- Digital teknologi står for tida for om lag 2–4 % av dei globale karbonutsleppa, ein del som kan nå 14 % innan 2040 om det ikkje blir gjort tiltak.
- Datasenter brukar rundt 1–1,5 % av verdas elektrisitet.
- Amazon Web Services har lova å drive verksemda si med 100 % fornybar energi innan 2025 og oppnå netto nullutslepp innan 2040, og hadde i 2022 nådd 100 % fornybar energi i 19 regionar, samtidig som dei har investert i over 20 GW med vind- og solkraftverk for å forsyne datasentera sine.
- Microsoft Azure har vore karbonnøytral sidan 2012 og har som mål å vere karbonnegativ innan 2030, med 100 % fornybar energi til datasentera innan 2025, og ei undersøking viser at skya deira er opptil 93 % meir energieffektiv og 98 % meir karboneffektiv enn tradisjonelle bedriftsdatasenter.
- Google Cloud har som mål å bruke karbonfri energi døgnet rundt innan 2030, har matchet 100 % av straumforbruket sitt med fornybar energi sidan 2017, finansierer solkraftverket Rødby Fjord i Danmark for å forsyne anlegga sine, og brukar maskinlæringsbasert kjøling som reduserer energibruken i datasenter med opptil 30 %.
- Apple planlegg å oppnå karbonnøytralitet for heile leverandørkjeda og produktlivssyklusen innan 2030, har kutta eigne utslepp med over 60 % sidan 2015 samstundes som inntektene har auka med over 65 %, og innan 2025 vil dei bruke 100 % resirkulert kobolt i alle Apple-designa batteri, samt 100 % resirkulerte magnetar og resirkulert tinnlodding og gullbelegg.
- Dell Technologies har ein heilskapleg tilnærming til berekraft med modulære design og eit mål for 2030 om å resirkulere eit tilsvarande produkt for kvart produkt dei sel, og at halvparten av alt produktinnhald skal kome frå resirkulerte eller fornybare materialar.
- HP Inc. har lova netto null klimagassutslepp innan 2040 med delmål som inkluderer 50 % reduksjon innan 2030 og 65 % kutt i eigne utslepp innan 2025, og drifta skal bruke 100 % fornybar energi innan 2035; Lenovo har forplikta seg til netto null utslepp innan 2050 og tek i bruk AI-dreven produksjon og sirkulære, oppgraderbare produktdesign.
- Equinix har som mål å vere klimanøytral innan 2030, hentar meir enn 90 % av energien frå fornybare kjelder, og brukar Toronto sitt Deep Lake Water Cooling-system for å kutte kjøleenergien med 50 % eller meir, medan Digital Realty slutta seg til Science-Based Targets initiative i 2020 med mål om å kutte Scope 1 og 2-utslepp med 68 % og Scope 3 med 24 % innan 2030.
- The Green Software Foundation, grunnlagt i 2021 av Microsoft, Accenture, GitHub og Thoughtworks, har vakse til over 60 medlemsorganisasjonar, laga standarden Software Carbon Intensity, fått SCI vedteken som ISO-standard i 2024, og lært opp over 70 000 utviklarar i sine Green Software Principles.
Introduksjon: Det nye kappløpet mot grøn databehandling
Grøn databehandling har blitt eit globalt kappløp ettersom teknologigigantar svingar frå berre vekst til berekraftig innovasjon. Innsatsen er høg: digital teknologi står allereie for om lag 2–4 % av dei globale karbonutsleppa – ein del som kan stige til 14 % innan 2040 om det ikkje blir teke grep greenly.earthcio.com. Datasenter åleine brukar rundt 1–1,5 % av verdas straumforbruk datacentremagazine.com, noko som rivaliserer energibruken til enkelte land. Som svar går store aktørar innan skytjenester, maskinvareproduksjon, datasenterdrift og programvareutvikling i gang med dristige initiativ for å redusere IT sitt fotavtrykk. Frå å drive massive skyinfrastrukturar på fornybar energi til å bygge bærbare datamaskiner med resirkulerte metall og optimalisere kode for effektivitet, desse økoteknologiske gigantane gjer berekraft til både eit moralsk imperativ og ein konkurransefordel. Som bransjeekspert Sanjay Podder frå Accenture seier, er grøne praksisar ikkje berre god etikk – “det viser seg… grøne praksisar samsvarer svært godt med å skrive god programvare” og til og med aukar bunnlinja cio.com. I denne rapporten skal vi utforske korleis leiande selskap revolusjonerer grøn databehandling i 2025, med fokus på dei siste nyheitene, ekspertinnsikt, berekraftsinitiativ og banebrytande teknologiar som driv ei reinare, grønare framtid for teknologi.
Grøne skyer: Leiande innan berekraftig skydatabehandling
Verdas leiande skyleverandørar er i ein livleg konkurranse om å bygge den “grønnaste skyen.” Hyperskala datasenter – motorromma til skydatabehandling – brukar enorme mengder energi, men Amazon, Microsoft og Google brukar storleiken og innovasjonen sin til å kutte utslepp dramatisk. Alle tre har kome med dristige klimaforpliktingar:
- Amazon Web Services (AWS) har lova å drive verksemda si med 100 % fornybar energi innan 2025 og oppnå netto nullutslepp for heile selskapet innan 2040 ctomagazine.com. I 2022 hadde AWS allereie nådd 100 % fornybar energi i 19 av regionane sine, og er på god veg mot målet for 2025 hivenet.com. Skyleverandøren investerer stort i vind- og solkraftverk (over 20 GW) for å levere rein energi til datasentera sine over heile verda ctomagazine.com. AWS har òg lansert eit AWS Customer Carbon Footprint Tool som gir kundane innsikt i utsleppa frå deira bruk av skya, og oppmodar til optimalisering for berekraft ctomagazine.com. Effektivitet er eit kjernefokus: studiar har vist at å flytte arbeidslaster frå eigne datasenter til AWS kan redusere karbonavtrykket til arbeidslasta med nesten 80 % i dag – og opp til 96 % når AWS når målet om 100 % fornybar energi datacentremagazine.com. Takket vere spesialtilpassa maskinvare og effektive anlegg, er AWS-infrastrukturen om lag 3,6 gongar meir energieffektiv enn eit gjennomsnittleg amerikansk datasenter (og opp til 5 gongar meir effektiv enn typiske europeiske datasenter) datacentremagazine.com. Med blikket retta mot framtida, redesigner AWS til og med kjølinga i datasentera for høgkapasitets databehandling: nye anlegg vil bruke hybridkjøling (som kombinerer tradisjonell luftkjøling med direkte væskekjøling av brikker for kraftige prosessorar) for å betre effektiviteten for KI og andre krevjande arbeidslaster datacentremagazine.com.
