]. Grunngjevinga: Ved å slå seg saman kan desse tradisjonelle satkom-selskapa konkurrere betre mot dei nye LEO-gigantane (Starlink, Kuiper) ved å tilby integrerte GEO+MEO-nettverk med større skala og økonomisk styrke ^[110] ^[111]. SES-sjef Adel Al-Saleh sa at det samanslåtte selskapet vil investere i IoT, direkte-til-eining (D2D) kommunikasjon og andre nye tenester – dei har til og med signert ein avtale i år med Lynk Global om å finansiere og videreselje deira mobiltelefon-kompatible nanosatellittar ^[112]. Regulatorar som FCC godkjende samanslåinga delvis fordi dei ser for seg at LEO-konstellasjonar vil dominere nøkkelmarknader som mobil backhaul og Wi-Fi om bord i fly i framtida, så å styrke GEO/MEO-aktørar kan bidra til å halde konkurransen levande ^[113] ^[114]. På eit feiringsarrangement 22. september framheva SES oppkjøpet som starten på ein “ny æra for global satellitt-tilkopling.” Denne trenden med konsolidering i satellittindustrien – saman med djupare samarbeid mellom satellittaktørar og mobiloperatørar – understrekar at skiljet mellom “rom-internett” og tradisjonell telekom er i ferd med å viskast ut.

Regulatoriske oppdateringar, spektrumauksjonar & politikkvedtak

Pakistan blokkerer ein telekomfusjon: I Pakistan har ein høgprofilert avtale om å slå saman to store operatørar møtt veggen. Telenor Pakistan, det lokale dotterselskapet til Telenor Group i Noreg, hadde gått med på å selje mobilverksemda si til PTCL (Pakistan Telecommunication Company Ltd, delvis eigd av Etisalat frå Dei sameinte arabiske emirata). Men per september 23 er salet i fare ^[115]. Pakistanske styresmakter har reist konkurranse- og etterlevingsbekymringar, og set dermed spørsmålsteikn ved om fusjonen kan gå vidare ^[116]. Regjeringa er uroa for redusert konkurranse – Telenor er ein av dei fire største operatørane i landet, og ei samanslåing med PTCLs Ufone ville konsentrere marknadsandelen. Det kan òg vere snakk om nasjonal tryggleiksgodkjenning, sidan eit utanlandsk selskap (Etisalat) ville få ein større eigardel. Offisielle kjelder har indikert at sjølv om avtalen blir godkjend, vil det ta lang tid før den blir gjennomført ^[117]. Dette set Telenor i ein vanskeleg situasjon: selskapet har ønskt å trekke seg ut av Pakistan på grunn av harde priskrigar og svekka valuta som har gått ut over lønsemda. For forbrukarar og bransjen betyr den blokkerte fusjonen at status quo med fire mobiloperatørar (Jazz, Zong, Telenor, Ufone) blir oppretthalde – i alle fall førebels. Nyheita speglar òg ein breiare trend – mange land granskar telekomfusjonar nøye. I EU, til dømes, diskuterer reguleringsstyresmaktene kor langt dei skal tillate konsolidering (operatørane meiner dei treng større skala for å finansiere 5G/6G). Berre denne månaden lobbyerte EU-telekomgrupper for enklare M&A-reglar, og hevda at Europas oppdelte marknad (100+ operatørar) hemmer 5G-investeringar ^[118]. Men styresmaktene fryktar høgare prisar dersom for mange operatørar slår seg saman. I Pakistans tilfelle verkar det som regjeringa ikkje vil skunde seg med ei avtale som kan svekke konkurransen eller føre til politisk motreaksjon (særleg med val i vente). Utfallet er framleis uvisst – Telenor kan søkje betre vilkår eller ein annan kjøpar, eller reguleringsstyresmaktene kan stille vilkår for å bevare konkurransen (til dømes spektrumkonsesjonar). For no er bodskapen at telekomkonsolidering ikkje er noko sikkert kort, sjølv i framveksande marknader.

