Przełomy w 5G, pożegnania z 3G i potężne ruchy w telekomunikacji – Globalna aktualizacja GSM Internet (3–4 października 2025)

Kluczowe informacje

USA przyspiesza wdrażanie 5G (i patrzy na 6G): FCC podjęła działania, aby zapobiec lokalnym przeszkodom i przyspieszyć budowę wież bezprzewodowych, zapewniając, że stany/miasta „nie mogą niezgodnie z prawem blokować wdrożeń 5G ani przyszłych 6G” ^[1] w ramach nowej inicjatywy mającej na celu „zwiększenie tempa” rozbudowy sieci.
Aukcje widma przyspieszają na całym świecie: Indyjski regulator przedstawił plan mega-aukcji w 10 pasmach – w tym po raz pierwszy w paśmie górnym 6 GHz ^[2]. Sri Lanka wydała ostateczne zawiadomienie o uruchomieniu długo oczekiwanej aukcji widma 5G ^[3], podczas gdy Turcja wyznaczyła datę przetargu 5G na 16 października (usługi mają ruszyć w kwietniu 2026) ^[4]. W Europie Wielka Brytania rozpoczyna w październiku aukcję wysokopasmowych częstotliwości mmWave (26 GHz i 40 GHz) w głównych miastach ^[5].
Wielkie telekomy stawiają na ekspansję 5G:BT (Wielka Brytania) ogłosiło ambitny plan objęcia 99% populacji zasięgiem samodzielnego 5G do 2030 roku – cztery lata przed celami konkurencji ^[6] – wdrażając nowe radia Ericssona zwiększające przepustowość uplinku 4× oraz ponad 1500 małych stacji bazowych w całym kraju ^[7] ^[8]. Verizon (USA) tymczasem nawiązał współpracę z GE Vernova, aby dodać przemysłową platformę bezprzewodową dla firm użyteczności publicznej, mając na celu modernizację sieci energetycznych dzięki bezpiecznej, niezawodnej łączności LTE/5G ^[9].
Wstrząsy rynkowe i fuzje:Vodafone wzmocnił swoją pozycję w Europie Wschodniej, zgadzając się na przejęcie Telekom Romania Mobile (segment abonamentowy oraz pasmo/sieci wieżowe) od OTE, w ramach wspólnej transakcji z Digi, który przejmie użytkowników ofert przedpłaconych ^[10]. Liderzy branży, tacy jak Telefonica, apelują do regulatorów o umożliwienie większej konsolidacji – zauważając, że w Europie działa 41 operatorów telekomunikacyjnych z ponad 500 tys. użytkowników (w porównaniu do zaledwie 5 w USA) ^[11] – argumentując, że „zdjęcie hamulca” z fuzji i przejęć stworzyłoby silniejszych, bardziej innowacyjnych operatorów ^[12]. (Władze UE faktycznie rozważają złagodzenie zasad dotyczących fuzji w odpowiedzi na te apele ^[13].)
4G/5G w górę, 2G/3G w dół: Globalne wycofywanie starszych sieci przyspiesza. W USA 3G zostało wyłączone w 2022 roku, a główni operatorzy planują zakończyć działanie 2G do 2025 roku ^[14]. W całej Europie sieci 3G są obecnie w dużej mierze demontowane, a większość krajów planuje całkowite wyłączenie 2G do 2030 roku ^[15] (np. Niemcy zakończyły 3G w 2021 roku i wyłączą 2G do 2028; Francja utrzyma 2G do końca 2026 roku, a 3G do 2029 ^[16]). Nawet późni wdrożeniowcy planują wyłączenia: Turcja, która uruchomi 5G w 2026 roku, planuje zakończyć usługi 2G i 3G do 2029 roku ^[17].
Nowe granice 5G – RedCap i więcej: Nowa analiza branżowa przewiduje, że rok 2025 będzie przełomowy dla czystych sieci 5G Standalone oraz dla wdrażania urządzeń IoT Reduced Capability (RedCap) ^[18]. Badacze z Omdia zauważają, że po raz pierwszy producenci urządzeń i sieci są zgodni co do RedCap – czego dowodem jest wsparcie RedCap w najnowszym smartwatchu Apple – a pierwsze komercyjne urządzenia RedCap (T-Mobile US wprowadził jedno pod koniec 2024 roku) pojawiają się na rynku ^[19]. Przewidują, że region Azji i Pacyfiku będzie liderem tego boomu IoT, a także spodziewają się, że network slicing 5G w końcu wejdzie do komercyjnego użytku (operatorzy tacy jak T-Mobile i Verizon będą oferować „slice’y”), pomagając przedsiębiorstwom – z których 33% uważa prywatne 5G za kluczowe dla bezpieczeństwa – dostosować łączność ^[20].
5G napędza nowe osiągnięcia: Zaawansowane sieci mobilne umożliwiają innowacje, które kiedyś wydawały się niemożliwe. Przykład: operator z Kuwejtu Zain właśnie umożliwił zdalną operację na rekordową skalę – lekarz w Kuwejcie z powodzeniem przeprowadził zabieg robotyczny na pacjencie 12 000 km dalej w Brazylii, dzięki szybkiemu łączu Zain (80 Mb/s i jedynie 199 ms opóźnienia), zapewniającemu niemal natychmiastową, niezawodną łączność ^[21]. Ten kamień milowy pokazuje, jak infrastruktura 4G/5G o ultraniskich opóźnieniach może obsługiwać kluczowe zastosowania – od telemedycyny po inteligentny przemysł – skracając dystanse jak nigdy dotąd ^[22] ^[23].

