- Usługa Starlink satelita-do-telefonu już dostępna: Sieć Starlink firmy SpaceX umożliwia teraz zwykłym smartfonom wysyłanie wiadomości tekstowych przez satelitę, eliminując martwe strefy zasięgu w pierwszych regionach, gdzie usługa jest już aktywna starlink.com starlink.com.
- Nie potrzeba dodatkowego sprzętu: System Starlink „Direct to Cell” działa z istniejącymi telefonami 4G LTE – każdy zmodernizowany satelita Starlink pełni funkcję „wieży komórkowej w kosmosie”, dzięki czemu Twój telefon może się połączyć, gdy masz widok na niebo starlink.com starlink.com.
- SMS-y wszędzie (nawet 911): Od 2025 roku operatorzy partnerscy, tacy jak T-Mobile, One New Zealand, Rogers (Kanada), Telstra (Australia) i inni, wprowadzają satelitarne SMS-y dla abonentów, obsługując SMS-y, udostępnianie lokalizacji, a nawet wiadomości alarmowe 911 w miejscach bez sygnału naziemnego t-mobile.com about.rogers.com.
- Dane i rozmowy głosowe wkrótce: Początkowo usługa obejmuje tylko SMS-y, ale ograniczony transfer danych (dla komunikatorów, pogody itp.) ruszy pod koniec 2025 roku, a pełny internet i rozmowy głosowe są planowane w kolejnych etapach, gdy sieć satelitarna i oprogramowanie telefonów będą gotowe starlink.com capacitymedia.com.
- Likwidowanie luk w zasięgu na całym świecie: SpaceX i jej partnerzy operatorscy rozpoczęli testy połączeń Starlink-telefon w sytuacjach kryzysowych (np. po huraganach) i w odległych regionach, dążąc do zapewnienia łączności „bez martwych stref” na całym świecie starlink.com t-mobile.com.
- Konkurencja na orbicie: Rywale tacy jak AST SpaceMobile i Lynk Global ścigają się, by połączyć telefony za pomocą własnych satelitów – AST zademonstrowało połączenie telefoniczne 5G i około 14 Mbps szerokopasmowego internetu z kosmosu ast-science.com ast-science.com, podczas gdy Lynk jako pierwszy umożliwił bezpośrednie SMS-y do telefonu i podpisał dziesiątki umów z operatorami na rynkach rozwijających się en.wikipedia.org en.wikipedia.org.
- Pozostają duże wyzwania: Wszystkie te systemy satelitarne do smartfonów muszą pokonać przeszkody techniczne (opóźnienia sygnału, przesunięcie Dopplera spowodowane szybkim ruchem satelitów, ograniczona przepustowość) oraz bariery regulacyjne (zgody na wykorzystanie pasma komórkowego z kosmosu) starlink.com starlink.com. Mimo to eksperci twierdzą, że mobilne sieci satelitarne mogą być przełomowe dla bezpieczeństwa i łączności, zapewniając krytyczne wsparcie w odległych rejonach i podczas sytuacji awaryjnych t-mobile.com capacitymedia.com.
Nowa era łączności satelitarnej z telefonami
Przez dziesięciolecia wykonanie połączenia poza zasięgiem wieży komórkowej oznaczało konieczność noszenia nieporęcznego telefonu satelitarnego. Dziś to się zmienia. Twój codzienny smartfon może teraz łączyć się bezpośrednio z satelitami w celu korzystania z podstawowych usług, takich jak wysyłanie wiadomości tekstowych, dzięki powstającym sieciom satelitarno-telefonicznym. Starlink firmy SpaceX – najbardziej znany z anten szerokopasmowych – wkroczył na rynek mobilny z usługą Starlink Direct to Cell, która umożliwia standardowym telefonom komunikację z satelitami na orbicie starlink.com starlink.com. Cel: wyeliminować „brak sygnału” i martwe strefy, abyś mógł pozostać w kontakcie wszędzie tam, gdzie widzisz niebo starlink.com t-mobile.com.
Ta nowa funkcjonalność jest wprowadzana stopniowo. Wczesne oferty koncentrują się na wiadomościach tekstowych i funkcjach awaryjnych, a usługi transmisji danych i głosu pojawią się wkrótce. To przełomowy rozwój na styku branży telekomunikacyjnej i kosmicznej – taki, który ma zapewnić łączność turystom pieszym, żeglarzom, społecznościom wiejskim i ofiarom katastrof, gdy tradycyjne sieci komórkowe zawodzą. Poniżej przedstawiamy wszystkie obecne usługi Starlink powiązane ze smartfonami, sposób ich działania, plany na przyszłość oraz porównanie z konkurencją w wyścigu o zapewnienie łączności z kosmosu.
Obecne usługi Starlink Direct-to-Cell
Usługa Starlink bezpośrednio na smartfony jest już dostępna na wybranych rynkach od 2024–2025 roku, choć w ograniczonej formie skoncentrowanej na wiadomościach tekstowych. Pod koniec 2024 roku Nowa Zelandia stała się polem doświadczalnym: One New Zealand (One NZ) uruchomiło pierwszą na świecie ogólnokrajową usługę „Satellite TXT” zasilaną przez Starlink, dając klientom możliwość wysyłania SMS-ów poza zasięgiem sieci naziemnej rcrwireless.com rcrwireless.com. W ciągu kilku miesięcy amerykański operator T-Mobile poszedł w ich ślady z programem beta, a w połowie 2025 roku T-Mobile oficjalnie uruchomił T-Satellite, swoją usługę satelitarną opartą na Starlink, dla klientów w całych Stanach Zjednoczonych capacitymedia.com capacitymedia.com. Podobne oferty pojawiają się w Kanadzie (Rogers Satellite SMS), Australii (Telstra Satellite Messaging), Japonii (KDDI), części Ameryki Łacińskiej i innych krajach, dzięki partnerstwom, które SpaceX nawiązał z operatorami komórkowymi na całym świecie starlink.com starlink.com.
Każda z tych usług umożliwia dwukierunkową komunikację SMS na zwykłym telefonie daleko poza zasięgiem wież komórkowych. Nie jest potrzebna żadna specjalna aplikacja ani zewnętrzne urządzenie – jeśli masz kompatybilny smartfon i subskrypcję, Twój telefon automatycznie połączy się z satelitą, gdy nie masz zasięgu sieci komórkowej i jesteś pod otwartym niebem t-mobile.com t-mobile.com. Na przykład w sieci T-Mobile obsługiwane telefony po prostu wyświetlają małą ikonę satelity lub wskaźnik „Sat”, gdy połączenie jest aktywne t-mobile.com t-mobile.com. Klienci One NZ widzą nazwę sieci „One NZ 🌐 SpaceX” na pasku stanu, gdy ich telefon łączy się z satelitą Starlink one.nz one.nz.