- Microsoft Azure (og morselskapet Microsoft) skryter av eit langvarig engasjement for berekraft. Azure har vore karbonnøytral sidan 2012 (oppnådd gjennom fornybar energi og klimakvotar) og har som mål å vere karbonnegativ innan 2030 – det vil seie at dei skal fjerne meir karbon enn dei slepper ut ctomagazine.com. Innan 2050 lovar Microsoft til og med å fjerne alt karbon dei har sleppt ut sidan oppstarten (eit historisk løfte) ctomagazine.com. På kort sikt er Azure på veg til å bruke 100 % fornybar energi innan 2025 for å drifte datasentera sine datacentremagazine.com. Microsoft angrip også utsleppsutfordringa i skyen frå fleire vinklar: dei brukar KI og maskinlæring for å optimalisere datasenterdrift, og pressar ut sløsing i kjøling og serverbelastning ctomagazine.com. Ei undersøking fann at Microsoft sine skytjenester er opp til 93 % meir energieffektive og 98 % meir karboneffektive enn tradisjonelle bedriftsdatasenter ctomagazine.com – ein stor siger for konsolidering i skyen. Azure har vore pionerar innan karbonbevisst planlegging, der dei tidfester visse utrekningar til tider då det er meir grøn energi på straumnettet ctomagazine.com. Sjølv bygginga av datasenter får ein grøn oppgradering: Microsoft har byrja å bruke alternative byggjemateriale som krysslaminert tre i nye datasenter for å erstatte utsleppstung betong og stål datacentremagazine.com. Det skjer også innovasjon innan kjøling – frå utandørs kjøleløysingar til å fange opp spillvarme frå serverar for å varme opp nærliggande kontor og bustader datacentremagazine.com. Som Microsoft-president Brad Smith kjend sa, er målet å “setje berekraftige teknologiar i hjartet av innovasjon” og vekse Azure “i takt med planeten med lågast mogleg miljøpåverknad” ctomagazine.com.
- Google Cloud har vore ein pioner innan rein energi i over eit tiår. Google var det første store teknologiselskapet som matchet 100 % av sitt årlege straumforbruk med kjøp av fornybar energi (oppnådd sidan 2017) hivenet.com. No pressar Google vidare med kanskje bransjens mest ambisiøse mål: å drive på 24/7 karbonfri energi i alle datasentra innan 2030 (som betyr at kvar time av kvar dag er driven av fornybar eller annan karbonfri energi, på alle straumnett) ctomagazine.com. For å nå dette, legg Google til prosjekt som Rødby Fjord solpark i Danmark for å levere lokal grøn energi direkte til sine anlegg datacentremagazine.com. Google optimaliserer òg forbruket i sanntid – dei brukar maskinlæring for å styre kjølesystem, noko som har redusert energibruken til kjøling med opptil 30 % ved å dynamisk justere luftstraum og temperaturar datacentremagazine.com. Selskapet har eit sirkulærøkonomisk tankesett for maskinvare: Google designar serverar og datasenter for enkel demontering slik at komponentar kan gjenbrukast eller resirkulerast ved slutten av levetida datacentremagazine.com. Dette reduserer elektronisk avfall og behovet for nye råmaterialar. Google Cloud sitt berekraftsverktøy gjeld òg kundar gjennom verktøy som sporer karbonutslepp frå skytjenester og foreslår optimaliseringar. Likevel har Googles raske vekst innan KI vore eit tveegga sverd – i 2024 rapporterte Google ein 13 % auke i utslepp hovudsakleg grunna energikrevjande KI-treningsoppgåver datacentremagazine.com. Dette vart ei vekkar om at sjølv for leiande aktørar trengst det kontinuerleg årvakenheit og innovasjon for å skilje digital vekst frå karbonutslepp. «Gjer Big Tech nok?» spør kritikarar, og peikar på risikoen for grønvasking dersom store lovnader ikkje blir støtta av open data og konkrete framsteg hivenet.com. I Googles tilfelle erkjenner selskapet utfordringa og understrekar at gjennombrot som karbonintelligent databehandling (å flytte fleksible oppgåver til tider/regionar med reinare energi) vil vere avgjerande for å nå målet om 24/7 karbonfri drift ctomagazine.com, datacentremagazine.com.