Aktualizacje dotyczące widma i regulacji

Stany Zjednoczone – Torowanie drogi dla 5G: Amerykańscy regulatorzy podejmują zdecydowane kroki, aby przyspieszyć wdrażanie sieci nowej generacji. 30 września Federalna Komisja Łączności przyjęła nowe propozycje mające na celu usprawnienie budowy infrastruktury w całym kraju. FCC planuje unieważniać nieuzasadnione opóźnienia na szczeblu stanowym i lokalnym, skutecznie zapewniając, że władze lokalne „nie mogą niezgodnie z prawem blokować wdrożeń 5G ani przyszłych 6G” ^[24]. Poprzez ograniczenie biurokracji przy wydawaniu pozwoleń i doprecyzowanie przepisów (w tym potencjalny „rocket docket” dla sporów), urzędnicy dążą do „przyspieszenia” zagęszczania i modernizacji sieci 5G ^[25] ^[26]. Komisarz FCC Brendan Carr zauważył, że ta inicjatywa „Build America” uwolni pasmo i usunie bariery, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na łączność bezprzewodową ^[27]. Równolegle amerykańscy decydenci planują przyszłe aukcje pasma. Najnowsze plany FCC na 2026 rok obejmują aukcję pozostałych fal radiowych AWS-3 ze średniego zakresu do czerwca 2026 r., a kolejne pasma (np. górne 4 GHz C-band, a nawet niektóre licencje 600 MHz) są rozważane do licytacji w dalszej kolejności ^[28] ^[29]. Narodowa Administracja Telekomunikacji i Informacji (NTIA) również wskazała nowe częstotliwości do analizy pod kątem aukcji – od 1675 MHz do 7,4 GHz – ponieważ Ameryka poszukuje większej przepustowości dla 5G/6G w nadchodzących latach ^[30].

Azja – Duże aukcje widma 5G: Kilka rządów azjatyckich podjęło działania w celu przydzielenia kluczowego widma dla mobilnego internetu szerokopasmowego. Indyjski Urząd Regulacji Telekomunikacji (TRAI) rozpoczął ogromną sprzedaż widma obejmującą prawie 10 różnych pasm ^[31]. Po raz pierwszy ta nadchodząca aukcja obejmie górne pasmo 6 GHz (6425–6725 MHz i 7025–7125 MHz) przeznaczone na nowe usługi 5G/6G ^[32]. Plan aukcji obejmuje również szeroki zakres pasm od niskich (600 MHz, 800/900 MHz) i średnich (1,8, 2,1, 2,3, 2,5, 3,3 GHz) po wysokie (26 GHz) ^[33]. Po słabym zainteresowaniu ostatnimi aukcjami, TRAI prowadzi konsultacje dotyczące cen i zasad – w tym ewentualnego dopuszczenia do licytacji przedsiębiorstw spoza sektora telekomunikacyjnego – aby zmaksymalizować konkurencję i wykorzystanie widma ^[34] ^[35]. Tymczasem Sri Lanka jest na progu uruchomienia usług 5G po latach przygotowań. 3 października urzędnicy w Kolombo ogłosili oficjalny Notice of Assignment dla pierwszej w kraju aukcji widma 5G ^[36]. W ciągu 40-dniowego procesu (wszystkie dokumenty są już publicznie dostępne na stronie regulatora), Sri Lanka przydzieli częstotliwości i spodziewa się zakończyć aukcję w ciągu dwóch miesięcy, torując drogę operatorom do wprowadzenia 5G dla społeczeństwa ^[37] ^[38]. Liderzy określili to jako przełomowy krok w kierunku rozwoju gospodarki cyfrowej – przewidując inteligentne rolnictwo, telemedycynę i zastosowania Przemysłu 4.0 po uruchomieniu sieci 5G ^[39] ^[40].

Bliski Wschód i Turcja – 5G na horyzoncie: W Turcji władze potwierdziły plany przeprowadzenia długo oczekiwanego przetargu na częstotliwości 5G w dniu 16 października 2025, a komercyjny start usług 5G spodziewany jest do 1 kwietnia 2026 roku ^[41] ^[42]. Aukcja obejmie 11 pakietów częstotliwości (łącznie 400 MHz w pasmach 700 MHz i 3,5 GHz) i ma na celu zebranie co najmniej 2,1 miliarda dolarów ^[43] ^[44]. Główni operatorzy komórkowi w Turcji – Turkcell, Turk Telekom i Vodafone Turkey – mogą brać udział w przetargu na podstawie istniejących licencji GSM/4.5G ^[45]. Wdrożenie 5G następuje po latach opóźnień; urzędnicy zaznaczyli, że obecne koncesje 2G/3G będą obowiązywać do 2029 roku, po czym dla wszystkich operatorów zacznie obowiązywać nowy system licencyjny (z wymogami podziału przychodów) ^[46] ^[47]. W innych krajach Bliskiego Wschodu również następuje realokacja pasm na potrzeby 5G. Na przykład Izrael ogłosił, że wyłączy sieci 2G i 3G do końca 2025 roku, aby uwolnić pasmo, w momencie gdy zasięg 5G się rozszerza (trend ten widoczny jest także w krajach Zatoki Perskiej, które wycofują starsze sieci, by skupić się na 4G/5G). Te działania w zakresie częstotliwości podkreślają szersze regionalne przyspieszenie w kierunku internetu mobilnego nowej generacji.