Co właściwie możesz zrobić z łącznością telefoniczną Starlink już teraz? Obecna generacja usługi skupia się na wiadomościach tekstowych. Możesz wysyłać i odbierać wiadomości SMS, w tym wiadomości multimedialne (małe obrazki lub krótkie notatki głosowe na niektórych telefonach), a także udostępniać swoją lokalizację GPS – wszystko przez zwykły interfejs wiadomości w telefonie t-mobile.com t-mobile.com. Co ważne, obsługiwane jest wysyłanie wiadomości alarmowych: możesz wysłać SMS na 911 i otrzymywać alerty ratunkowe przez satelitę, jeśli znajdziesz się w niebezpieczeństwie poza zasięgiem sieci t-mobile.com t-mobile.com. Ma to znaczenie ratujące życie. Na przykład podczas niedawnych pożarów i huraganów SpaceX otrzymał specjalne pozwolenie FCC na aktywację wysyłania SMS-ów przez satelitę dla uwięzionych użytkowników, gdy sieci komórkowe nie działały – umożliwiając ludziom kontakt z rodziną lub wezwanie pomocy w strefie katastrofy rcrwireless.com starlink.com.
To powiedziawszy, istnieją ważne ograniczenia na tym wczesnym etapie. Nie oczekuj natychmiastowych rozmów ani wysokich prędkości. Korzystając z satelitarnej usługi SMS One NZ podczas premiery, wiadomości mogą potrzebować kilku minut na wysłanie lub dotarcie, ponieważ satelity przelatują nad głową, a ruch sieciowy jest priorytetyzowany – początkowym użytkownikom powiedziano, aby spodziewali się czasu dostarczenia SMS-ów od 3 do 10 minut rcrwireless.com rcrwireless.com. Do połowy 2025 roku T-Mobile zaznaczył, że wiadomości satelitarne mogą nadal być opóźnione lub „ograniczone albo niedostępne” w niektórych momentach, zwłaszcza jeśli jesteś głęboko w dolinie lub gęstym lesie (ponieważ potrzebny jest niezasłonięty widok nieba) t-mobile.com t-mobile.com. Połączenia głosowe nie są jeszcze obsługiwane i nie możesz po prostu otworzyć przeglądarki internetowej i surfować po internecie przez satelitę w tych usługach – przepustowość jest na razie zbyt niska i cenna.
Zamiast tego, korzystanie z danych jest wprowadzane ostrożnie, etapami. Na przykład T-Satellite od T-Mobile rozszerza się poza SMS-y w dwóch krokach: najpierw umożliwi wiadomości z obrazkami i nagraniami głosowymi (funkcje typu MMS) na większej liczbie urządzeń, a następnie pozwoli na podstawowe dane dla wybranych aplikacji t-mobile.com t-mobile.com. W rzeczywistości T-Mobile potwierdził, że od października 2025 będzie obsługiwać kilka aplikacji firm trzecich przez Starlink – pomyśl o WhatsApp, aplikacjach pogodowych, być może mapach – które zostały specjalnie zoptymalizowane pod kątem łączy satelitarnych o niskiej przepustowości capacitymedia.com capacitymedia.com. To ostrożne podejście jest celowe: ponieważ pojemność satelity jest ograniczona, umieszczają na białej liście lekkie aplikacje, które „priorytetowo traktują podstawową funkcjonalność” na wąskich łączach danych t-mobile.com t-mobile.com. Pełne przeglądanie internetu lub strumieniowanie wideo przez łączność satelitarną w telefonie pozostaje poza zasięgiem, dopóki nie zostaną wdrożone znacznie bardziej zaawansowane satelity.
Jak Starlink łączy się ze zwykłymi telefonami?
Pod maską usługa Starlink direct-to-cell zasadniczo zamienia każdego satelitę w unoszącą się wieżę telefonii komórkowej na orbicie. SpaceX wyposażył najnowszą generację satelitów Starlink w zaawansowaną stację bazową 4G LTE (eNodeB) oraz anteny z układem fazowym, co pozwala im komunikować się bezpośrednio ze standardowymi telefonami 4G na ziemi starlink.com t-mobile.com. Twój telefon widzi satelitę tak, jakby była to po prostu kolejna wieża komórkowa – choć lecąca w przestrzeni setki kilometrów nad ziemią. Technicznie rzecz biorąc, satelita i telefon rozmawiają ze sobą w języku LTE, używając zwykłych częstotliwości komórkowych. Na przykład T-Mobile wykorzystuje część swojego pasma PCS średniego zakresu (około 1,9 GHz) do połączenia przestrzeń–ziemia t-mobile.com capacitymedia.com. Inni operatorzy będą korzystać z własnych licencjonowanych pasm (satelity Starlink mogą działać w zakresie częstotliwości ~1,6–2,7 GHz, aby dopasować się do różnych pasm operatorów na całym świecie) starlink.com starlink.com.Oczywiście, satelita poruszający się z prędkością 27 000 km/h nad głową to nie jest zwykła wieża komórkowa. Zespół Starlink musiał rozwiązać złożone wyzwania, aby to umożliwić. Jednym z problemów jest przesunięcie Dopplera – wysoka prędkość satelity względem telefonu zmienia częstotliwość sygnału; system musi nieustannie to korygować, aby radio w telefonie odbierało stabilny sygnał starlink.com starlink.com. Opóźnienie to kolejna kwestia: mimo że satelity Starlink na niskiej orbicie okołoziemskiej mają dość niskie opóźnienia (około 30–50 ms), sieć wciąż musi buforować i przekierowywać dane podczas przekazywania połączeń między satelitami, co może powodować opóźnienia (stąd kilkuminutowy czas wysyłania SMS-ów na początku) rcrwireless.com rcrwireless.com. A ponieważ nadajnik w smartfonie jest malutki (znacznie słabszy niż w dedykowanym telefonie satelitarnym czy antenie Starlink), satelity wykorzystują duże anteny z układami fazowanymi i dedykowane układy scalone, aby wychwycić te słabe sygnały z ziemi i formować wąskie wiązki starlink.com starlink.com. W zasadzie SpaceX zaprojektował swoje satelity tak, by „słyszały” telefony komórkowe i mogły z nimi rozmawiać, co kiedyś uważano za niemożliwe bez specjalistycznego aparatu.Integracja z naziemnymi sieciami komórkowymi jest również kluczowa. Starlink nie zapewnia usługi mobilnej samodzielnie – zamiast tego SpaceX działa jako partner hurtowy dla operatorów komórkowych. Łącza satelitarne są zaprojektowane tak, aby płynnie łączyć się z sieciami operatorów jako warstwa roamingowa starlink.com starlink.com. Gdy Twój telefon łączy się przez satelitę Starlink, w praktyce korzysta z roamingu na „stacji bazowej” satelitarnej, która przekierowuje połączenie do głównej sieci Twojego operatora. Z perspektywy użytkownika działa to jak rozszerzony zasięg. Na przykład, jeśli masz telefon T-Mobile, nadal używasz swojego zwykłego numeru telefonu i aplikacji do wiadomości; w tle wiadomość jest po prostu przekazywana przez kosmos. Nie jest potrzebna nowa karta SIM ani konto – wystarczy, że masz plan obejmujący tę funkcję. Większość operatorów dołącza podstawowe wiadomości satelitarne w ramach droższych planów za niewielką lub żadną opłatą (lub oferuje je jako dodatek za ok. 5–10 USD) t-mobile.com t-mobile.com, przynajmniej na tym wczesnym etapie.