Omstart for amerikansk spektrumpolitikk: I USA skjedde det ei viktig utvikling innan telekompolitikk då Kongressen forlenga FCC si auksjonsfullmakt for spektrum fram til 2034 ^[119]. Denne fullmakta hadde faktisk gått ut tidlegare i 2023, noko som stoppa FCC si evne til å auksjonere ut fleire frekvensar for mobiltjenester – ei situasjon bransjeleiarar åtvara kunne bremse framdrifta for 5G/6G. Lovgjevarane fornya ikkje berre auksjonsmakta, men påla òg eit fokus på mellomfrekvensar: lovverket krev identifisering av 800 MHz med ny mellomfrekvensspektrum for auksjon dei komande åra ^[120]. Mellomband (omtrent 1–7 GHz) er ettertrakta for 5G fordi det balanserer dekning og kapasitet. FCC vil truleg sikte seg inn på band som 3,1–3,45 GHz, 4,8 GHz, 7 GHz og andre for framtidige 5G-bruk ^[121]. Fornyinga (vedteken rundt 22. september) utløyste debatt i Washington: mobiloperatørar og FCC-leiaren feirar det som ei sikring av spektrumsstraumen for 5G og etter kvart 6G, medan forsvarsbyrå og satellittaktørar vil sikre at deira eksisterande spektrumbruk blir verna. Denne nye lova, som er del av ei større budsjettpakke, set i praksis i gang neste bølgje av amerikanske spektrumauksjonar – vi kan vente auksjonar for 3,3–3,45 GHz-bandet kanskje i 2026, og moglegvis høgare band seinare. Politikken inkluderer òg midlar til å flytte føderale brukarar frå enkelte frekvensar. For folk flest bør resultatet bli meir spektrum for mobilt breiband, noko som betyr raskare og meir påliteleg trådlaus teneste det neste tiåret. Den lange tidslinja (fullmakt til 2034) gir bransjeaktørar tryggleik for at 6G-æraen vil ha statleg støtta spektrumressursar. Det er ei påminning om at sjølv om glitrande teknologi som satellittar og 6G-prototypar får overskriftene, er det kjedelige, men avgjerande reguleringsarbeidet med å frigjere spektrum som gjer vår trådlause framtid mogleg.

EU og andre globale retningslinjer: Andre stader strevar reguleringsstyresmakter med konsekvensane av ny teknologi. I Europa er spektrum for direkte-til-eining-satellitttenester eit heitt tema – til dømes pressar britiske Ofcom på for å godkjenne satellitt-til-mobil-tenester “allereie neste år”, og ser ei moglegheit til å leie an på dette området ^[122]. Dette inneber å finne ut korleis satellittar og bakkebaserte nett kan dele frekvensar utan forstyrringar. Den komande World Radiocommunication Conference 2027 (WRC-27) blir peika ut som avgjerande for å setje desse reglane globalt ^[123]. Ein annan trend er universell teneste og internett-tilgang som ein rett: frå EU som diskuterer eit “gigabit-påbod” til FN som jobbar for universell tilkopling innan 2030. Og innan nettinnhald strammar land inn dei digitale reglane – til dømes Storbritannias Online Safety Act, som nyleg fekk amerikanske teknologiselskap (som Reddit og Wikimedia) til å saksøke Ofcom og hevde at lova går for langt ^[124]. Alle desse politiske grepa, sjølv om dei ikkje er like spektakulære som ein rakettoppskyting eller 6G-demo, vil forme korleis telekombransjen utviklar seg og korleis folk opplever internett i kvardagen.

Nyheiter frå mobilnettoperatørar: Fusjonar, oppkjøp & utvidingar

Romanias telekom-omskifte: Rett før denne veka vart Vodafone og Digi einige om å kjøpe dei siste eigedelane til Telekom Romania, i ein avtale som speglar den pågåande konsolideringa i Aust-Europa ^[125]. Telekom Romania (tidlegare eigd av OTE/Deutsche Telekom) har selt unna einingar – i fjor kjøpte Orange fastnettverksemda. No slår Vodafone (sterk på mobil) og Digi (ein raskt veksande lokal operatør) seg saman for å dele resten, inkludert Telekom sine mobilabonnentar. Avtalen, kunngjort 19. september, vil fjerne Telekom-merket i Romania og truleg løfte Vodafone til ein delt leiande posisjon i marknaden saman med Orange. Det viser korleis operatørar sjølv i mellomstore marknader slår seg saman for å oppnå større skala. EU-regulatorar skal vurdere avtalen, men han følgjer trenden med å redusere fire-aktør-marknader til tre for å få betre marginar og meir nettverksinvesteringar. For rumenske forbrukarar er håpet betre 5G-utbygging og tenestekvalitet når dei nye aktørane investerer, sjølv om nokre uroar seg for mindre konkurranse.