Europa – 5G wysokiego pasma i kolejne generacje: Europejscy regulatorzy kontynuowali prace nad strategiami dotyczącymi widma 5G i przyszłego 6G. W Wielkiej Brytanii Ofcom rozpoczyna główną fazę swojej pierwszej aukcji widma 5G mmWave w październiku 2025 roku ^[48]. Licencje w pasmach 26 GHz i 40 GHz – aż 6,25 GHz widma milimetrowego łącznie – zostaną przyznane, koncentrując się na największych miastach, gdzie najbardziej potrzebna jest ultraszybka pojemność 5G ^[49] ^[50]. (Ofcom przyjmował zgłoszenia do aukcji w połowie września i usunął starsze łącza stałe z pasma, aby zrobić miejsce ^[51] ^[52].) To widmo wysokiej częstotliwości może zapewnić prędkości rzędu wielu gigabitów i niskie opóźnienia, co – według regulatorów – może odblokować nowe zastosowania 5G dla brytyjskich konsumentów i firm ^[53]. W kontynentalnej Europie również pojawiły się nowe inicjatywy dotyczące widma 5G: Francja posunęła się naprzód z przydzielaniem pasma 3,5 GHz dla sieci prywatnych, Hiszpania przygotowała aukcję 26 GHz, a Polska w końcu wznowiła wstrzymaną aukcję pasma C, wraz z innymi aktualizacjami. Patrząc w przyszłość, Komisja Europejska i CEPT rozpoczęły wstępne badania nad częstotliwościami terahercowymi, które mogą stanowić podstawę dla 6G w latach 30. XXI wieku, zapewniając Europie konkurencyjność w dłuższej perspektywie.

Inicjatywy i inwestycje operatorów telekomunikacyjnych

Skok BT w 5G w Wielkiej Brytanii: Brytyjska grupa telekomunikacyjna BT (EE) przedstawiła odważną mapę drogową sieci, mającą na celu wyprzedzenie konkurencji w erze 5G. Firma postawiła sobie za cel osiągnięcie 99% pokrycia populacji przez Standalone 5G do końca roku finansowego 2030, czyli cztery lata przed terminami publicznie ogłoszonymi przez jej brytyjskich rywali ^[54]. Aby osiągnąć ten cel, BT już wdraża zaawansowany sprzęt 5G. Jej dział mobilny EE jako pierwszy w Europie uruchomił nowe radia AIR 3284 firmy Ericsson – jednostki z wbudowanymi antenami massive MIMO, które znacznie poprawiają wydajność sieci ^[55]. Na razie działają tylko dwa obiekty (w Leeds), ale planowane są setki kolejnych; te radiostacje o dużej pojemności mogą zapewnić nawet 4× większą pojemność uplinku i 100× większą ogólną pojemność sieci niż 4G, co pomoże obsłużyć duży ruch danych w zatłoczonych miejscach i podczas dużych wydarzeń ^[56]. Oprócz makrokomórek, BT przyspieszyło wdrażanie miejskich small cell, aby wypełnić luki w zasięgu i zwiększyć prędkość – obecnie działa ponad 1500 small cell (500 dodano tylko w ciągu ostatniego roku w miastach takich jak Belfast, Bristol i Oxford) ^[57]. We wrześniu uruchomiono także system Advanced RAN Coordination (ARC), który pozwala grupom stacji bazowych dzielić obciążenie i minimalizować zakłócenia – to pierwsza taka funkcja na świecie, poprawiająca doświadczenie użytkownika ^[58]. Szef sieci BT, Howard Watson, podkreślił, że osiągnięcie 99% pokrycia 5G to ważny kamień milowy, ale nie koniec drogi – do pokonania ostatnich wyzwań zasięgu potrzebne będą kolejne, ukierunkowane rozwiązania (np. wzdłuż linii kolejowych i w budynkach) ^[59]. Warto zauważyć, że BT wezwało rząd Wielkiej Brytanii do wsparcia tej inicjatywy poprzez uproszczenie pozwoleń na budowę, poprawę dostępu do widma i ponowne rozważenie wysokich opłat za widmo, które mogą utrudniać wdrażanie sieci ^[60]. Operator powołał się na badania, według których lepsza łączność mobilna mogłaby odblokować 230 miliardów funtów wartości gospodarczej dla Wielkiej Brytanii, podkreślając wagę szybkiego, powszechnego 5G ^[61].