I tak, musisz być na zewnątrz. Żadna z tych usług nie przeniknie do wnętrza budynków; sygnał podróżujący 500 km z kosmosu jest znacznie słabszy niż typowa wieża komórkowa oddalona o kilka mil. Zasada jest taka, że jeśli nie widzisz kawałka nieba, Twój telefon prawdopodobnie nie połączy się z satelitą. Góry, gęste zarośla lub miejskie wieżowce będą blokować sygnał. Ale jeśli jesteś na otwartej przestrzeni – czy to na odległym jeziorze, pustynnej autostradzie, czy górskim szlaku – tryb satelitarny telefonu powinien się włączyć. Zaleca się użytkownikom, aby trzymali telefon przy sobie (nie trzeba go kierować w stronę nieba) i po prostu byli cierpliwi, aż połączenie satelitarne się nawiąże t-mobile.com t-mobile.com. System automatycznie ponowi próbę wysłania wiadomości podczas krótkich przerw w sygnale, gdy jeden satelita znika z zasięgu, a kolejny pojawia się w polu widzenia t-mobile.com t-mobile.com.
Najnowsze osiągnięcia i wiadomości (2024–2025)
Marsz w kierunku usługi satelitarnej do telefonu przyspieszył znacznie w ciągu ostatnich dwóch lat. To było dopiero w sierpniu 2022 roku, gdy SpaceX i T-Mobile po raz pierwszy ogłosiły swoje ambitne partnerstwo podczas efektownego wydarzenia „Coverage Above and Beyond” w Teksasie. CEO SpaceX, Elon Musk, obiecał, że nowa technologia oznaczać będzie „brak martwych stref gdziekolwiek na świecie dla twojego telefonu komórkowego” t-mobile.com, a CEO T-Mobile, Mike Sievert, zaprosił operatorów z całego świata do przyłączenia się do inicjatywy t-mobile.com t-mobile.com. W tamtym czasie była to wizja – SpaceX wciąż musiał zbudować i wystrzelić satelity.Szybko do przodu o rok: do końca 2023 roku pierwszy prototyp satelitów Starlink „Direct to Cell” był już na orbicie i w fazie testów. W rzeczywistości, osoby z wewnątrz SpaceX ujawniły, że w ciągu dziewięciu dni od wystrzelenia pierwszego satelity udało się już osiągnąć pierwsze udane wysłanie SMS-a przez satelitę na zwykły telefon starlink.com starlink.com. Wczesne kamienie milowe testów szybko się mnożyły: inżynierowie zdołali wymieniać wiadomości WhatsApp, a nawet prowadzić rozmowy wideo używając satelitów jako łącza komórkowego podczas prób starlink.com starlink.com. Przez cały 2024 rok SpaceX zwiększał tempo wdrożenia, ostatecznie wystrzeliwując ponad 400 satelitów wyposażonych do bezpośredniej obsługi telefonów w ramach konstelacji Starlink starlink.com starlink.com. (Czasami są one określane jako satelity „Starlink V2” lub „V2 Mini”, gdy są wystrzeliwane na rakietach Falcon 9.) Pod koniec 2024 roku na orbicie było już wystarczająco dużo satelitów, by SpaceX mógł rozpocząć beta testy usługi wysyłania SMS-ów we współpracy z wybranymi operatorami starlink.com rcrwireless.com.Kluczowy moment nastąpił w listopadzie 2024: Amerykańska Federalna Komisja Łączności (FCC) udzieliła SpaceX zgody na oficjalne komercyjne uruchomienie usługi satelitarno-komórkowej w Stanach Zjednoczonych starlink.com starlink.com. To zielone światło regulacyjne było kluczowe – oznaczało, że Starlink mógł zacząć obsługiwać codziennych użytkowników (za pośrednictwem sieci partnerskich), a nie tylko prowadzić zamknięte testy lub demonstracje awaryjne. SpaceX natychmiast uruchomił swoją satelitarną usługę SMS dla klientów T-Mobile w USA oraz dla klientów One NZ w Nowej Zelandii, co oznaczało pierwsze rynki na żywo starlink.com starlink.com. W trakcie bety w 2024 roku wysłano miliony testowych wiadomości przez Starlink Direct to Cell, w tym podczas prawdziwych sytuacji awaryjnych, gdzie zapewniał „kluczową łączność dla społeczeństwa” starlink.com starlink.com. Firma z dumą podkreśliła, że osiągnięto to zaledwie rok po wystrzeleniu pierwszych satelitów testowych – to niezwykle szybki cykl rozwoju starlink.com starlink.com.Wczesny 2025 rok przyniósł ekspansję na wielu frontach. W Nowej Zelandii One NZ poinformowało, że użytkownicy wysłali już ponad 1 milion wiadomości satelitarnych w ciągu kilku miesięcy, a usługa okazała się przydatna jako zapasowy kanał komunikacji podczas klęsk żywiołowych i awarii na obszarach wiejskich one.nz one.nz. Do połowy 2025 roku liczba ta wzrosła do ponad 2 milionów wiadomości wysłanych przez Starlink w Nowej Zelandii, wraz z pojawieniem się nowych urządzeń i klientów one.nz telecoms.com. W Stanach Zjednoczonych T-Mobile przeszedł z zamkniętej bety do pełnej premiery T-Satellite w lipcu 2025 roku, co zbiegło się z kampanią marketingową (wyemitowali nawet reklamę podczas