Andre nettsky- og colocation-selskap verda over tek òg i bruk grøne strategiar. IBM Cloud, til dømes, integrerer AI-dreven ressursoptimalisering for å minimere energibruken i datasentera sine og har forplikta seg til omfattande kjøp av fornybar energi sustainabilitymag.com. Oracle Cloud og Alibaba Cloud har kvar for seg investert i energieffektive datasenterdesign og sol- og vindkraft på staden for å redusere karbonavtrykket frå nettskytenestene sine sustainabilitymag.com. Til og med innhaldsleveringsnettverk som Akamai er med, og brukar smartare trafikkstyring og strategisk plassering av tenarar for å redusere energibruk per levert bit sustainabilitymag.com. Tabell under viser korleis dei tre største nettskyleverandørane kjem ut i kappløpet om grøn databehandling:
| Skyleverandør | Karbon-/energimål | Merkbare grøne initiativ |
|---|---|---|
| Amazon Web Services | 100 % fornybar kraft innan 2025; netto null innan 2040 ctomagazine.com | Investerer i store vind- og solparkar ctomagazine.com; AWS Carbon Footprint-verktøy for kundar ctomagazine.com; designar nye hybride væske+luft-kjølesystem for høg-densitet datasenter datacentremagazine.com. |
| Microsoft Azure | Karbonnegativ innan 2030; 100 % fornybar innan 2025 ctomagazine.com, datacentremagazine.com | Karbonnøytral sidan 2012 ctomagazine.com; brukar KI for å optimalisere serverbelastning og kjøling ctomagazine.com; eksperimenterer med lågvatn-kjøling og til og med datasenter bygd i tre for å kutte innebygd karbon datacentremagazine.com; vil fjerne alle historiske utslepp innan 2050. |
| Google Cloud | 24/7 karbonfri energi innan 2030 ctomagazine.com | Har matchet 100 % av straumen med fornybar sidan 2017 hivenet.com; maskinlæringsbasert kjøling reduserer energibruk i datasenter datacentremagazine.com; designar serverar for gjenbruk/gjenvinning (sirkulær tilnærming) datacentremagazine.com; flyttar arbeidsbelastningar til tider/pplassar med reinare energi. |
Kven vinn den grøne skyskappeløpet? Det er ein jamn konkurranse, og viktigast av alt: all denne rivaliseringa kjem planeten til gode. Den enorme skalaen til AWS gjer at forbetringane deira får store ringverknader; Microsoft sine ambisiøse mål hevar standarden for ansvarlegheit; Google sine innovasjonar blir ofte bransjestandardar. Dei verkelege vinnarane, meiner mange, er kundane og miljøet: Ei ekspertanalyse peika på at det å køyre applikasjonar på desse hyperskala skyplattformene kan vere mykje meir energi- og karbon-effektivt enn å køyre dei i tradisjonelle serverrom ctomagazine.com. Sjølvsagt vil det å oppnå “sky-nirvana” – ei sky utan karbon og avfall – krevje vidare openheit og oppfølging. Dei grøne løfta til Big Tech blir nøye overvaka, og berre verifiable action vil dempe frykta for “cloud washing.” For no ser likevel utsiktene for skya mykje grønare ut.
Byggjer ein berekraftig maskinvare-revolusjon
Å skape ei grøn digital verd handlar ikkje berre om kvar vi køyrer programvara vår – det handlar òg om kva einingar og maskinvare vi lagar for å køyre ho på. Frå smarttelefonar og PC-ar til serverar og brikker i datasenter, er dei store maskinvareprodusentane i gang med å endre design og produksjon for å redusere avfall, energibruk og karbonutslepp gjennom heile produktlivet. Slik pressar nokre leiande teknologiprodusentar grensene i 2025:
- Apple har blitt eit førebilete for berekraftig maskinvare og elektronikk. Selskapet sin heilskaplege tilnærming omfattar materialar, energi og endringar i forsyningskjeda. Apple er allereie karbonnøytrale i eigen drift, og har sidan 2020 drive alle kontor, butikkar og datasenter på 100 % fornybar elektrisitet carboncredits.com. Den største utfordringa er forsyningskjeda (fabrikkar, komponentproduksjon, bruk av produkt), og Apple har dristig forplikta seg til å oppnå karbonnøytralitet for heile forsyningskjeda og produktets livssyklus innan 2030 carboncredits.com. Det er oppsiktsvekkjande at Apple har vist at grøn omstilling kan gå hand i hand med forretningsvekst: sidan 2015 har Apple kutta karbonutsleppa med over 60 % samstundes som inntektene har auka med meir enn 65 % carboncredits.com. CEO Tim Cook understrekar at “god teknologi skal vere god for brukarane våre, og for miljøet,” og peikar på at klimaarbeid no er “integrert i alt vi lagar og kven vi er” apple.com. Apples initiativ for berekraftig maskinvare er imponerande. I 2025 vil Apple bruke 100 % resirkulert kobolt i alle batteri designa av Apple apple.com – eit stort steg med tanke på miljø- og etikkutfordringar knytt til koboltutvinning. På same måte vil alle magnetar i Apple-produkt innan 2025 bruke 100 % resirkulerte sjeldne jordmetall, og alle kretskort vil bruke resirkulert tinnlodding og gullbelegg apple.com. Allereie i 2023 kom to tredelar av aluminiumet, nesten tre firedelar av sjeldne jordmetall og nesten alt wolfram i Apple-produkt frå resirkulerte kjelder apple.com. For å hente ut desse materiala har Apple utvikla demonteringsrobotar som “Daisy” som effektivt kan ta frå kvarandre iPhonar og andre einingar for å gjenvinne mineral apple.com. Apples satsing på resirkulerte og fornybare materialar fører dei “nærare målet enn nokon gong” om å lage alle produkt berre med resirkulerte råvarer <a href=»https://www.apple.com/newsroom/2023/04/aapple.com – eit initiativ Apples miljøsjef Lisa Jackson seier fungerer “hand i hand” med målet om karbonnøytralitet innan 2030 apple.com. Når det gjeld energi til produksjon, har Apple lansert eit Clean Energy Program for leverandørar: over 320 produksjonspartnarar (som står for 95 % av Apples forsyningskjede målt i utgifter) har forplikta seg til å bruke fornybar energi, noko som har lagt til 17,8 GW rein kraft og unngått 21,8 millionar tonn CO₂-utslepp årleg carboncredits.com. Apple er heller ikkje redde for å omkonstruere maskinvara si for effektivitet – frå eigne M1/M2-brikker som gir meir ytelse per watt (og reduserer energibruken) til innovative energi-effektive serverdesign i datasentera sine som sparer 36 millionar kWh kvart år carboncredits.com. Sjølv vanskelege utsleppskjelder blir tekne tak i: Apple kutta 8,4 millionar tonn kraftige klimagassar frå brikkeproduksjonen sin i 2023, og har som mål å redusere desse utsleppa med 90 % innan 2030 carboncredits.com. Bodskapen er klar – Apple vil gå føre som eit godt døme, og vise at eit teknologiselskap kan vekse og bli grønt samstundes.