Vekslingar i framveksande marknader: I India, bortsett frå BSNL sin planlagde 5G-lansering, held dei private teleselskapa Jio og Airtel fram med sin raske 5G-utbygging – begge har no dekka over 10 000 byar og pressar seg no inn i landsbyar med 5G fast trådlaus tilgang for heimebreiband. Jio kunngjorde eit samarbeid med OneWeb (LEO-satellittprosjekt) for å bruke satellitt-backhaul til å kople avsidesliggjande 4G/5G-basestasjonar, som eit supplement til deira fiberstamme. I Afrika har MTN Group og Airtel Africa utvida 4G/5G i rurale område gjennom innovative ordningar som grensekryssande nettverksdeling og bruk av rimelegare OpenRAN-utstyr for å redusere kostnadene. GSMA Mobile Internet Connectivity-rapporten for 2025 (lansert på FNs generalforsamling) peika på at 4 milliardar menneske no brukar mobilt internett, men at 3,4 milliardar framleis er offline, hovudsakleg i utviklingsregionar. Teleselskapa rullar ut lågprismobilprogram, hybride satellitt-jordbaserte nettverk og mobile finansielle tenester for å auke bruken blant den neste milliarden brukarar.

M&A-utfordringar og statlege eigarskap: I nokre marknader har styresmaktene gripe inn i samband med telekom M&A. Til dømes i Sør-Afrika har reguleringsstyresmaktene vurdert Telkom si framtid medan selskapet søkjer fusjon eller oppkjøp – eit føreslått oppkjøp av MTN vart skrota i fjor grunna konkurranseomsyn, og no har nye bodgjevarar (som eit konsortium støtta av staten) meldt seg, noko som viser kor strategisk viktige telekom-aktiva er. Samstundes har Malaysia fullført samanslåinga av Celcom og Digi i 2022 (og skapt ein ny marknadsleiar), og denne veka tyder rapportar på at Thailand er nær å godkjenne ein fusjon mellom True og DTAC etter lange vurderingar. Brasil integrerer Oi sine mobilkundar etter at eigedelen vart delt mellom Telefônica (Vivo), Claro og TIM – konkurransemyndigheitene følgjer med for å sikre at dei tre attverande store operatørane investerer i dekning som lova. Alt i alt, sjølv om tempoet på operatørfusjonar varierer frå land til land, fører det økonomiske presset frå store 5G- og fiberinvesteringar til at mange konsoliderer eller søkjer samarbeid om nettverksdeling. Regulatorane står midt i mellom, og balanserer fordelane ved stordrift (raskare utbygging, lågare kostnad per brukar) mot behovet for konkurranse for å verne forbrukarane. Denne skjøre balansen vart synleg i Telenor-PTCL-saka i Pakistan, og vil halde fram som eit sentralt tema i telekomnyheitene.

Internett-tilgangsteknologi: Gjennombrot og utfall

Dødeleg utkopling i Australia: Eit kraftig varsel om kor kritiske telekommunikasjonsnettverk er, kom med Optus si naudutkopling i Australia. Den 18. september opplevde Optus (den nest største mobiloperatøren) ein massiv nettverksfeil som forstyrra taleanrop, SMS, og mest alvorleg, tilgangen til naudtenester (000) for mange kundar ^[126]. 13 timar lang utkopling råka om lag 10 millionar brukarar. Tragisk nok trur ein at fire personar døydde då dei ikkje fekk tak i ambulanse eller politi i tide på grunn av mislykka anrop ^[127] ^[128]. Mellom ofra var visstnok ein åtte veker gammal baby i Queensland og ei kvinne som fekk ein medisinsk episode – familiemedlemmene deira ringde 000 frå Optus-telefonar, men kom ikkje gjennom ^[129]. Hendelsen har blitt tilskrive menneskeleg feil under ein rutinemessig oppgradering av nettverksbrannmuren ^[130]. Ifølgje Optus-sjef Kelly Bayer Rosmarin (som sidan har gått av på grunn av hendinga), følgde ikkje ein tilsett etablerte protokollar då brannmurprogramvaren vart oppdatert, noko som førte til ein kaskade av feil i rutinga av anrop ^[131]. Utkoplinga slo ut Optus sin samankopling med naudanropssentralar i minst to delstatar og Northern Territory ^[132]. Reservesystema svikta òg i å slå inn som dei skulle. Offentleg harme og myndigheitstilsyn kom raskt. Statsminister Anthony Albanese sa det var “fullstendig uakseptabelt” at 000-anrop ikkje var tilgjengelege ^[133], og den føderale kommunikasjonsministeren kalla inn Optus sitt morselskap Singtel for ei forklaring ^[134].