Super Bowl, promując „zasięg tam, gdzie inni go nie mają”) capacitymedia.com capacitymedia.com. Premiera T-Mobile w dniu 23 lipca 2025 roku wprowadziła wiadomości satelitarne do głównego nurtu amerykańskich konsumentów – obejmując nie tylko własnych abonentów T-Mobile, ale także nową opcję dla klientów AT&T i Verizon, aby mogli subskrybować usługę satelitarną T-Mobile za 10 USD/miesiąc, jeśli chcą mieć zasięg poza siecią capacitymedia.com. Co istotne, od października 2025 roku T-Mobile umożliwi każdemu kompatybilnemu telefonowi (niezależnie od operatora) wysyłanie SMS-ów na numer 911 przez satelitę w USA, co odzwierciedla współpracę z regulatorami w celu powszechnego rozszerzenia usług ratunkowych capacitymedia.com capacitymedia.com.Inne kraje uruchomiły swoje pierwsze oferty mniej więcej w tym samym czasie. Rogers Communications w Kanadzie rozpoczął otwartą betę „Rogers Satellite” w lipcu 2025 roku, zapraszając każdego Kanadyjczyka (klientów dowolnej sieci) do bezpłatnego testowania wiadomości satelitarnych przez kilka miesięcy about.rogers.com about.rogers.com. Rogers chwalił się, że dzięki dodaniu zasięgu satelitarnego obejmuje teraz 5,4 miliona kilometrów kwadratowych Kanady – 2,5× większy obszar niż jakakolwiek konkurencyjna sieć (ponieważ tylko ok. 18% Kanady ma wieże komórkowe) about.rogers.com about.rogers.com. W Australii Telstra wyprzedziła konkurencję, uruchamiając w połowie 2025 roku satelitarny SMS oparty na Starlink dla użytkowników wybranych telefonów Samsung Galaxy spaceconnectonline.com.au spaceconnectonline.com.au. Testy Telstra już wcześniej pozwoliły na wysłanie 55 000 wiadomości satelitarnych w odległych regionach Outbacku, a firma zaczęła dodawać tę funkcję do podstawowych planów mobilnych bez dodatkowych opłat dla obsługiwanych urządzeń spaceconnectonline.com.au spaceconnectonline.com.au. (Optus, inny australijski operator współpracujący ze SpaceX, musiał nieco opóźnić swoją premierę, podobno z powodu przeszkód regulacyjnych w USA, które spowolniły harmonogram SpaceX spaceconnectonline.com.au.)
Podsumowując, na wrzesień 2025 roku, usługa Starlink umożliwiająca wysyłanie wiadomości tekstowych bezpośrednio z telefonu jest dostępna (lub w fazie testów) u operatorów w co najmniej kilkunastu krajach, w tym w USA, Kanadzie, Meksyku, Chile, Brazylii, Nowej Zelandii, Australii, Japonii, części Europy (np. Salt w Szwajcarii, jeden z partnerów startowych) i innych starlink.com starlink.com. Kolejni operatorzy są w fazie testów. SpaceX ustanowił wzajemny globalny układ roamingowy dla partnerów: każdy operator komórkowy, który dołączy do programu Starlink, może oferować zasięg swoim klientom we wszystkich pozostałych krajach partnerskich starlink.com starlink.com. Wizją jest globalna sieć łączności, w której docelowo telefon może znajdować się praktycznie w dowolnym miejscu na Ziemi i nadal mieć dostęp do sieci komórkowej przez satelitę.
Oś czasu najważniejszych kamieni milowych Starlink-to-cell:
- Sierpień 2022: SpaceX i T-Mobile ogłaszają plan „Coverage Above and Beyond” mający na celu wyeliminowanie martwych stref t-mobile.com t-mobile.com.
- Styczeń 2024: Pierwsze Starlink V2 Mini z ładunkami komórkowymi zostają wyniesione na orbitę. W ciągu kilku dni wysłano pierwszego testowego SMS-a przez satelitę starlink.com starlink.com.
- Połowa 2024: Miliony wiadomości tekstowych przez satelitę wymienionych w zamkniętej becie; udane testy WhatsApp, X (Twittera) i połączeń wideo przez łącze satelitarne starlink.com starlink.com.
- Jesień 2024: Starlink otrzymuje licencję FCC; One NZ w Nowej Zelandii po cichu staje się pierwszym operatorem uruchamiającym komercyjną usługę satelitarnego SMS (darmową w wybranych planach) rcrwireless.com rcrwireless.com.
- Początek 2025: Użycie awaryjne podczas huraganów/pożarów w USA ze specjalnym zezwoleniem FCC rcrwireless.com starlink.com. SpaceX informuje, że usługa Direct-to-Cell jest „już dostępna” w USA (T-Mobile) i Nowej Zelandii, a ekspansja trwa starlink.com starlink.com.
- Środek 2025: T-Mobile, Rogers, Telstra, KDDI i inni uruchamiają lub ogłaszają usługi; T-Mobile rozpoczyna satelitarne SMS/MMS (lipiec) i przygotowuje betę danych satelitarnych (październik) capacitymedia.com capacitymedia.com. Operatorzy reklamują tę możliwość jako rewolucję w zakresie bezpieczeństwa i zasięgu, a COO T-Mobile nazywa to usługą „spokój ducha”, która rozszerza łączność tam, gdzie nic innego nie działa capacitymedia.com.