- Dell Technologies, ein av verdas største produsentar av PC-ar og bedriftsmaskinvare, fremjar òg ein heilskapleg berekraftsstrategi. Dells tilnærming omfattar heile drifta frå ende til annan – frå materialar og design til bruk hos kunden og resirkulering ved slutten av levetida technologymagazine.com. «Berekraft har alltid vore ein integrert del av korleis vi driv verksemda vår,» seier Maria Mohr, Dells globale leiar for berekraft. Dell har «ein heilskapleg tilnærming … der ressursar blir verdsette, produkt blir designa med berekraftige materialar og avfall blir minimert,» forklarar ho technologymagazine.com. I praksis har Dell innført modulære design for å gjere einingane meir reparerbare og oppgraderbare, og slik redusere elektronisk avfall. Til dømes har Dells nye laptopar og «AI-PC-ar» ein modulær USB-C-port som er festa med skruar (i staden for lodda) – dette enkle grepet gjer porten 4× meir haldbar og lett å bytte ut, noko som forlenger levetida til eininga technologymagazine.com. Dell tek òg i bruk aluminium med låge utslepp, biobaserte plasttypar og resirkulerte metall i produkta sine technologymagazine.com. Eit anna døme er at Dell har omdesigna nokre batteri til å bruke opp til 80 % mindre kobolt, noko som reduserer avhengnaden av ein knapp ressurs og gjer resirkulering enklare technologymagazine.com. På baksida gjer Dell eigne anlegg og datasenter meir miljøvenlege med effektive kjølesystem og tilbyr til og med berekraftige datasenterløysingar (som å gi råd til kundar om optimalisering av arbeidsbelastning og fornybar straum) technologymagazine.com. Dell har eit sterkt fokus på prinsippa for sirkulær økonomi: dei tilbyr resirkulerings- og returprogram i mange land for å sikre at gammalt utstyr blir oppgradert eller resirkulert. For å understreke denne balansen mellom teknologisk innovasjon og miljøansvar, seier Maria Mohr: «Vi treng ikkje velje mellom konkurransedyktig innovasjon og å vere miljøansvarlege» – selskapet har som mål å omfamne begge delar technologymagazine.com. Med mål for 2030, som å resirkulere eit tilsvarande produkt for kvart produkt ein kunde kjøper og at halvparten av alt innhald i produkta skal vere frå resirkulert eller fornybart materiale, tilpassar Dell framtida si til ein sirkulær visjon.
- HP Inc. (produsent av PC-ar og skrivarar) og Lenovo (verdens største PC-produsent) pressar òg framover med berekraftsløfte. HP har lova å nå netto null klimagassutslepp innan 2040, med delmål som 50 % reduksjon innan 2030 og 65 % kutt i driftsutslepp innan 2025 (frå 2015-nivå) cio.com. Selskapet fjernar unødvendig emballasje (med mål om 75 % reduksjon i eingongsplastemballasje innan 2025) og har allereie brukt over 32 000 tonn resirkulert plast i produkta sine per 2022 hp.com. HP sine operasjonar skal bruke 100 % fornybar energi innan 2035, og dei driv energieffektivitet i einingane sine – til dømes ved å redusere energiforbruket til personlege system og skrivarar betydeleg (HP har Energy Star-sertifiserte produkt og investerer i FoU for elektronikk med lågt straumforbruk) cio.com. Lenovo på si side har forplikta seg til netto null utslepp innan 2050, validert av Science Based Targets-initiativet lenovo.com. Selskapet tek i bruk AI-dreven produksjon for å kutte avfall og energi, og det er jamt rangert blant dei beste i Gartners berekraftsindeks for forsyningskjeder news.lenovo.com. Lenovo innovar innan sirkulær design – tilbyr modulære, oppgraderbare produkt og tenester som «device-as-a-service» for å forlenge levetida til produkta sustainabilitymag.com. Både HP og Lenovo legg òg vekt på sosial berekraft (t.d. etisk innkjøp, rettferdig arbeidskraft) i tillegg til dei grøne tiltaka sine, noko som speglar eit breitt syn på samfunnsansvar.
- Leiande innan halvleiarar og brikker: Jakta på grøn databehandling gjer at brikkeprodusentar prioriterer energieffektivitet som aldri før. Intel, den leiande CPU-produsenten, kunngjorde eit mål om netto null utslepp av klimagassar i den globale verksemda innan 2040, saman med mål om netto positivt vassforbruk og null avfall til deponi intc.com. Intel investerer milliardar i å gjere brikkefabrikkane sine meir miljøvenlege – dei brukar fornybar energi i fabrikkane, resirkulerer vatn brukt i produksjonen, og utviklar nye kjemikaliar og metodar for å redusere dei store utsleppa frå brikkeproduksjon. På produktsida har Intels nyare prosessorarkitekturar som mål å gi betre ytelse per watt, slik at ein kan gjere meir arbeid med mindre energi, noko som hjelper datasenter og PC-ar å redusere straumforbruket. AMD, Intels rival innan CPU-ar og GPU-ar, har fått overskrifter i 2025 ved å overgå eit ambisiøst effektiviseringsmål. I juni 2025 avslørte AMD at dei overgjekk sitt “30×25”-mål (som hadde som mål å forbetre energieffektiviteten til AMD-prosessorar for AI og høgtytande databehandling 30 gonger frå 2020 til 2025). AMD oppnådde ein 38× auke i energieffektivitet, noko som betyr at visse AI-oppgåver i dag brukar 97 % mindre energi enn dei gjorde for berre fem år sidan for same ytelse amd.comamd.com. Dette spranget vart oppnådd gjennom forbetringar i brikkearkitektur og aggressiv optimalisering av ytelse per watt i både CPU-ar og GPU-ar. I praksis kan oppgåver som tidlegare kravde eit rom fullt av straumkrevjande tenarar, no gjerast med ein brøkdel av maskinvara. Oppmuntra av denne suksessen, kunngjorde AMD eit nytt 2030-mål: ein 20× forbetring i energieffektivitet på rack-nivå (heile system, ikkje berre brikker) for AI-trening og -inference, noko som, saman med programvareframsteg, kan gi opp til ein 100× total effektiviseringsgevinst innan 2030 amd.com. Slike eksponentielle forbetringar er avgjerande – ettersom etterspurnaden etter AI-databehandling eksploderer, er det berre tilsvarande eksponentielle effektiviseringsgevinstar som kan hindre ein auke i energibruk. (Sjølv teknologisjefar peikar på denne utfordringa: Metas Mark Zuckerberg åtvara i 2024 om at “energibegrensningar har blitt den største flaskehalsen” for å skalere AI-datasenter cio.com.) Selskap som NVIDIA (dominerande innan AI-GPU-ar) fokuserer òg på ytelse per watt, brukar teknikkar som avansert brikkekjøling og betre straumstyring, og utforskar karbonnøytral drift (NVIDIA har ein plan for utsleppsreduksjon innan 2030 og brukar fornybar energi for mange kontor og laboratorium).