Som svar sette Optus i gang ei uavhengig gransking leia av styremedlem Kerry Schott – ein respektert veteran frå energibransjen – for å undersøkje dei tekniske og prosedyremessige årsakene grundig ^[135]. Singtel Group sin konsernsjef Yuen Kuan Moon kom med ei offentleg orsaking: «Vi er djupt lei oss … for at kundar ikkje fekk kontakt med naudtenester då dei trengde det mest,» sa han, og lova å samarbeide med Optus-styret for å hindre at noko liknande skjer igjen ^[136] ^[137]. Dei første funna tyder på at utbrotet kunne vore førebygd med betre endringshandtering: Optus avslørte at standardprotokollar for failover «ikkje vart følgde» under oppdateringa av brannmuren ^[138]. Selskapet samarbeider med australske tilsynsmyndigheiter (ACMA og andre) som etterforskar mogelege brot på pliktene til nettverksstabilitet. Optus har òg auka redundansen for naudanrop – til dømes ved å sikre at om eitt nettverk sviktar, kan 000-anrop gå via andre operatørar – og kompenserer kundar med gratis data. Men desse tiltaka kjem for seint for dei ramma familiane. Regjeringa vurderer no robustheitskrav for telekom, sidan dette utbrotet kom etter eit anna Optus-nettverksbrot i 2022 (sjølv om det ikkje fekk tryggleikskonsekvensar). Hendelsen viser at når vi stolar på telefonar for livsviktige meldingar, kan sjølv «fem niarar» påliteligheit vere utilstrekkeleg – kritiske system treng feiltrygge løysingar. Det har òg tent debatten om Australia bør krevje roaming eller nettverksdeling under kriser (slik at eit anrop går gjennom på eit kvart tilgjengeleg nettverk). Optus-utbrotet har blitt eit lærestykke i korleis éi teknisk feil kan utvikle seg til ein nasjonal krise, og det vil truleg føre til strengare tilsyn med telekomnettverka si beredskap for naudtenester.

5G vs 4G: testing hypen: På eit meir akademisk nivå utfordra ein omfattande telekom-forskingstudie som blei publisert 24. september, førestillingane om 5G-ytelse. Forskarar frå Northeastern University, IMDEA Networks og andre målte 5G- og 4G-nettverk i åtte byar (inkludert Boston, Berlin, Madrid, osv.) det siste året ^[139]. Hovudfunnet deira: 5G-utbygging er utbreidd i større byområde, men det betyr ikkje alltid betre brukaroppleving enn 4G ^[140]. I nokre byar og hos visse operatørar fann dei “ingen klare fordelar i latenstid” for 5G – og i nokre tilfelle var 5G faktisk tregare eller meir ustabilt enn LTE ^[141]. Ein medforfattar, Claudio Fiandrino frå IMDEA, påpeikte at 5G sin mykje omtalte ultralåge latenstid ikkje har slått til overalt: “stabiliteten har enno ikkje gitt konsistente latenstid-fordelar over 4G… realiteten er meir variert enn marknadsføringa tilseier.” ^[142]. Variasjonen skuldast ofte operatørimplementering – til dømes, om ein operatør sin 5G hovudsakleg brukar DSS (delar 4G-band) eller om 5G-celletettleiken er låg, kan brukarane oppleve liten gevinst. Motsett leverte nokre nettverk med rikeleg midtbandspektrum og mange småceller utmerka 5G-fart/opplasting. Studien kombinerte crowdsourca data og kontrollerte testar, til og med inkludert eit mmWave-laboratorium, for å få både breie og djupe innsikter ^[143]. Hovudbodskapen til brukarar og politikarar er at “5G” ikkje er ein monolitt – du må sjå på operatøren og plasseringa di for å vite om det faktisk er betre enn 4G ^[144] ^[145]. For latenstid-sensitive applikasjonar som AR/VR eller autonome køyretøy, er denne nyansen kritisk: å vere på 5G garanterer ikkje under 20 ms latenstid om ikkje nettverket er optimalisert for det. Forskarane kom med ei vennleg åtvaring om å gå for raskt over til 6G: Om vi hoppar til neste “G” utan å forstå 5G sine reelle utfordringar, risikerer vi “feilallokering av ressursar… og å undergrave tillit” når lovnader ikkje samsvarer med røynda ^[146]. Dei oppmodar til vidare storskala målingar og openheit frå operatørane om nettverksytelse. I essens: ikkje tru hypen blindt – test og verifiser. Slike studiar er verdifulle fordi dei tilfører data til debatten. Når 6G-praten tek seg opp (med visjonar om holografisk kommunikasjon og AI-drevne nettverk), er lærdom frå 5G-utbygginga – både suksessar og manglar– bør informere om korleis bransjen går fram. Den gode nyheita er at 5G stadig blir betre; etter kvart som meir mellomfrekvensspekter vert teke i bruk og sjølvstendige 5G-kjerner kjem på plass, vil mange nettverk tette gapet og verkeleg overgå LTE på alle område. Fram til då kan forbrukarar oppleve at 5G er “av og til fantastisk, av og til så som så,” noko som er akkurat det denne forskinga fanga opp.