Mapa drogowa: Od SMS-ów do szerokopasmowego internetu i kiedy spodziewać się połączeń głosowych
Obecna usługa skoncentrowana na wiadomościach tekstowych to dopiero krok 1 w planie Starlinka. Materiały SpaceX podkreślają harmonogram możliwości: „Wiadomości tekstowe: od 2024; Dane i IoT: od 2025; Głos: wkrótce.” starlink.com starlink.com. Już weszliśmy w fazę 2025, a podstawowa łączność danych jest nieuchronna. Umożliwiając wybranym aplikacjom do przesyłania wiadomości i śledzenia działanie jeszcze w 2025 roku, Starlink i T-Mobile testują grunt pod szerszy dostęp do internetu przez satelitę. Te wczesne usługi transmisji danych będą powolne – można je porównać do dawnych czasów mobilnych danych GPRS/EDGE, odpowiednich do wysłania czatu na WhatsAppie lub e-maila, ale nie do ładowania YouTube’a. T-Mobile starannie dobiera „aplikacje zoptymalizowane pod satelity”, które ograniczają treści wymagające dużej przepustowości i skupiają się na podstawowych funkcjach t-mobile.com t-mobile.com. Na przykład aplikacja taka jak AllTrails (dla turystów pieszych) może wysyłać proste współrzędne mapy lub aktualizacje pogody, albo działać może aplikacja e-mailowa tylko z tekstem – podczas gdy kanały społecznościowe z dużą ilością obrazów prawdopodobnie nie będą się ładować. To podejście „zamkniętego ogrodu” będzie stopniowo rozszerzane wraz ze wzrostem przepustowości.Patrząc dalej w przyszłość, rozmowy głosowe przez satelitę to święty Graal. Kiedy będziemy mogli wykonać zwykłe połączenie telefoniczne przez Starlink na zwykłym telefonie? Zarówno SpaceX, jak i operatorzy byli ostrożni w określaniu konkretnej daty. Usługa ta wymaga niemal ciągłej, rzeczywistej łączności – to znacznie wyższy próg niż przerywane wiadomości tekstowe. W Australii, szef sieci Telstra, Channa Seneviratne, oszacował, że funkcjonalność głosowa przez bezpośrednie połączenie satelitarne nie będzie gotowa do około 2027 roku ze względu na wyzwania związane z utrzymaniem połączenia podczas przelotu satelitów nad głową spaceconnectonline.com.au. SpaceX nie podał publicznie daty, ale ich oficjalne stanowisko to po prostu „Voice – Coming Soon” starlink.com, a Musk zasugerował, że pojawi się to po pełnym wdrożeniu wiadomości tekstowych i IoT. Możemy prawdopodobnie spodziewać się testów głosu (lub usług w stylu push-to-talk) pod koniec 2025 lub w 2026 roku, ale prawdziwe, zawsze dostępne połączenia głosowe mogą pojawić się dopiero wraz z trzecią generacją satelitów lub gęstszą konstelacją umożliwiającą płynne przekazywanie połączeń. Pocieszające jest to, że SpaceX już testuje połączenia głosowe na małą skalę – potwierdzili udane połączenia telefoniczne przez satelitę podczas testów w 2024 roku, a nawet rozmowy wideo przez satelitę, co dowodzi, że jest to technicznie możliwe starlink.com starlink.com. Kolejnym wyzwaniem jest niezawodne wdrożenie tego na większą skalę.
Tymczasem łączność IoT (Internet Rzeczy) to kolejny element planu działania. Direct-to-cell Starlink będzie obsługiwać urządzenia IoT korzystające ze standardowych modemów 4G LTE (kategoria M, 1 itd.) starlink.com. Oznacza to, że w niedalekiej przyszłości trackery zasobów, czujniki środowiskowe, noszone urządzenia alarmowe i podobne gadżety będą mogły mieć wbudowany zwykły, tani chip LTE i pozostawać połączone przez satelitę poza zasięgiem sieci naziemnej. W połowie 2025 roku One NZ ogłosiło pilotażową usługę satelitarnego IoT zasilaną przez Starlink, skierowaną do czujników rolniczych i logistycznych w odległych rejonach Nowej Zelandii, podkreślając, jak zasięg satelitarny może „pokryć jak nigdy dotąd” potrzeby przemysłu thefastmode.com thefastmode.com. SpaceX planuje oficjalnie uruchomić plany dla urządzeń IoT we współpracy z operatorami od 2025 roku starlink.com. Ponieważ wiadomości IoT to zazwyczaj krótkie pakiety danych (telemetria, pingi itp.), doskonale nadają się do kanałów satelitarnych o niskiej przepustowości. Miliony istniejących urządzeń IoT działają na LTE Cat-1 lub NB-IoT; rozszerzenie ich zasięgu przez satelitę może zrewolucjonizować monitorowanie infrastruktury, dzikiej przyrody, kontenerów transportowych i wielu innych obszarów.
Co najważniejsze, SpaceX nie stoi w miejscu, jeśli chodzi o same satelity. Pierwsza partia satelitów zdolnych do „Direct to Cell” to w zasadzie zmodyfikowane Starlink V2 mini, wynoszone na orbitę przez rakiety Falcon 9. Starship, ciężka rakieta nośna SpaceX, ostatecznie będzie rozmieszczać znacznie większe satelity drugiej generacji o większej pojemności starlink.com . Firma wskazała, że gdy Starship będzie latał regularnie, będzie mógł wynosić większe, dedykowane satelity direct-to-cell lub duże ilości mini, aby szybko zagęścić zasięg starlink.com . Więcej satelitów oznacza bardziej ciągły zasięg i większą liczbę jednoczesnych użytkowników. W 2024 roku SpaceX podkreślał swoją zdolność do szybkiego skalowania produkcji i wynoszenia satelitów , wykorzystując swoje doświadczenie w dziedzinie rakiet do wypełnienia nieba potrzebną konstelacją starlink.com starlink.com . Ta skalowalność to duża przewaga w miarę wzrostu zapotrzebowania.
Wreszcie, na horyzoncie pojawia się standaryzacja, która ułatwi wdrożenie. 3GPP (globalny organ ds. standardów mobilnych) opracowuje specyfikacje dla Sieci Nieziemskich (NTN) – czyli zapewnia, że przyszłe telefony 5G i 6G będą mogły natywnie obsługiwać łączność satelitarną jako uzupełnienie wież komórkowych. Wersja 17 3GPP wprowadziła początkowe wsparcie NTN, a kolejne wersje będą je rozwijać. Oznacza to, że za kilka lat nowe smartfony mogą być domyślnie „gotowe na satelitę”, zdolne do pracy z sieciami takimi jak Starlink, AST SpaceMobile itd., bez konieczności szeroko zakrojonych modyfikacji przez operatorów. Już teraz widzimy pierwsze oznaki: nowsze iPhone’y i telefony z Androidem mają na liście kompatybilność z „wiadomościami satelitarnymi” dla niektórych usług (One NZ, na przykład, początkowo obsługiwał tylko kilka modeli, ale lista ta rozrosła się do kilkudziesięciu, gdy producenci wydali aktualizacje oprogramowania umożliwiające obsługę pasma satelitarnego) rcrwireless.com one.nz . Do 2026–2027 roku prawdopodobnie większość telefonów ze średniej i wyższej półki będzie płynnie przełączać się w tryb satelitarny poza zasięgiem wież.