Posunięcie Verizon w sektorze użyteczności publicznej: W Stanach Zjednoczonych Verizon rozszerza swoje korporacyjne usługi 5G na sektor energetyczny. Verizon Business ogłosił nową współpracę z GE Vernova (dział energetyczny GE), aby włączyć platformę MDS Orbit GE – przemysłowe rozwiązanie bezprzewodowe – do oferty Verizon dla firm użyteczności publicznej ^[62]. Platforma ta pozwoli operatorom sieci energetycznych i innym firmom użyteczności publicznej wykorzystywać sieci bezprzewodowe Verizon do zadań krytycznych, takich jak automatyzacja sieci, zdalny monitoring i łączność pracowników. System GE Vernova obsługuje różne rodzaje komunikacji (przemysłowe LTE, licencjonowane pasmo wąskie, nielicencjonowane Wi-Fi) w jednym wytrzymałym urządzeniu ^[63] i jest zbudowany według rygorystycznych standardów (z silnym zabezpieczeniem cybernetycznym i ochroną przed impulsami elektromagnetycznymi) dla zapewnienia niezawodności. Dzięki temu dodatku Verizon zamierza zapewnić bezpieczny, elastyczny kręgosłup do modernizacji przestarzałych sieci użyteczności publicznej ^[64]. Wiceprezes ds. przedsiębiorstw Verizon, Jim Kilmer, zauważył, że firmy energetyczne przechodzą „ogromną transformację” sieci i potrzebują niezawodnej, elastycznej komunikacji, aby nią zarządzać ^[65]. Dzięki tej współpracy Verizon może dostarczać prywatne rozwiązania sieciowe, które łączą czujniki, systemy sterowania (SCADA) i zespoły terenowe w czasie rzeczywistym przez 4G/5G – umożliwiając inteligentniejszą dystrybucję energii i szybszą reakcję na awarie. Mitesh Parikh z GE Vernova dodał, że doświadczenie Verizon w zakresie łączności bezprzewodowej, połączone z technologią przemysłową GE, pomoże firmom użyteczności publicznej „modernizować operacje sieciowe”, co stanowi ewolucję w cyfryzacji infrastruktury krytycznej ^[66]. Partnerstwo to opiera się na istniejącej współpracy między firmami i podkreśla, jak operatorzy telekomunikacyjni wychodzą poza usługi konsumenckie, aby zapewniać wyspecjalizowaną łączność dla Internetu Rzeczy (IoT) w różnych branżach.

Przełomowy przypadek użycia 5G – Zdalna operacja: Rzeczywisty wpływ zaawansowanych sieci mobilnych został spektakularnie zilustrowany w Kuwejcie w tym tygodniu. Operator Zain Kuwait ujawnił, że umożliwił ustanowienie rekordu Guinnessa w najdalszej na świecie zdalnej operacji robotycznej przeprowadzonej kiedykolwiek ^[67]. W tym osiągnięciu telemedycyny chirurg znajdujący się w szpitalu Jaber Al-Ahmad w Kuwejcie przeprowadził precyzyjną operację naprawy przepukliny u pacjenta aż w São Paulo, Brazylia – na odległość ponad 12 000 km ^[68]. Procedura opierała się na międzynarodowej sieci MPLS Zain, zapewniającej niemal rzeczywiste połączenie między konsolą chirurga a zagranicznym systemem chirurgii robotycznej. Pomimo ogromnej odległości, opóźnienie utrzymano na imponująco niskim poziomie ~199 milisekund dzięki dedykowanemu łączu 80 Mbps, co zapewniło niemal natychmiastową reakcję na polecenia chirurga i sprzężenie zwrotne robota ^[69]. Zain stwierdził, że ultraniskie opóźnienia i wysoka niezawodność były krytyczne dla powodzenia operacji – każde znaczące opóźnienie lub utrata danych mogłyby być zagrożeniem życia podczas operacji ^[70]. Dyrektor generalny firmy, Nawaf Al-Gharabally, powiedział, że „infrastruktura cyfrowa i zaawansowana sieć” Zain zapewniły „stabilne, natychmiastowe połączenie”, które umożliwiło chirurgom pewne operowanie na odległość między kontynentami ^[71]. Ministerstwo Zdrowia Kuwejtu, które współpracowało przy tym teście, określiło to jako coś rodem z science fiction, co stało się rzeczywistością ^[72]. Przedstawiciele podkreślili, że pokazuje to, jak łączność ery 5G może zmniejszyć globalne różnice w opiece zdrowotnej – specjalista może leczyć pacjenta zdalnie w regionach pozbawionych takiej wiedzy. Osiągnięcie to podkreśla szerszy potencjał sieci 5G w zasilaniu aplikacji o znaczeniu krytycznym: od zdalnych operacji i pojazdów autonomicznych po inteligentne fabryki, gdzie liczy się ułamki sekund i absolutna niezawodność. Rekordowa operacja Zain to kamień milowy nie tylko dla Kuwejtu, ale i dla telemedycyny na całym świecie, ukazując przyszłość, w której odległość nie jest barierą dla nowoczesnej opieki ^[73]