Sitater frå bransjeleiarar og ekspertar

Gjennom desse utviklingane har bransjeleiarar og ekspertar delt innsikt som framhevar moglegheiter og utfordringar innan telekom:

Clive Selley (CEO, Openreach) – om å ha oppnådd 20 millionar fiber-tilkoplingar, men at brukarane må byte: «I 2025 er det ikkje ein luksus å vere på nett – det er ein livline… Fullfiber gjer denne porten [til moglegheiter] raskare og mykje meir påliteleg… Men oppgraderingar skjer ikkje ofte automatisk, så folk må kontakte breibandsleverandøren sin for å byte.» ^[147] Dette sitatet understrekar kor viktig breiband er i kvardagen, og utfordringa med å få kundar over på ny teknologi.
Michael Aspinall (Head of Enterprise, Nokia Europe) – om privat 5G i gruvedrift: «Gruvedrift er eit av dei tøffaste miljøa på jorda for tilkopling, og privat 5G viser seg å vere ein game-changer… I lag med Boldyn Networks gjer vi det mogleg for Callio å vise korleis sikre, pålitelege og høgtytande nettverk kan forvandle underjordiske operasjonar — gjere dei tryggare, meir berekraftige og meir effektive.» ^[148] Han peikar på korleis 5G kan løyse reelle industrielle problem som eldre teknologi ikkje kunne.
Masayoshi Son (CEO, SoftBank) – om det enorme Stargate AI-datasenterprosjektet (eit $500 mrd OpenAI-SoftBank-Oracle-samarbeid), sa Son storslått: «Vi banar veg for ein ny æra der AI fremjar menneskeslekta.» (Kjelde: Telecoms.com) Sjølv om det handlar om AI-infrastruktur, speglar det det ambisiøse skjæringspunktet mellom teknologisektorar – telekom-datasenter som driv AI, som igjen aukar nettverksbehovet.
Sam Altman (CEO, OpenAI) – om behovet for investering i datakraft (Stargate-prosjektet): «AI kan berre oppfylle løftet sitt om vi byggjer datakrafta som trengst… Vi gjer allereie historisk framgang… og rører oss raskt, ikkje berre for å møte [Stargate sitt] første mål, men for å leggje grunnlaget for det som kjem.» (Telecoms.com) – Ei påminning om at framtidas nettverk (6G og vidare) vil bli forma av AI-arbeidslaster like mykje som menneskeleg bruk.
Yuen Kuan Moon (Group CEO, Singtel) – beklagar Optus-nedetid: «Vi er djupt lei oss for å høyre om nettverksproblemet hos vårt Optus-dotterselskap… og for å høyre at kundar ikkje fekk kontakt med naudtenester då dei trengde det mest.» ^[149] ^[150] – Ei ærleg innrømming av svikt, som viser telekoms ansvarskjensle for offentleg tryggleik.
Anthony Albanese (Statsminister i Australia) – om Optus-feilen: «Fullstendig uakseptabelt.» ^[151] – Nokre gonger seier berre eit par ord frå ein toppleiar alt om alvoret i eit telekom-brot.
Ashok Khuntia (President for Core Networks, Mavenir) – om samarbeid med Iridium for satellittkjerne: «Dette samarbeidet med Iridium er ein strategisk milepæl i Mavenir sitt oppdrag om å mogleggjere sømlaus tilkopling på tvers av terrestriske og ikkje-terrestriske domene… eit sterkt døme på korleis Mavenir sine fleksible, skalerbare kjerneløysingar kan tilpasse seg dei endrande behova til satellittdrivne nettverk.» ^[152] – Vektlegg samansmeltinga av satellitt- og bakkenettverk som eitt samanhengande nett.
Tim Last (EVP, Iridium) – om lansering av Iridium si direkte-til-eining-teneste: «Enten det gjeld IoT eller D2D, vil Iridium NTN Direct gi ei verkeleg global, påliteleg og framtidsretta løysing for MNO-ar, brikkeprodusentar og forbrukarar over heile verda.» ^[153] – Målar eit bilete av satellitt-tilkopling ikkje som ein nisje, men som ein integrert del av vanleg mobilbruk.
Joe Russo (EVP Global Networks, AT&T) – om samarbeid med AST SpaceMobile for å nå den siste 1 %: «I desse områda der mindre enn 1 prosent av folk bur, jobbar og leikar, om eg kan finne ein måte å byrje å bygge kapasitet for kundar til å gjere alt dei likar å gjere på eit bakkenettverk, då vil vi vere der – og det er difor vi samarbeidde med AST… Dei har flott teknologi og stor innovasjon for å ta oss vidare frå naudteksting til fleire og fleire verdiøkande tenester over tid. Men det er ikkje her i dag.» ^[154] – Russo erkjenner ærleg dagens avgrensing (i dag er det berre tekst), men viser tiltru til at meir komplette satellitt-telefontenester vil kome, i tråd med kundane sine forventningar om å kunne bruke telefonen overalt.
Claudio Fiandrino (forskarprofessor, IMDEA Networks) – om resultata frå 5G-studien: “5G-utbygging i større byar har stabilisert seg, men denne stabiliteten har enno ikkje gitt seg utslag i jamne forsprang på latenstid samanlikna med 4G/LTE; røynda er meir variert enn marknadsføringa tilseier… Når det gjeld dekning og utbyggingsstabilitet, verkar 5G modent i større byar, men full modenheit er enno ikkje nådd når det gjeld pålitelegheit, tydelege ytingsfortrinn og brukaroppleving… Difor er modenheita betinga: utbygd, ja; konsekvent betre yting, ikkje enno.” ^[155] ^[156] – Eit nyansert ekspertperspektiv som oppmodar til tolmod og vidare arbeid med 5G.
Bain & Co. Global Tech Report (analytikar David Crawford) – om AI og kapasitetsutfordringar i nettet: “Innan 2030 vil teknologileiarar stå overfor utfordringa med å investere om lag 500 milliardar dollar i kapitalutgifter og finne om lag 2 billionar dollar i nye inntekter for å møte [AI-]etterspurnaden på ein lønnsam måte… Dersom dagens skalering held fram, vil AI i aukande grad belaste forsyningskjedene globalt… potensialet for over- og underutbygging har aldri vore meir krevjande.” (Telecoms.com Stargate-artikkel) – Sjølv om det handlar om AI, understrekar dette sitatet eit breiare poeng relevant for telekom: det trengst enorme investeringar i digital infrastruktur (fiber, 5G, datasenter, satellittar) for å støtte den komande datatsunamien, og korleis ein skal tene pengar på desse investeringane er eit presserande spørsmål. Det antydar at teleselskap, skyleverandørar og andre må samarbeide og innovere for å unngå flaskehalsar og økonomisk press.