Podsumowując, mapa wdrożenia wygląda następująco: SMS-y już teraz ✅, podstawowa transmisja danych wkrótce 🔜, rozmowy głosowe w przyszłości 🚀. Każdy etap poszerza możliwości korzystania z telefonu, gdy jesteś naprawdę poza zasięgiem, przybliżając nas do dnia, w którym połączenie satelitarne będzie tak zwyczajne, jak roaming w innej naziemnej sieci.
Konkurencja: AST SpaceMobile, Lynk i inni ścigają się, by połączyć telefony z kosmosu
SpaceX nie jest jedynym graczem próbującym zamienić satelity w wieże komórkowe. W wyścigu bierze udział wiele firm – od startupów po gigantów branży – z których każda ma inne podejście do bezpośredniej komunikacji satelitarnej z telefonem. Oto przegląd kluczowych konkurentów i porównanie ich rozwiązań:
AST SpaceMobile: Szerokopasmowy internet komórkowy z orbity
Firma AST SpaceMobile z Teksasu ma ambitną misję: zbudować pierwszą opartą na satelitach sieć szerokopasmowego internetu komórkowego dostępną dla standardowych telefonów komórkowych ast-science.com ast-science.com. Podczas gdy Starlink zaczyna od wiadomości tekstowych, AST celuje w dane i rozmowy 4G/5G na zwykłych telefonach, z prędkościami porównywalnymi przynajmniej do podstawowego naziemnego 4G. Ich podejście opiera się na gigantycznych satelitach – prototypach i początkowych satelitach „BlueBird” z ogromnymi antenami fazowanymi, które rozkładają się do rozmiaru 64 m² lub większego spaceflightnow.com ast-science.com. Działają one jak potężne „wieże komórkowe w kosmosie”, zdolne do łączenia się ze zwykłymi telefonami w pasmach 4G i 5G, oferując silniejszy sygnał i większą przepustowość na użytkownika niż mniejsze satelity Starlink.
AST trafiło na pierwsze strony gazet w kwietniu 2023 roku, przeprowadzając pierwsze w historii dwukierunkowe połączenia głosowe bezpośrednio między zwykłymi smartfonami za pośrednictwem satelity ast-science.com. Korzystając ze swojego testowego satelity BlueWalker 3 – który po rozłożeniu ma wielkość kawalerki – połączyli niezmodyfikowany telefon Samsung Galaxy w Teksasie z odbiornikiem w Japonii, wszystko za pomocą sygnałów 4G LTE przesyłanych przez satelitę. We wrześniu 2023 roku AST osiągnęło kolejny światowy rekord: połączenie 5G z kosmosu. W teście skoordynowanym z Vodafone i AT&T, połączenie zostało wykonane z Samsunga Galaxy S22 na Hawajach do inżyniera Vodafone w Hiszpanii przez satelitę BlueWalker 3, z użyciem standardowych protokołów 5G ast-science.com ast-science.com. W tej samej serii testów satelita AST osiągnął prędkość pobierania danych ~14 Mbps na telefonie w sieci 4G – wystarczającą, by przesyłać strumieniowo wideo 1080p z kosmosu ast-science.com ast-science.com. Te osiągnięcia pokazały, że technologia AST może obsługiwać nie tylko wiadomości tekstowe, ale także prawdziwe rozmowy głosowe i przeglądanie internetu na smartfonie ast-science.com ast-science.com. Abel Avellan, CEO AST, ogłosił to jako „zmianę paradygmatu w dostępie do informacji… pełną kompatybilność z telefonami wszystkich głównych producentów oraz wsparcie dla 2G, 4G i teraz 5G” przez satelitę ast-science.com ast-science.com.Jednak wyzwaniem dla AST jest przejście od jednego testowego satelity do pełnej konstelacji. We wrześniu 2024 roku AST SpaceMobile wystrzeliło swoje pierwsze pięć komercyjnych satelitów (BlueBird Block-1) na pokładzie SpaceX Falcon 9 spaceflightnow.com spaceflightnow.com. Są to początkowe jednostki operacyjne, które firma planuje wykorzystać do rozpoczęcia usług beta w 2025 roku, prawdopodobnie we współpracy z AT&T w USA oraz operatorami partnerskimi na rynkach takich jak Japonia, Kanada, Afryka i inne spaceflightnow.com. AST ma znaczącą listę partnerów sieci komórkowych – Vodafone, AT&T, Rakuten (Japonia), Orange, Telefónica, MTN, i innych – którzy łącznie obsługują ponad 2 miliardy abonentów, czyli wszystkich potencjalnych użytkowników satelitarnego zasięgu AST w przyszłości. Pięć satelitów wystrzelonych w 2024 roku było kluczowym dowodem: AST poinformowało, że z powodzeniem rozłożyły swoje ogromne anteny na orbicie i integrowały się z sieciami partnerów podczas testów spaceflightnow.com spaceflightnow.com. Patrząc w przyszłość, AST planuje rozpocząć wystrzeliwanie znacznie większych satelitów BlueBird „Block-2” od 2025 roku, korzystając z wielu rakiet (podpisali umowy startowe z SpaceX, New Glenn od Blue Origin i indyjską ISRO) spaceflightnow.com spaceflightnow.com. Te satelity Block-2 będą miały anteny około 3,5× większe (około 2 400 stóp kwadratowych, czyli ~223 m²!) i mają zapewniać prędkości szczytowe do 120 Mb/s bezpośrednio do telefonu spaceflightnow.com spaceflightnow.com. AST zamierza rozmieścić wystarczającą liczbę satelitów do 2025–2026 roku, aby zapewnić ciągły zasięg w kluczowych regionach (wspominają o USA, Europie,Japonia jako priorytety), a następnie rozszerzyć zasięg na skalę globalną do końca 2026 roku spaceflightnow.com news.satnews.com.
Technologicznie podejście AST przypomina użycie reflektora z kosmosu – pojedynczy satelita AST może oświetlić duży obszar usługą komórkową, ale sprzęt jest skomplikowany i kosztowny. Szacuje się, że każdy duży satelita kosztuje około 20 milionów dolarów za budowę i wyniesienie na orbitę spaceflightnow.com, co znacznie przewyższa jednostkowy koszt Starlinka. AST stawia na to, że dostarczanie szerokopasmowego internetu (nie tylko awaryjnego SMS-owania) uzasadni tę inwestycję. Mają też pewne przeszkody regulacyjne: w USA będą potrzebować zgody FCC na korzystanie z pasma AT&T z kosmosu; regulatorzy międzynarodowi muszą zatwierdzić ich działalność w każdym kraju. Jednak mają sprzyjający wiatr – główni operatorzy wspierają ich finansowo i poprzez partnerstwa. W dłuższej perspektywie możemy zobaczyć, jak AST i Starlink oferują usługi komplementarne – Starlink zapewnia wszechobecne podstawowe wiadomości, a AST oferuje łącza o większej przepustowości (w tym głos i dane) dla abonentów, którzy potrzebują czegoś więcej niż tylko linii ratunkowej. Obie firmy łączy ostateczna wizja zlikwidowania luki w korzystaniu z telefonii komórkowej. Jak powiedziała CEO Vodafone, Margherita Della Valle, po tym połączeniu 5G, „Wykonując pierwsze na świecie połączenie 5G z kosmosu… zrobiliśmy kolejny ważny krok w realizacji [naszej] ambicji [by] połączyć miliony ludzi w najodleglejszych regionach” vodafone.com vodafone.com.