Ruchy rynkowe i konsolidacja branży

Fuzje kształtujące rynki: W minionym tygodniu odnotowano znaczące ruchy na froncie fuzji i przejęć w telekomunikacji, kontynuując trend konsolidacji rynku w 2025 roku. W RumuniiVodafone oraz lokalny operator Digi sfinalizowali długo oczekiwaną transakcję przejęcia Telekom Romania Mobile, trzeciego co do wielkości operatora komórkowego w kraju. W ramach tej transakcji (właśnie zatwierdzonej przez organy regulacyjne) Vodafone Romania – będący częścią brytyjskiej grupy Vodafone – przejmie bazę klientów abonamentowych (post-paid) Telekomu, a także pokaźny pakiet licencji na częstotliwości i wież telekomunikacyjnych, wzmacniając swoją pozycję na rynku krajowym ^[74] ^[75]. Tymczasem Digi (szybko rosnący rumuński operator wyzywający) przejmie działalność Telekomu w zakresie użytkowników na kartę (pre-paid) ^[76]. Podział ten pozwala obu nabywcom wchłonąć ponad 4 miliony abonentów i aktywów sieciowych Telekomu, skutecznie eliminując konkurenta. Ta transakcja oznacza również wyjście greckiego OTE z rumuńskiego rynku komórkowego (OTE, częściowo należący do Deutsche Telekom, był udziałowcem Telekom Romania). Ponieważ Orange już jest numerem 1 w Rumunii, rynek staje się teraz areną trzech graczy: Orange, Vodafone i Digi. Analitycy telekomunikacyjni zauważają, że dzieląc aktywa, Vodafone i Digi wzmacniają swoje atuty – Vodafone zyskuje infrastrukturę i klientów o wyższej wartości, by rozwijać usługi 5G, podczas gdy Digi (znany z tanich ofert) znacząco powiększa swoją bazę abonentów. Rumuńska fuzja jest przykładem szerszego trendu konsolidacji europejskich telekomów, gdy firmy dążą do osiągnięcia skali niezbędnej do wsparcia dużych inwestycji w 5G.

Apel Telefoniki o większą wizję: Na poziomie kontynentalnym, dyrektor generalny hiszpańskiej Telefónica, Marc Murtra, otwarcie mówi o potrzebie większej liczby fuzji i przejęć w telekomunikacji – i jego przesłanie znajduje oddźwięk w kręgach decyzyjnych. Murtra wskazuje, że europejski rynek telekomunikacyjny jest nadmiernie rozdrobniony, z 41 operatorami obsługującymi populacje powyżej 500 tys. każdy, w porównaniu do zaledwie 5 takich operatorów w Stanach Zjednoczonych ^[77]. To rozproszenie, jak twierdzi, utrudnia możliwość konkurowania z globalnymi gigantami. W ostatnich wywiadach i nadchodzącym planie strategicznym szef Telefoniki wezwał europejskich regulatorów do złagodzenia ich długoletniego sprzeciwu wobec dużych fuzji telekomunikacyjnych ^[78]. Proponuje coś w rodzaju „kontraktu społecznego”, w którym władze pozwalają operatorom telekomunikacyjnym na konsolidację i osiągnięcie większej skali, w zamian za większe inwestycje operatorów w kluczowe sektory, takie jak cyberbezpieczeństwo, AI i centra danych ^[79]. „Jeśli Europa chce strategicznej autonomii technologicznej, będziemy musieli mieć dużych… tytanicznych europejskich [telekomunikacyjnych] operatorów,” powiedział Murtra agencji Reuters ^[80], ostrzegając, że w przeciwnym razie kluczowa infrastruktura technologiczna może znaleźć się wyłącznie pod kontrolą nieeuropejskich „tech bros” ^[81]. Uważa, że „wystarczy tylko trochę zdjąć nogę z hamulca i pozwolić rynkowi… się skonsolidować” ^[82], aby branża mogła się przeorganizować. Ta perspektywa pojawia się w momencie, gdy presja finansowa na tradycyjnych operatorów rośnie – sama Telefónica ogranicza działalność (sprzedaje jednostki w Ameryce Łacińskiej, by uwolnić kapitał na transakcje) i bada możliwości partnerstw. Co istotne, stanowisko Europy może się łagodzić: unijni regulatorzy niedawno dali sygnał, że mogą złagodzić zasady dotyczące fuzji w telekomunikacji ^[83], biorąc pod uwagę ogromne wymagania inwestycyjne dla 5G/6G oraz geopolityczne dążenia do suwerenności sieci UE. Analitycy bankowi przewidują wzrost liczby fuzji krajowych w ciągu najbliższych kilku lat, a następnie możliwe transgraniczne megafuzje ^[84]. Już jesteśmywidoczne wskazówki: we Francji pojawiają się doniesienia, że Orange, Bouygues Telecom i Iliad rozważały wspólną ofertę podziału rywala SFR (operatora Grupy Altice) – choć Altice oświadczyło, że nie otrzymało jeszcze formalnej oferty ^[85]. A w Wielkiej Brytanii/Włoszech Vodafone łączy swój brytyjski oddział z Three i prowadzi rozmowy z CK Hutchison na temat Włoch. Choć nie wszystkie rozważane transakcje dojdą do skutku, ogólna tendencja jest jasna: europejscy operatorzy telekomunikacyjni szukają siły w liczbach. Jak skomentował jeden z weteranów branży, jeśli konsolidacja zostanie zatwierdzona, „inni operatorzy tacy jak Orange, Deutsche Telekom i BT mogą pójść śladem Telefóniki” w dążeniu do fuzji ^[86] – co może potencjalnie przekształcić krajobraz dostarczania internetu mobilnego na całym kontynencie.