Kort sagt, maskinvaresektoren – frå den minste dingsen til den mektigaste superdatamaskina – gjennomgår ei grøn omstilling. Å designe for effektivitet og lang levetid har blitt eit mantra. Produsentar byter ut til resirkulerte og biobaserte materialar, omarbeider komponentar for enkel reparasjon eller resirkulering, og samarbeider med leverandørar for å redusere utslepp tidleg i verdikjeda. Viktigast av alt, desse tiltaka gagnar ikkje berre planeten; dei gir ofte betre produkt (t.d. raskare brikker, batteri som varer lenger) og kan skjerme selskapa mot ressursvolatilitet. Etter kvart som forbrukarar og styresmakter i aukande grad føretrekk berekraftig elektronikk, er det sannsynleg at selskapa som leiar an på grøn maskinvare også vil leie på marknadsomdømme. Eller som Dell sin leiar for berekraft sa det, å omfamne ein heilskapleg berekraftig tilnærming betyr at “vi treng ikkje velje” mellom innovasjon og ansvar – teknologi kan få alt technologymagazine.com.
Datasenter-innovatørar: Driv verda med fornybar energi og effektivitet
Ofte kalla “fabrikkane” i den digitale tidsalderen, er datasenter der den virtuelle verda møter fysisk infrastruktur – tusenvis av tenarar plassert i lagerstore anlegg, som durar døgnet rundt for å drive skytjenester, internettplattformer og AI-utrekningar. Desse anlegga har tradisjonelt slukt straum og vatn (til kjøling) og stolt på dieselaggregat som reservekraft – men ei bølgje av innovasjon gjer datasenter til eit utstillingsvindauge for berekraft. Her er sentrale måtar leiande selskap og datasenterspesialistar gjer ryggrada i internett grønare på:
- Hyperskala-helter: Dei store skyleverandørane – AWS, Google, Microsoft – set ikkje berre trendar innan skytenester, men òg innan design og drift av datasenter. Vi har allereie sett deira dristige forpliktingar til fornybar energi og smarte kjølestrategiar. Til dømes brukar Google intelligente styringssystem (utvikla saman med DeepMind) for å handtere kjølesystem, og har visstnok redusert energibruken til kjøling av datasenter med 30–40 % ved hjelp av AI-basert prediksjon datacentremagazine.com. Google designar òg datasalane sine for modulære oppgraderingar og gjenbruk av delar, slik at når tenarar vert tekne ut av drift, kan komponentar (som harddiskar og minne) sirkulerast inn i nye tenarar eller seljast på sekundærmarknaden datacentremagazine.com. Microsoft eksperimenterer med radikale idear som undervassdatasenter – Project Natick viste at forsegla tenarpoddar på havbotnen kan bruke sjøvatn til kjøling og oppnå svært høg energieffektivitet og pålitelegheit (det kalde havet fungerer som naturleg kjølemiddel). Sjølv om det framleis er på eksperimentstadiet, peikar det på kreative vegar for å redusere kjølebehovet på land. Eit meir umiddelbart tiltak er at Microsoft fjernar dieselaggregat, og testar hydrogendrivstoffceller og store batteribankar for å levere naudstraum utan utslepp datacentremagazine.com. Som nemnt tek Microsoft sine nye datasenter i Virginia i bruk berekraftige byggjematerialar (trevirke), som kan kutte utslepp frå bygging med 50 % eller meir samanlikna med betong datacentremagazine.com.
- Dedikerte datasenterleverandørar: Selskap som Equinix og Digital Realty, som driv dusinvis av colocation-datasenter globalt, går føre som gode døme innan colocation og telekom. Equinix, verdas største colocation-datasenterleverandør, har eit vitskapsbasert mål om å vere klimanøytral innan 2030 på tvers av sin globale plattform datacentremagazine.com. Equinix brukar allereie over 90 % fornybar energi til sine anlegg og forbetrar kontinuerleg effektiviteten. Eit framifrå døme er Equinix sitt anlegg i Toronto, som nyttar byens Deep Lake Water Cooling system – der kaldt vatn frå Lake Ontario sirkulerer gjennom sentrum for å kjøle bygningar. Ved å kople seg til denne fornybare kjølekjelda, har datasenteret redusert sitt straumforbruk til kjøling med 50 % eller meir datacentremagazine.com. Equinix utforskar òg brenselcelleteknologi og var ein av dei første i bransjen til å knyte leiarar si løn til klimamål, noko som understrekar alvoret i satsinga. Digital Realty, ein annan global datasentergigant, var den første i bransjen til å slutte seg til Science-Based Targets initiative i 2020 og har mål om å kutte sine Scope 1- og 2-utslepp med 68 % innan 2030 (og Scope 3 med 24 %) datacentremagazine.com. Dei brukar solkraft på eigne anlegg, avansert kjøling som uteluft-økonomisering og væskekjøling, og vurderer til og med datasenterlokasjon og -design på nytt. I London brukar Digital Realty sitt “Cloud House”-datasenter eit elvekjølesystem via ein brygge på Themsen – noko som reduserer energibehovet til kjøling betydeleg ved å bruke naturleg kaldt vatn datacentremagazine.com. Både Equinix og Digital Realty designar òg nye senter med sirkularitet i tankane, vel materialar som kan resirkulerast og sørgjer for at anlegga kan tilpassast eller resirkulerast ved slutten av levetida datacentremagazine.com. Deira leiarskap er avgjerande fordi mange andre selskap har utstyr i desse colocation-sentera, noko som betyr at forbetringane til Equinix og Digital Realty kjem eit breitt lag av det digitale økosystemet til gode.