Kvar av desse sitata, frå toppleiarar til statsministrar til ingeniørar, teiknar ein del av biletet av ei bransje i endring – som utvidar rekkevidda, tek i bruk ny teknologi, men òg strevar med fallgruver og uinnfridde forventningar. Dei gir ei stemme frå røynda bak overskriftene, enten det er begeistring for gjennombrot eller nøktern refleksjon etter nederlag. I ei tid der telekommunikasjon ligg til grunn for nesten alle sider av det moderne livet, hjelper det å høyre direkte frå dei som styrer eller forskar, slik at folk forstår ikkje berre kva som skjer, men kvifor det har betydning og korleis sentrale aktørar tenkjer om framtida.

Prognosar og analysar frå analytikarar

Bransjeanalytikarar og konsulentselskap har vore travle med å rekne på desse trendane og spå kva som kjem:

Satellitt-mobilmarknad prognose: Analytikarar hos Bank of America (BofA) har gitt ut ein grundig rapport der dei estimerer storleiken på den globale telekom-konnektivitetsmarknaden og kor mykje satellittaktørar kan ta ^[157]. Dei anslår Total Addressable Market (TAM) til om lag 200 milliardar dollar per år for telekomtjenester på verdsbasis ^[158]. Dette inkluderer om lag 30 milliardar dollar i “trådlaus” (mobil) inntekt, 41 milliardar dollar i fast breiband, 10 milliardar dollar i forsvarskommunikasjon, og ein stor del på over 100 milliardar dollar for andre tenester ^[159] ^[160] (som bedriftsnettverk, IoT, osv.). BoA sitt resonnement er at LEO-satellittkonstellasjonar (Starlink, Kuiper, OneWeb, AST, osv.) potensielt siktar seg inn på heile denne 200-milliardarsmarknaden* ved å tilby konnektivitet overalt ^[161] ^[162]. Til dømes, innan heimebreiband (segmentet på 41 milliardar dollar for fastnett), kan satellittar konkurrere om kundar på bygda som manglar fiber – Starlink tek allereie om lag 80 dollar per månad i mange land, noko som er på nivå med prisane for breiband i byane ^[163]. Banken ser kanskje ein moglegheit på 40 milliardar dollar i forbrukarbreiband for LEO-ar (fordelt på tilknytt og ikkje-tilknytt befolkning) ^[164] ^[165]. Innafor “trådlaus” (mobilsegmentet på 30 milliardar dollar), kan satellittar som koplar seg direkte til telefonar fange ein firedel av verdas 5,4 milliardar mobilbrukarar pluss 2,7 milliardar utan tilkopling ^[166] ^[167]. Sjølv ein 25% oppslutnad ville gje rundt 24 milliardar dollar frå brukarar som allereie er tilkopla og 5 milliardar dollar frå dei som ikkje er tilkopla, ifølgje deira estimat ^[168] ^[169]. Med andre ord, om AST SpaceMobile (som eitt døme) til slutt kan betene sjølv halvparten av den adresserbare direkte-til-eining-kundebasen, kan det tilsvare om lag 15 milliardar dollar i årleg inntekt ^[170] – eit enormt tal som forklarar kvifor aksjen deira har begeistra investorar i det siste. BoA sin rapport peikar òg på at satellittar kan supplere IoT, luftfart, maritim og forsvar-segmenta (verdt nokre milliardar til saman) ^[171] ^[172]. Totalt teiknar analysen deira eit bilete av konvergens mellom telekom og satellitt: i