Modernizacje sieci i wyłączanie 2G/3G

Wraz z przyspieszeniem wdrażania 5G i światłowodów, operatorzy na całym świecie stopniowo wycofują starsze sieci 2G i 3G, które przez dekady były filarami komunikacji mobilnej. Zmiana ta jest konieczna, aby przeznaczyć pasmo na bardziej wydajne technologie 4G i 5G, jednak proces ten jest prowadzony ostrożnie, by zminimalizować zakłócenia.

Ameryka Północna: Stany Zjednoczone wyprzedzają resztę świata. Wszyscy główni operatorzy w USA całkowicie wyłączyli swoje sieci 3G do 2022 roku, kończąc erę usług UMTS/CDMA. Teraz skupiają się na ostatnich pozostałościach – sieciach 2G (GSM/EDGE) – które mają zostać wyłączone do końca 2025 roku w większości przypadków ^[87]. Uwolni to cenne częstotliwości niskopasmowe dla LTE i 5G. Kanada podąża podobną ścieżką: tamtejsi operatorzy w dużej mierze już wyłączyli 2G i planują zamknąć 3G do końca 2025 roku ^[88]. Głównym wyzwaniem jest zapewnienie, by pozostałe starsze urządzenia (takie jak systemy alarmowe czy telefony z klapką) zostały zmodernizowane; zarówno amerykańscy, jak i kanadyjscy regulatorzy wydali publiczne przypomnienia o zbliżającym się wyłączeniu 2G/3G. Równolegle operatorzy wzmacniają zasięg 4G na obszarach wiejskich i wdrażają 5G w paśmie niskim (600 MHz, 850 MHz), aby po wyłączeniu 2G/3G klienci nadal mieli sygnał do rozmów i podstawowej transmisji danych.

Europa: Podejście Europy do wyłączania sieci różni się w zależności od kraju, ale trendem jest najpierw wygaszanie 3G, a następnie 2G. Kilka rynków europejskich – Niemcy są tego najlepszym przykładem – zakończyło świadczenie usług 3G już jakiś czas temu (Niemcy zrobiły to w 2021 roku), ale utrzymują 2G nieco dłużej dla starszych urządzeń M2M i jako rezerwę dla połączeń głosowych, w przypadku Niemiec do 2028 ^[89]. Powodem jest to, że 2G (GSM) to prostsza, energooszczędna sieć przydatna np. do inteligentnych liczników, podczas gdy 3G stało się zbędne dzięki 4G. Francja przyjęła odwrotną kolejność: francuscy operatorzy planują wyłączyć 2G do końca 2026, ale utrzymają 3G do 2029, aby zapewnić ogólnokrajowy zasięg podczas wdrażania 5G ^[90]. Inne kraje, takie jak Szwajcaria i Norwegia, już całkowicie wyłączyły 2G, skupiając się wyłącznie na 4G/5G, podczas gdy Włochy i Hiszpania wyłączyły większość sygnałów 3G i planują zakończenie 2G w latach 2028–2030. W całej UE niemal wszystkie państwa mają daty docelowe do 2030 roku na wyłączenie 2G najpóźniej ^[91]. Wielka Brytania ma wyjątkowo długoterminowy plan: brytyjskie sieci (EE, Vodafone, O2, Three) uzgodniły z rządem wycofanie zarówno 2G, jak i 3G do 2033 roku ^[92]. Ten wydłużony harmonogram daje duży margines bezpieczeństwa, choć w praktyce 3G w Wielkiej Brytanii prawdopodobnie zniknie znacznie wcześniej (obecnie 3G stanowi poniżej 1% ruchu). W rzeczywistości, począwszy od października 2025 roku, niektórzy operatorzy w Wielkiej Brytanii (np. Virgin Media O2) już przestali oferować usługi 2G/3G dla przyjeżdżających użytkowników roamingu ^[93] ^[94] – to znak, że te sieci stają się nieaktywne. Ogólnie rzecz biorąc, europejscy regulatorzy koordynują działania, aby wyłączenia nie wpłynęły na roaming transgraniczny oraz by użytkownicy specjalni (np. systemy eCall w samochodach czy starsze osoby z telefonami obsługującymi tylko 2G) mieli zapewnione rozwiązania po wyłączeniu sieci.