- Innovatørar i nisje- og regionale marknader: Fleire mindre, høgt spesialiserte datasenterverksemder pressar berekraftsgrensene, ofte i ekstreme klima eller unike oppsett. I Norden utnyttar selskap som EcoDataCenter (Sverige) og atNorth (Island/Sverige/Finland) rikeleg tilgang på grøn energi og kalde klima. EcoDataCenter driv på 100 % fornybar energi (vasskraft og vind) og kan vise til ein imponerande låg PUE (~1,2) for sitt høgtytande datasenter i Falun, Sverige datacentremagazine.com. Dei marknadsfører òg at drifta er klimapositiv, sidan spillvarme blir gjenbrukt og overskotsenergi frå fornybare kjelder støttar det lokale straumnettet. atNorth byggjer nye datasenter i Norden (t.d. Danmark) spesielt utforma for AI- og HPC-arbeidslaster, og samarbeider med selskap som Wa3rm for å resirkulere overskotsvarme frå serverar til nærliggande drivhus og fjernvarmesystem datacentremagazine.com – og gjer slik eit avfallsprodukt (varme) om til eit gode for lokalsamfunnet. I Storbritannia har Ark Data Centres installert solcellepanel på taket frå starten av, og har nyleg bytta ut diesel i reserveaggregata med HVO (hydrogenert vegetabilsk olje) som drivstoff, noko som kuttar karbonutsleppa frå aggregata med 95 % og reduserer partikkelutslepp kraftig datacentremagazine.com. Som Ark sin leiar for berekraft, Pip Squire, sa: “Vi har gått frå diesel til HVO, som reduserer karbonavtrykket vårt med 95 %… og reduserer òg partiklar og NOx, noko som er bra for planeten.” datacentremagazine.com Denne typen endring viser at sjølv dei tradisjonelt “skitne” sidene ved datasenter (dieselaggregat) kan reinast opp med tilgjengeleg teknologi. Iron Mountain Data Centers, ein del av det ikoniske lagringsselskapet, driv no 100 % på fornybar energi og tilbyr kundar detaljert karbonrapportering og til og med “grøn straummatching” for å sikre at kundane sine arbeidslaster blir matcha med fornybar energi datacentremagazine.com. Iron Mountain fekk òg merksemd for å signere ein av dei første store kraftkjøpsavtalane (PPA) for sol- og vindenergi i datasenterbransjen, og signaliserte etterspurnad til marknaden.
Desse innsatsane gir resultat. Moderne toppmoderne datasenter kan oppnå Power Usage Effectiveness (PUE)-forhold så låge som 1,1 (som betyr berre 10 % overforbruk til kjøling og andre behov, 90 % går til databehandling), medan eldre bedriftsdatasenter ofte hadde PUE på 2,0 eller høgare (berre 50 % til databehandling). Effektiv kjøling (som luftstraumstyring, væskekjøling eller uteluftsystem) og betre maskinvareutnytting (gjennom virtualisering og skymulti-tenancy) driv denne forbetringa. I tillegg er overgangen til fornybar energi godt i gang – dusinvis av datasenteroperatørar har nådd 100 % fornybar energibruk gjennom direktekjøp eller sertifikat, og nye anlegg i regionar som Norden, Stillehavsnordvesten og Midtausten blir plasserte ved sida av rikelege grøne energikjelder (vasskraft, geotermisk, sol).
Avgjerande er det òg at datasenteroperatørar tek tak i vassforbruk og varmeavfall. Meta (Facebook), til dømes, designar sine nyare datasenter til å vere “nullvatn” for kjøling ved å bruke berre uteluft i eigna klima, noko som sparar milliardar av liter vatn. Gjenbruk av spillvarme blir meir vanleg: vi ser det i skandinaviske anlegg som varmar opp byar, og til og med i Paris, der datasenter-varme varmar opp eit offentleg symjebasseng. Alle desse innovasjonane gjer datasenter frå å vere energisluk til å bli meir berekraftige, ja til og med symbiotiske delar av lokal infrastruktur.
Trass i store framsteg, står utfordringar att. Den eksplosive veksten av KI og skya tenester gjer at etterspurnaden etter datasenterkapasitet stig bratt – utan vidare effektivitetsforbetringar kan dette overgå framgangen. Difor legg bransjeleiarar vekt på behovet for kontinuerleg FoU: frå avansert kjøling (immersjonskjøling, væskekjølemiddel) til heilt nye databehandlingsparadigme (som kvantedatamaskinar, som i teorien kan utføre visse utrekningar med mykje lågare energibruk). Det er òg eit press for standardisert openheit – felles målemetodar for datasenterberekraft (straum, vatn, karbon) og uavhengige revisjonar for å stadfeste grøne påstandar. I 2025 er trenden klar: verdas digitale infrastruktur blir ombygd for ei berekraftig tid, og selskapa i front viser at sjølv dei mest energikrevjande anlegga kan tilpassast klimamåla.
Programvareinnovasjon: Koding for ei grønare framtid
Sjølv om maskinvare og infrastruktur ofte får mest merksemd når det gjeld berekraft, er programvareinnovasjon den stille krafta som multipliserer desse gevinstane. Smartare programvare kan få maskinvare til å køyre meir effektivt, og nye verktøy kan hjelpe utviklarar og verksemder å måle og redusere karbonavtrykket til koden sin. Ein veksande rørsle i teknologimiljøet, av og til kalla “Grøn programvare”, rettar no merksemda mot korleis kodelinjer og arkitekturbeslutningar påverkar energiforbruket. I spissen står samarbeid som Green Software Foundation (GSF) og framsynte programvareselskap som integrerer berekraft i produkta sine.