Lynk Global: „Wieże komórkowe” wielkości tostera
Kolejnym pionierem jest Lynk Global, startup z Wirginii, który obrał tańszą, iteracyjną drogę do łączności kosmicznej. Jeśli satelity AST są jak ogromne wieże telekomunikacyjne, to satelity Lynk przypominają małe stacje bazowe – niewielkie (wielkości pudełka po pizzy) satelity, z których każdy ma za zadanie pokryć skromny obszar podstawową łącznością, głównie do SMS-ów i IoT. Co godne uwagi, Lynk jako pierwszy na świecie bezpośrednio wysłał wiadomość tekstową z satelity na niezmodyfikowany telefon, osiągając ten kamień milowy już w lutym 2020 roku en.wikipedia.org. Był to dowód koncepcji z użyciem testowego ładunku i dokonano tego na kilka lat przed wejściem na orbitę większych graczy.
W latach 2019–2022 Lynk wystrzelił serię satelitów testowych (z przekornie nadanymi nazwami „Lynk Tower 1”, „Tower 2” itd.), aby udoskonalić swoją technologię telecoms.com telecoms.com. W kwietniu 2022 roku firma umieściła na orbicie Lynk Tower 1, który został okrzyknięty przez firmę „pierwszą na świecie komercyjnie gotową wieżą komórkową w kosmosie”, po uzyskaniu pierwszej w historii licencji FCC na system satelita-bezpośrednio-do-telefonu telecoms.com telecoms.com. Model biznesowy Lynk polega na współpracy z operatorami komórkowymi w regionach z dużymi lukami w zasięgu (wyspy, wiejska Afryka, odległe części Azji). Do połowy 2022 roku firma podpisała umowy testowe z około tuźinem operatorów i planowała uruchomienie początkowej usługi komercyjnej z tymi partnerami, wykorzystując kilka satelitów telecoms.com telecoms.com. Usługa oferowana przez Lynk jest skromna, ale cenna: okresowe wiadomości SMS i alerty alarmowe dla abonentów, którzy znajdą się poza zasięgiem. W niektórych wczesnych demonstracjach (np. z Telecel w Afryce i Faroe Islands Telecom) użytkownik mógł uzyskać okno łączności kilka razy dziennie, gdy satelita Lynk przelatywał nad głową – wtedy można było wysyłać i odbierać SMS-y. To nie jest ciągły zasięg – raczej zaplanowane „meldunki” – ale nawet to może uratować życie, jeśli na przykład jesteś turystą zagubionym w odległym górskim regionie.Przykład: w 2023 roku Lynk nawiązał współpracę z PNCC w Palau, aby umożliwić klientom komórkowym wysyłanie i odbieranie kilku wiadomości tekstowych dziennie przez satelitę, gdy znajdują się poza zasięgiem sieci komórkowej linksystems-uk.com. Podobnie, Lynk poinformował o testach z filą Vodafone w Papui-Nowej Gwinei oraz z Globe Telecom na Filipinach, z powodzeniem wymieniając SMS-y, a nawet dostarczając alarmowe powiadomienie cell broadcast przez satelitę capacitymedia.com. W Australii Lynk połączył siły z operatorem telekomunikacyjnym TPG (który obsługuje Vodafone Australia) i w kwietniu 2023 roku zrealizował pierwszy w tym kraju bezpośredni satelitarny SMS do telefonu komórkowego – co zabawne, wiadomość testowa brzmiała „Happy Easter!” (nawiązanie do pierwszego na świecie SMS-a „Merry Christmas” wysłanego w 1992 roku) spaceconnectonline.com.au spaceconnectonline.com.au. Ten pokaz udowodnił, że Lynk może działać na popularnych smartfonach Apple, Samsung, Google itd., bez konieczności zmian sprzętowych spaceconnectonline.com.au spaceconnectonline.com.au.
Lynk podjął się nawet eksperymentów z połączeniami głosowymi. W lipcu 2023 roku firma opublikowała nagranie wideo, które nazwała pierwszym w historii dwukierunkowym połączeniem głosowym przez satelitę z użyciem standardowych telefonów komórkowych en.wikipedia.org. (Stało się to krótko po kwietniowym połączeniu głosowym AST, choć to AST nagłośniło swój sukces jako pierwsze en.wikipedia.org.) Test głosowy Lynk prawdopodobnie obejmował bardzo wolny, półdupleksowy dźwięk ze względu na ograniczenia małego satelity – był to raczej dowód na techniczną możliwość niż rozwiązanie gotowe dla konsumentów. Mimo to podkreśliło to elastyczne podejście Lynk do badań i rozwoju.