Azja-Pacyfik i dalej: W zaawansowanych rynkach azjatyckich wyłączenia 2G/3G są w dużej mierze zakończone. Japonia słynnie zakończyła usługę 2G już w 2012 roku (będąc wczesnym użytkownikiem 3G), a jej operatorzy są obecnie w trakcie wyłączania ostatnich sieci 3G do końca 2026 ^[95]. Korea Południowa również wyłączyła 2G, a korzystanie z 3G jest poniżej 1%, ponieważ adopcja 5G przekracza tam 50% użytkowników. Chiny, posiadające największą bazę mobilną na świecie, działały bardziej stopniowo ze względu na ogromną skalę – ale nawet Chiny obecnie raportują, że użytkownicy 2G i 3G stanowią poniżej 1% z 1,6 miliarda subskrypcji ^[96]. Chińscy operatorzy przeznaczają ogromne pasma widma 2G/3G na zwiększenie pojemności 5G, zwłaszcza dla samodzielnych sieci 5G i usług IoT. Na rynkach rozwijających się operatorzy balansują między rozbudową a wsparciem starszych technologii: wiele krajów w Afryce i Azji Południowej wciąż ma znaczącą bazę użytkowników 2G (do podstawowych usług głosowych/SMS i mobilnych płatności na prostych telefonach). Prawdopodobnie utrzymają 2G jeszcze przez jakiś czas (niektórzy afrykańscy regulatorzy mówią o 2030+), nawet gdy 3G ustępuje miejsca 4G. Warto zauważyć, że Indie – które przeskoczyły od razu do powszechnego 4G – obecnie dążą do 5G, planując stopniowe wycofanie 2G (rząd sugerował „wyłączenie 2G” w najbliższych latach, by wesprzeć cele programu Digital India). Turcja, jak wspomniano, ma jasny harmonogram: po przedłużeniu licencji 2G i 3G do kwietnia 2029 roku, wycofa je w tym terminie w ramach planu wdrożenia 5G ^[97]. A Australia właśnie zakończyła 3G w większości regionów w 2024 roku, a 2G zniknęło tam już w 2017. Podsumowując, do końca lat 20. XXI wieku prawie cały świat będzie korzystać wyłącznie z 4G/5G, a sieci GSM i 3G przejdą do historii – co oznacza koniec pewnej ery, nawet gdy zaczyna się nowa (5G Advanced i 6G).

5G Standalone, IoT i przyszłe trendy

Ponieważ globalna adopcja 5G przekroczyła już fazę początkową, uwaga skupia się na kolejnych falach innowacji mobilnych – czyli w pełni niezależnych sieciach 5G, nowych urządzeniach IoT oraz przygotowaniach pod 6G. Eksperci branżowi i najnowsze raporty dają wgląd w to, co nadchodzi:

Przełomowy rok dla samodzielnego 5G: Firma badawcza Omdia opublikowała analizę, w której wskazuje 2025 jako punkt zwrotny dla samodzielnego 5G (SA) – czystych sieci 5G, które nie są już oparte na rdzeniach 4G. Po wolniejszym niż oczekiwano 2024 roku (niektóre wdrożenia zostały opóźnione), operatorzy na całym świecie przyspieszają wdrażanie SA, a Omdia „jest przekonana, że [2025] przyniesie przełomy” dla tej technologii ^[98]. Dlaczego SA 5G jest ważne? Umożliwia zaawansowane funkcje, takie jak podział sieci (network slicing), ultraniskie opóźnienia i masową łączność urządzeń – kluczowe dla Przemysłu 4.0, zaawansowanego IoT i w przyszłości 6G. Do tej pory tylko około 40+ operatorów uruchomiło SA 5G, ale wielu kolejnych planuje start w ciągu najbliższego roku (w tym duzi gracze w Indiach, Europie i Ameryce Łacińskiej). Raport zauważa, że w sektorach takich jak produkcja i automatyzacja przedsiębiorstwa już korzystają z testowych sieci SA, a korzyści (np. gwarantowane opóźnienie poniżej 5 ms lub płynne połączenie tysięcy czujników) wreszcie są realizowane na dużą skalę ^[99]. Jednym z wyzwań było wsparcie urządzeń – co prowadzi do drugiej części prognozy Omdia.

Urządzenia RedCap gotowe do skalowania:RedCap (Reduced Capability) to wariant 5G NR zaprojektowany dla prostszych, tańszych urządzeń (np. wearables, czujniki przemysłowe itp.), które nie potrzebują pełnych prędkości 5G. Raport Omdia wskazuje rok 2025 jako „pierwszy raz, gdy ekosystemy sprzętowe i sieciowe są zgodne w kwestii RedCap” ^[100]. Innymi słowy, sieci już działają, a urządzenia wreszcie się pojawiają. Ważnym kamieniem milowym było wprowadzenie obsługi RedCap w najnowszym Apple Watch przez Apple, co pokazuje, że czołowi producenci są na pokładzie ^[101]. T-Mobile US uruchomił nawet pierwsze komercyjne urządzenie 5G RedCap w Ameryce Północnej pod koniec 2024 roku (hotspot dla IoT) ^[102], co stanowi „znaczący kamień milowy” w wyprowadzaniu tej technologii z laboratoriów ^[103]. RedCap wypełnia ważną lukę: oferuje znacznie lepszą wydajność niż 4G LTE-M/NB-IoT, ale z mniejszą złożonością (i, miejmy nadzieję, niższym kosztem) niż pełne modemy 5G – idealne dla rozwijającego się rynku IoT. Początkowo urządzenia RedCap (takie jak smartwatche, okulary AR i monitory przemysłowe) są drogie, ale Omdia przewiduje spadek cen wraz ze wzrostem adopcji ^[104]. Chiny mają być kluczowym motorem, potencjalnie subsydiując RedCap dla masowych wdrożeń IoT, co zwiększy skalę i obniży koszty ^[105]. Według prognoz Omdia, region Azji i Pacyfiku (szczególnie Chiny, Korea, Japonia) zdominuje wzrost liczby połączeń RedCap do 2030 roku, choć Europa i Ameryka Północna również będą odnotowywać stały wzrost połączeń IoT (patrz wykres) ^[106] ^[107]. W istocie, wszystko jest gotowe na eksplozję urządzeń połączonych z 5G – nie tylko telefonów, ale wszystkiego: od urządzeń zdrowotnych po inteligentne wyposażenie fabryk – ponieważ sieci Standalone i urządzenia RedCap wzajemnie napędzają swój rozwój.