Den Green Software Foundation – grunnlagt i 2021 av selskap som Microsoft, Accenture, GitHub og Thoughtworks – har som mål å “bygge et pålitelig økosystem av folk, standarder, verktøy og beste praksis for grønn programvare” cio.com. På bare noen få år har GSF vokst til over 60 medlemsorganisasjonar (som spenner frå store teknologiselskap, oppstartar, akademia og ideelle organisasjonar) cio.com. Dei har laga eit sett med Green Software Principles og til og med eit grunnleggande opplæringskurs som over 70 000 utviklarar har tatt, der dei lærer konsept som å skrive energieffektiv kode og designe karbonbevisste applikasjonar cio.com. Eit av GSF sine milepælsresultat er utviklinga av Software Carbon Intensity (SCI) standarden, ein metodikk for å kvantifisere karbonavtrykket til ein applikasjon (per funksjonell operasjon) cio.com. I 2024 blei SCI-spesifikasjonen vedtatt som ein offisiell ISO-standard for måling av grøn programvare cio.com. Dette gir CIO-ar og ingeniørar ein konkret måte å spore og samanlikne kor “grøn” programvaren deira er – for eksempel ved å måle gram CO₂ utslepp per 1000 transaksjonar, og deretter prøve å redusere dette talet med optimaliseringar cio.com. Som GSFs daglege leiar Asim Hussain påpeiker, er slike måltal avgjerande: du kan ikkje styre det du ikkje måler. Med SCI-poeng kan organisasjonar sette mål (for eksempel redusere karbon per brukarsesjon for ein teneste med 10 % kvart år) og evaluere effekten av kodeendringar eller infrastrukturval i form av karbon cio.com.
Korleis ser “grønnare” programvare ut i praksis? Det omfattar ei rekke strategiar, frå lågnivå-kodeendringar til høgnivå-arkitekturval:
- Effektiv kode og algoritmar: Godt optimalisert kode utfører same arbeidet med færre CPU-syklusar eller mindre minnebruk, noko som direkte sparer energi. Dette minner om dei tidlege dagane av programmering – som GSF-leiar Sanjay Podder hugsar, “då vi programmerte stormaskiner, telte kvar einaste bokstav”, men moderne utviklarar har vorte vane med billig datakraft cio.com. No er effektivitet kult igjen. Til dømes kan val av meir effektive algoritmar (med lågare reknekompleksitet) drastisk kutte prosesseringstid. Koding i eit lågare nivå språk eller eit effektivt kjøremiljø kan unngå oppblåstheit. Det er fornya interesse for “ytelsesoptimalisering” for å trimme unødvendige operasjonar – anten det er i front-end webutvikling (for å redusere datatrafikk og prosessering på mobileiningar) eller i backend-system (t.d. optimalisering av databaseforespurnader for å redusere serverbelastning).
- Rett dimensjonert infrastruktur: Skytjenester gir utviklarar fleksibilitet til å skalere ressursar etter behov. Intelligent programvare utnyttar dette ved automatisk skalering – serverar blir starta og stoppa basert på belastning. Mindre bortkasta ventetid betyr mindre energi brukt på underutnytta maskiner. Containerisering og virtualisering (som Docker, Kubernetes, VMware) spelar òg ei sentral rolle: ved å samle mange tenester på færre serverar, aukar dei gjennomsnittleg utnytting. Dette er eit område der programvare og infrastruktur møtest: ein rapport frå Microsoft viste at deira sky oppnår høg utnytting og brukar strømsparingsfunksjonar, noko som gjer det langt meir effektivt enn vanlege lokale oppsett ctomagazine.com. På same måte kan serverlaus databehandling og funksjon-som-teneste-modellar sjåast som “grøne” programvarearkitekturar, sidan dei køyrer kode berre når det trengst og berre så lenge det trengst.
- Karbonbevisst databehandling: Ei fascinerande ny praksis er å skrive programvare som er “karbonbevisst” – altså applikasjonar eller arbeidsoppgåver som tilpassar åtferda si etter karbonintensiteten i straumnettet. Både Microsoft og Google har vore pionerar her. Til dømes kan ikkje-hastelege batchjobbar køyrast når ein større del av straumen kjem frå fornybar energi (som midt på dagen når solkrafta er på topp, eller på ein vindfull natt). Microsoft har testa denne tilnærminga for interne arbeidsoppgåver, og Google har implementert det for visse datasentertjenester, og har visstnok kutta utslepp ved å flytte prosessering til tider med reinare energi ctomagazine.com. Opne kjeldekodeverktøy som WattTime (ein NGO og GSF-grunnleggjar) tilbyr API-ar som programvare kan bruke for å hente sanntidsdata om karbonintensitet i nettet per region, slik at desse justeringane kan gjerast. Green Software Foundation har òg publisert mønster og retningslinjer for å bygge karbonbevisste funksjonar – til dømes ein app som kan utsette ikkje-kritiske oppdateringar til eininga ladar på eit nett med mykje fornybar energi cio.com.
- Utviklarverktøy og plattformer: Store programvareselskap byggjer no berekraftsinnsikt inn i plattformane sine. Microsoft har lagt til eit Sustainability Toolkit i verktøy som Visual Studio og GitHub, som kan analysere energipåverknaden av kode og foreslå forbetringar. Microsoft sin Azure-sky tilbyr eit Emissions Impact Dashboard der bedriftskundar kan sjå karbonutsleppa knytt til deira Azure-bruk og korleis val av ulike regionar eller optimalisering av ressursbruk kan redusere desse. Google Cloud tilbyr eit Carbon Footprint-dashboard og merkar til og med “lågkarbon”-regionar i plattforma si (regionar der straumnettet er reinare) for å oppmode kundar til å ta i bruk desse lokasjonane for eit mindre fotavtrykk. AWS viser på liknande vis karbonmålingar per teneste og har kvitbøker om beste praksis (som å velje nyare AWS Graviton2-prosessorar som ikkje berre er raskare, men også meir energieffektive, og dermed reduserer karbon per arbeidslast). På forbrukarprogramvaresida har selskap som Salesforce og SAP introdusert programvare for berekraftsstyring – til dømes Salesforce sin Net Zero Cloud og SAP sin Sustainability Control Tower – som hjelper organisasjonar å spore og redusere utslepp (inkludert IT-utslepp). Sjølv om desse verktøya ikkje direkte reduserer fotavtrykket frå databehandling, katalyserer dei handling ved å kaste lys over dataa og foreslå optimaliseringar.