staden for at satellittar er ein nisje, ser dei for seg integrasjon, der mange telekomselskap sel satellitttenester som eit “tillegg” til abonnementa sine ^[173] ^[174]. Dette støttar ein samarbeidsmodell – til dømes AT&T som samarbeider med AST, T-Mobile med Starlink, Vodafone med AST – der bakkebaserte operatørar inkluderer satellittdekning mot ein avgift, i staden for rein konkurranse. Analytikarane åtvarar om at Starlink sine noverande ~7 millionar brukarar berre er ein liten del av marknaden, og at tekniske/forretningsmessige utfordringar står att, men dei trur at den totale kaka er enorm og framleis i stor grad urørt ^[175] ^[176].

Globale investeringstrender i telekom:Dell’Oro Group rapporterte at global telekom-CapEx har stabilisert seg i 2025 etter ein stor 5G-dreven vekst i 2020–2022. Dei forventar at operatørar si CapEx vil “normalisere seg, ikkje forsvinne” inn mot 2026 ^[177] – det betyr at teleselskapa vil halde fram med å bruke pengar på å utvide 5G, fiber og datasenter, men veksttakta vil flate ut når dei første 5G-utbyggingane er ferdige. Merk at operatørane no brukar meir kapital på kapasitetsoppgraderingar, kvalitetsforbetringar, automatisering og energieffektivitet i staden for berre dekning ^[178]. Dette samsvarer med rapportar frå konsulentselskapet Omdia, som har anslått at marknaden for telco network cloud (all den skybaserte programvara og virtualiserte infrastrukturen teleselskapa brukar) vil vekse med ~12 % i 2025, dobbelt så mykje som 6 % i 2024 ^[179]. Med andre ord investerer teleoperatørar i programvarestyrte nettverk – ting som virtualisering av kjernenettverk, edge computing-noder, KI for drift – for å redusere kostnader og mogleggjere nye tenester (t.d. nettverksslicing for bedrifter).

5G-adopsjon og utsikter for einingar:GSMA Intelligence og andre analyseselskap har merka seg at innan utgangen av 2025 vil 5G-abonnement på verdsbasis truleg passere 2 milliardar, og utgjere om lag ein firedel av alle mobilt samband. Den raskaste veksten er i Kina, Nord-Amerika og Golfstatane, medan Europa tek innpå og mange utviklingsland framleis hovudsakleg brukar 4G. Smarttelefonprodusentar sender no ut rimelege 5G-telefonar til under 150 dollar, noko som aukar adopsjonen i prissensitive marknader. Qualcomm-sjef Cristiano Amon skapte litt blest 24. september då han sa “6G vil vere her innan 2028 for pre-kommersielle einingar” ^[180], og spådde i praksis dei første 6G-klare telefonane om rundt tre år. Sjølv om 6G-standardane ikkje er ferdigstilte (og mange ekspertar ser for seg 2030+ for reelle utbyggingar), signaliserer Qualcomms tidslinje at FoU er kome langt og at prototypa 6G-brikkesett kan dukke opp tidlegare enn venta – noko som truleg vil påverke 5G-Advanced-funksjonar i mellomtida. Gartners Hype Cycle for telekom 2025 plasserte konsept som “6G” og “non-terrestrial networks (NTN)” på toppen av forventningane, altså mykje prat men fleire år att, medan ting som privat 5G og Open RAN er på veg mot praktisk produktivitet.