Komercjalizacja network slicing i prywatnego 5G: Kolejna od dawna obiecywana funkcja 5G – network slicing – staje się teraz rzeczywistością. Slicing pozwala operatorom wydzielać wirtualne, dostosowane sieci na tej samej infrastrukturze fizycznej, z indywidualnie dopasowaną wydajnością dla konkretnych użytkowników (na przykład, wydzielony segment o niskich opóźnieniach dla floty pojazdów autonomicznych lub segment o wysokiej niezawodności dla przemysłowej sieci czujników). Według Omdia, w 2025 roku slicing „wejdzie w fazę komercyjną” po latach demonstracji ^[108]. Giganci telekomunikacyjni w USA, tacy jak T-Mobile i Verizon, byli pionierami, oferując pierwsze usługi oparte na slicing dla klientów biznesowych ^[109]. W Europie Vodafone i Ericsson w tym roku zademonstrowali zautomatyzowany, kompleksowy slicing dla aplikacji connected car, a azjatyccy operatorzy (NTT Docomo, SK Telecom itd.) wprowadzają menedżery slicing dla klientów korporacyjnych. Pojawienie się Standalone 5G jest warunkiem koniecznym dla prawdziwego slicing, więc wraz z uruchamianiem rdzeni SA w kolejnych sieciach, slicing może się rozwijać na większą skalę. Analitycy są optymistyczni, że pod koniec 2025 roku wiele międzynarodowych firm będzie korzystać albo z operatorowych segmentów, albo z prywatnych sieci 5G dla bezpiecznej, dedykowanej łączności. Niedawne badanie branżowe wykazało, że 33% przedsiębiorstw wdrażających IoT uważa, że prywatne 5G jest niezbędne do rozwiązania problemów z bezpieczeństwem lub wydajnością w ich działalności ^[110]. To pokrywa się z trendem slicing – niektóre firmy będą wynajmować segment od operatora, inne mogą zbudować własną sieć 5G na miejscu (z lokalnym pasmem). W obu przypadkach możliwość precyzyjnego dostosowania sieci bezprzewodowej do potrzeb aplikacji to przełom. Umożliwia to nowe źródła przychodów dla operatorów (sprzedaż premium segmentów lub zarządzanie prywatnymi sieciami) i daje przedsiębiorstwom pewność, by uruchamiać krytyczne aplikacje bezprzewodowo (co rzadko było robione na Wi-Fi typu best-effort lub współdzielonych sieciach publicznych wcześniej).

W kierunku 6G i dalej: Chociaż wdrażanie 5G wciąż ma przed sobą długą drogę, branża nie przestaje patrzeć w przyszłość. Na arenie międzynarodowej trwają już wstępne dyskusje na temat 6G, które spodziewane jest dopiero około 2030 roku. Właśnie w tym tygodniu ITU zorganizowało spotkania dotyczące kształtowania wizji 6G, podkreślając cele takie jak natywna integracja AI z sieciami, opóźnienia poniżej milisekundy oraz nowe pasma powyżej 100 GHz. FCC w USA wspomniało o „przyszłym 6G” w swoim rozporządzeniu infrastrukturalnym ^[111], sygnalizując, że ustalane obecnie polityki (np. uproszczone pozwolenia) przyniosą korzyści także kolejnym generacjom łączności bezprzewodowej. Europejski program badawczy Hexa-X dotyczący 6G już teraz prototypuje łącza radiowe terahercowe i inteligencję sieciową, które mogą stać się podstawą standardów 6G do 2028 roku. Firmy takie jak Nokia, Ericsson, Samsung czy Huawei publikują białe księgi dotyczące 6G, opisując technologie takie jak konfigurowalne inteligentne powierzchnie, komunikacja kwantowo-bezpieczna oraz interfejsy radiowe sterowane AI. Dla konsumentów to wszystko jest jeszcze odległe – ale ewolucja 5G Advanced (specyfikacje 3GPP Release 18 i 19) pojawiająca się w latach 2025–2026 zacznie wprowadzać niektóre elementy 6G (np. jeszcze niższe opóźnienia, lepszą komunikację maszynową, możliwości wykrywania za pomocą sygnałów bezprzewodowych itd.). Krótko mówiąc, krajobraz mobilnego internetu przechodzi okres szybkich zmian: starsze sieci są wycofywane, 5G dojrzewa i otwiera nowe horyzonty, a fundamenty pod 6G są po cichu przygotowywane. Wydarzenia z 3–4 października 2025 roku – od aukcji i polityk po przełomy technologiczne – podkreślają, że globalna branża szykuje się na kolejny rozdział łączności.

Źródła: Reuters; GSMA; Mobile World Live; Fierce Wireless; Telecoms.com; komunikaty prasowe operatorów; organy regulacyjne (FCC, Ofcom, TRAI itp.) ^[112] ^[113] ^[114] ^[115] ^[116] ^[117] ^[118] ^[119] ^[120] ^[121] ^[122] ^[123].

Evolution of Mobile Standards [1G, 2G, 3G, 4G, 5G]

Watch this video on YouTube.

References