- KI og berekraft: Det er interessant at KI både er ei utfordring og ein alliert for grøn IT. Trening av store KI-modellar kan bruke massiv energi – éin enkelt stor treningsrunde kan tilsvare det årlege straumforbruket til fleire hushald. Dette har ført til at KI-forskarar fokuserer på effektiv KI: teknikkar som modellbeskjering, kvantisering (bruk av berekningar med lågare presisjon), og algoritmeforbetringar kan kutte energibehovet for KI-oppgåver. KI-maskinvare (som Google sine TPU-ar og nyare NVIDIA GPU-ar) er òg utforma for å levere fleire operasjonar per watt. På den andre sida blir KI brukt for å betre berekraft – ikkje berre i dataromskjøling som nemnt, men breitt for å optimalisere system. KI kan styre smarte straumnett, redusere energibruk i bygg, optimalisere forsyningskjederuter for å spare drivstoff, og meir. Dell viser til døme der KI-analysar aukar avlingsutbytte med mindre ressursbruk technologymagazine.com, eller der KI i bygningsstyring kraftig reduserer straumforbruk technologymagazine.com. Slike bruksområde er ikkje grøn IT i seg sjølv, men IT for grøn omstilling: dei viser korleis programvare og intelligente algoritmar kan drive effektivisering i andre sektorar, og forsterkar berekraftseffekten utover IT i seg sjølv technologymagazine.com.
Oppsummert er programvareinnovasjon kraftmultiplikatoren for grøn databehandling: det sørgjer for at all fornybar energi og effektiv maskinvare under blir utnytta på smartast mogleg måte. Som ein bransjeartikkel sa det: den grønnaste watten er den du ikkje brukar. Programvare som kan gjere same jobben med færre watt er difor ein uunnverleg del av jakta på berekraftig databehandling.
Konklusjon: Mot eit berekraftig teknologisk økosystem
Frå silisiumbrikker til datasenter i skyen til kode i produksjon, dei leiande teknologiselskapa i verda omformar databehandling for berekraft. Det vi er vitne til i 2025 er samlinga av ein ny etos i teknologibransjen: suksess blir ikkje lenger berre målt i høgare fart eller større profitt, men òg i mindre karbonavtrykk og positiv klimaeffekt. Denne rapporten har vist korleis dei store aktørane går i front for denne rørsla:
- Sky-gigantane driv dei enorme infrastrukturane sine på grøn energi og brukar smart teknologi for å fjerne sløsing, og koplar slik digital vekst frå utsleppsvekst.
- Maskinvareprodusentar tenkjer nytt om design og materialval for å lage utstyr og tenarar som er slanke, langliva og resirkulerbare – og viser at utsleppskutt kan gå hand i hand med banebrytande innovasjon.
- Datasenteroperatørar gjer anlegga grøne med fornybar energi, nye kjølemetodar og gjenbruk av spillvarme, og forvandlar datasenter frå “energisluk” til førebilete på effektivitet.
- Programvareleiarar og koalisjonar gir oss verktøya og praksisane for å kode meir ansvarleg, slik at kvar prosessorsyklus og kvar overført kilobyte har eit formål – og ikkje meir.
Kanskje det mest oppmuntrande er at samarbeid er på eit historisk høgt nivå på dette området. Selskap som er harde konkurrentar i marknaden deler berekraftsframsteg ope – anten gjennom bransjegrupper, open kjeldekode-prosjekt, eller felles investeringar i fornybar energi. Til dømes har alle dei store skyleverandørane gått saman om Climate Neutral Data Centre Pact i Europa for å nå klimamål i fellesskap, og rivalar har saman kjøpt rein kraft frå nye vind- og solparkar. The Green Software Foundation samlar dusinvis av selskap for å etablere felles standardar. Denne erkjenninga av at klimaendringar er ei felles utfordring driv fram ein eneståande samarbeidsinnsats i teknologibransjen.
Når det er sagt, er utfordringar og årvakenheit nødvendig. Observatørar åtvarar om at nokre “grøne” påstandar treng gransking – openheit og data må støtte opp om selskapsrapportar om berekraft for å unngå grønvasking hivenet.com. Den raske veksten av kraftkrevjande teknologiar (KI, blokkjede, utvida røynd) betyr at bransjen må halde fram med å innovere raskare enn fotavtrykket veks. Styresmakter og reguleringsorgan byrjar òg å stille krav (til energieffektivitet, e-avfall, utsleppsrapportering), noko som i aukande grad vil skilje leiarar frå etternølarar.
Heldigvis er drivkrafta sterk. Forbrukar- og investorpres frå berekraftig teknologi aukar, talent vert tiltrekt miljømedvitne selskap, og svingande energiprisar gjer effektivitet økonomisk fornuftig òg. Alle desse kreftene verkar saman for å gjere grøn databehandling til meir enn eit velmeinande tiltak – det vert ein kjernestrategi for robuste, framtidsretta teknologiselskap.
Med orda frå eit afrikansk ordtak ofte sitert i berekraftsmiljø: “If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together.” Det globale teknologisamfunnet vel å gå saman mot ei grøn databehandlingsframtid. Enten det er hyperskala-aktørar som kappast om å overgå kvarandre i fornybaravtalar, eller ingeniørar som utvekslar tips om å kutte CPU-syklusar, så går utviklinga raskare. Desse økoteknologiske gigantane og initiativa deira som er skildra her, gir håp om at den digitale revolusjonen og den grøne revolusjonen kan gå hand i hand. Ved å utnytte menneskeleg oppfinnsamheit og innovasjon kan IKT-bransjen gå frå å vere ei veksande utsleppskjelde til å bli ei kraftfull drivkraft for klimaløysingar. Reisa er langt frå over, men vegkartet vert stadig tydelegare – og det er eit der berekraft og teknologi veks saman, til gagn for både menneske og miljø.
Kjelder: Informasjonen og sitata i denne rapporten er henta frå ei rekkje oppdaterte, pålitelege kjelder, inkludert bransjepublikasjonar, selskapsrapportar om berekraft og ekspertintervju:
- Skyleverandørars berekraftsløfte og initiativ hivenet.com, ctomagazine.com, datacentremagazine.com
- Case-studiar om effektivitet og innovasjonar i datasenter datacentremagazine.com
- Framsteg innan berekraft hos maskinvareprodusentar (Apple, Dell, osb.) apple.comapple.com, technologymagazine.com, carboncredits.com.
- Trendar innan grøn databehandling og ekspertinnsikt (Green Software Foundation, energieffektive brikker) amd.com, cio.com, technologymagazine.com.
Desse kjeldene illustrerer breidda av innsats som driv grøn databehandling i 2025, og understrekar ei teknologinæring midt i ei grøn omstilling.