Konsulentselskapsprognosar: Deloittes telekomutsikt for 2025 spådde vidare vekst i Fixed Wireless Access (FWA) – i hovudsak 5G-breiband som eit alternativ til kabel/DSL. Deloitte ventar titals millionar fleire FWA-abonnentar globalt etter kvart som operatørar brukar 5G-nettverk for å tilby heimeinternett, spesielt i område med dårlege kablede alternativ (dette heng òg saman med trenden for satellitt-FWA) ^[181]. Dei peika òg på aukande integrering av generativ KI i smarttelefonar (KI-medprosessors for ting som sanntids språkomsetjing eller biletforbetring på eininga). På bedriftsida peika både Deloitte og McKinsey på at private 5G-nettverk og edge computing nærmar seg eit vippepunkt: fleire fabrikkar, hamner og campusar vil ta i bruk private 5G-nettverk i 2025–26 etter kvart som teknologien modnast og bruksområda (som gruveeksempelet, eller automatisert produksjon) viser avkastning. Ei utfordring som vart nemnd er mangel på talent og ferdigheiter – telekomoperatørar treng fleire programvare- og skymiljøekspertar etter kvart som nettverka blir virtualiserte, så vi kan få sjå fleire samarbeid med skyleverandørar (som AT&T med Microsoft, Verizon med AWS, osv.) for å handtere kompleksiteten.

Eit blikk på 2026 og vidare: Nokre analytikarar har byrja å diskutere inntektsmoglegheiter med 6G – til dømes vurderte ein analyse frå Morningstar 2. september korleis ny amerikansk lovgiving (som CHIPS-lova og endringar i spektrumpolitikken) vil påverke investeringar i 6G og vidare ^[182]. Tanken er at statleg finansiering av halvleiar-FoU og påbod om å opne spektrum kan gi USA eit forsprang i 6G-utviklinga (samanlikna med 5G der Kina hadde eit tidleg forsprang). Og sjølv om 6G ikkje er definert enno, er tidlege tema som KI-native nettverk, sub-THz-frekvensar og til og med sensoreigenskapar (å bruke nettverk til å oppdage objekt/miljø) på radaren. Analytikarar åtvarar likevel om at å tene pengar på 6G vil vere vanskeleg – på same måte som 5G sin «killer app» utover mobilt breiband framleis er omdiskutert (nokre seier det er grunnlaget for Industri 4.0, smarte byar, osv., men forbrukar-AR/VR har ikkje innfridd forventningane). Så vent at konsulentselskap vil råde telekomselskapa til å utnytte 5G fullt ut (til dømes ved å tilby nettverks-API-ar, edge-skyløysingar og vertikale løysingar) for å sikre gode forretningsgrunnlag inn i 6G-æraen.

Oppsummert ser analytikarane ein telekomsektor som er robust og veks, men som òg står overfor investeringar utan sidestykke og skjerpa konkurranse. Prognosane peikar på store moglegheiter (å kople dei ukopla, nye tenester for bedrifter, satellitt-ubiquitet) samstundes som dei åtvarar mot at hypen ikkje må overgå realiteten (slik vi såg med nokre 5G-skuffelsar). Det handlar om å balansere aggressive investeringar i framtida, men òg å utnytte dagens ressursar og få grunnleggande ting på plass – eit tema som går att i mange av vekas nyhendesaker. Dei neste åra vil vise kven som navigerer denne balansen best, og som alltid vil forbrukarane til slutt stemme med valet av tenester og leverandørar. For no er retninga klar: fleire folk på nett på fleire måtar, høgare fart, lågare forseinkingar og nettverk som er smartare og meir samanvovne med rommet – men òg eit behov for å passe på at pålitelegheit og inkludering held tritt med innovasjonen.

Kjelder: Informasjonen i denne rapporten er basert på dei siste nyheitene og analysane frå bransjekjelder og ekspertar, inkludert Telecoms.com, Reuters, Advanced Television, RCR Wireless, Space.com, EurekAlert, og ulike offisielle utgivingar og studiar ^[183] ^[184] ^[185] ^[186] ^[187] ^[188] ^[189] ^[190] ^[191] ^[192] ^[193] ^[194] ^[195] ^[196] ^[197] ^[198] ^[199] ^[200] ^[201] ^[202], mellom andre. Desse kjeldene gir eit samanhengande bilete av korleis 24.–25. september 2025 vart eit vendepunkt innan telekom- og internettsektoren – frå bakken til himmelen.

5G vs Starlink SPEED TEST

Watch this video on YouTube.

References