Do 2025 roku Lynk stara się zwiększyć skalę działania. Otrzymali inwestycję od operatora satelitarnego SES, aby pomóc w rozbudowie swojej sieci dzięki infrastrukturze naziemnej SES, a także możliwej integracji usługi LEO Lynk z satelitami SES w celu przesyłu danych en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Celem Lynk (ambitnie sformułowanym) jest osiągnięcie „ciągłego globalnego zasięgu w 2025 roku” dzięki konstelacji kilku tysięcy małych satelitów en.wikipedia.org. Czy uda im się osiągnąć taką skalę tak szybko – to niepewne, ponieważ starty i pozyskiwanie funduszy wymagają czasu – ale wystrzelili już kilka operacyjnych satelitów „Lynk Tower” i twierdzą, że rozpoczęli początkowe usługi komercyjne w latach 2023–2024. Siłą strategii Lynk jest ścisła współpraca z operatorami: do połowy 2023 roku twierdzili, że mają umowy komercyjne lub protokoły ustaleń testowych z ponad 30 operatorami sieci komórkowych w ponad 20 krajach, chętnych do wykorzystania Lynk do pokrycia odległych obszarów niskim kosztem (każdy satelita Lynk jest znacznie tańszy niż sprzęt AST czy Starlink). Lynk nie zamierza sprzedawać usług bezpośrednio konsumentom; zamiast tego usługa pojawia się jako sygnał roamingowy (często oznaczony jako „Lynk” na telefonie), gdy abonent znajduje się poza zasięgiem. Operator następnie albo nalicza opłatę za wiadomość, albo włącza usługę jako wartość dodaną do planów premium.W porównaniu do Starlink, Lynk jest bardziej ograniczony – przynajmniej na razie. To w zasadzie „awaryjna sieć SMS” na niebie, idealna dla słabo zaludnionych regionów lub jako łączność zapasowa. Jego małe satelity nie są w stanie obsłużyć wysokich przepustowości ani wielu jednoczesnych użytkowników, ale są stosunkowo szybkie i tanie w rozmieszczeniu. Lynk podkreśla etos „szybkiej iteracji”: testują, wystrzeliwują, poprawiają i ponownie wystrzeliwują kilka razy w roku telecoms.com. To podejście w stylu Doliny Krzemowej w sektorze satelitarnym pomogło im być pierwszymi, którzy wysłali SMS-a i uzyskali licencję regulacyjną. W miarę jak więksi gracze wprowadzają swoje usługi, Lynk albo wypracuje sobie niszę (być może koncentrując się na off-grid IoT i podstawowym zasięgu w krajach rozwijających się), albo może skończyć na współpracy z większymi konstelacjami. To firma, którą warto obserwować, bo udowodniła, że nawet najmniejszy nanosatelita może połączyć się z telefonem – coś, co kiedyś uznawano za science fiction.
Inni godni uwagi gracze i inicjatywy
Wzrost zainteresowania bezpośrednimi połączeniami satelitarnymi z telefonami obejmuje także kilka innych inicjatyw:
- Apple i Globalstar: W 2022 roku Apple wprowadziło Emergency SOS przez satelitę w modelach iPhone 14, zawierając umowę o wartości 450 milionów dolarów z operatorem satelitarnym Globalstar na obsługę tej usługi. System ten jest wyspecjalizowany do użycia w nagłych wypadkach – jeśli użytkownik iPhone’a utknie bez zasięgu sieci komórkowej, może skierować telefon w stronę nieba i wysłać krótką wiadomość SOS (lub udostępnić lokalizację przez aplikację Find My) za pośrednictwem sieci satelitów LEO Globalstar. Nie jest to ogólna usługa SMS ani internetowa; wykorzystuje specjalny interfejs, który prowadzi użytkownika do nakierowania telefonu na satelitę i wysłania gotowej wiadomości alarmowej. Niemniej jednak, rozwiązanie to z dnia na dzień spopularyzowało komunikację satelitarną. Apple informuje o licznych akcjach ratunkowych (turyści, użytkownicy skuterów śnieżnych itp.) dzięki tej funkcji. Choć rozwiązanie Apple nie jest częścią Starlinka, pokazuje zapotrzebowanie na łączność satelitarną w telefonach. Warto zauważyć, że usługa Apple wymaga nowszego iPhone’a ze specjalnym chipsetem radiowym i działa tylko wtedy, gdy nie masz zasięgu sieci komórkowej ani Wi-Fi – to prawdziwa linia ratunkowa w ostateczności. Obecnie działa także tylko w wybranych regionach (Ameryka Północna oraz części Europy/Australii/Azji, gdzie Apple zorganizowało stacje naziemne i licencje).
- Qualcomm i Iridium dla Androida: Po Apple, producent chipów Qualcomm ogłosił na CES 2023 nadchodzącą funkcję Snapdragon Satellite dla telefonów z Androidem, wykorzystującą globalną sieć satelitarną Iridium. Począwszy od flagowych urządzeń z Androidem w 2024 roku, telefony z najnowszym modemem Qualcomm będą mogły wysyłać dwukierunkowe wiadomości tekstowe przez satelity Iridium, gdy znajdą się poza zasięgiem sieci komórkowej. Podobnie jak u Apple, początkowo funkcja ta skupia się na sytuacjach awaryjnych (Qualcomm nawiązał współpracę z usługą Garmin Response do obsługi wiadomości SOS). Z czasem planują otworzyć ją na ogólną komunikację tekstową. Oznacza to, że wiele telefonów z Androidem po cichu stanie się zdolnych do komunikacji satelitarnej, co jeszcze bardziej upowszechni tę technologię. Ponieważ satelity Iridium obejmują cały glob (od bieguna do bieguna) i działają na wyższych orbitach, zapewniają prawdziwie globalny zasięg, choć prędkości transmisji danych są bardzo niskie (porównywalne z modemami 2,4 kbps).
- Garmin, Spot i inni: Warto zauważyć, że od lat firmy takie jak Garmin (ze swoimi urządzeniami inReach) i SPOT oferują urządzenia do wysyłania wiadomości tekstowych przez satelitę. Są to samodzielne urządzenia przenośne lub małe akcesoria Bluetooth, które łączą się z satelitami Iridium lub Globalstar, umożliwiając wysłanie SMS-a lub SOS z dosłownie dowolnego miejsca. Różnica polega na tym, że teraz to sam telefon może to zrobić, ale istnienie tych urządzeń udowodniło istnienie rynku. W rzeczywistości niektóre smartfony zintegrowały takie możliwości przez akcesoria (Motorola wypuściła w 2023 roku akcesorium „Defy Satellite Link”, które pozwala każdemu telefonowi korzystać z sieci Iridium do wysyłania wiadomości przez Bluetooth). Wszystko to podkreśla konwergencję: telefon w twojej kieszeni przejmuje funkcje, które kiedyś wymagały osobnego komunikatora satelitarnego.
- OneWeb i OmniSpace: Kilku innych operatorów satelitarnych wyraziło zainteresowanie usługami bezpośrednio do urządzenia. OneWeb, który ma prawie kompletną konstelację LEO do szerokopasmowego internetu (głównie przez terminale), nawiązał w 2022 roku współpracę z AT&T, aby wykorzystać satelity OneWeb do rozszerzenia zasięgu do odległych stacji bazowych, a potencjalnie także do urządzeń. Obecne satelity OneWeb nie są przystosowane do komunikacji ze standardowymi telefonami, ale przyszłe wersje lub warstwa uzupełniająca mogą to umożliwić. OmniSpace, startup koncentrujący się na 5G NTN, wystrzelił kilka małych satelitów, aby zademonstrować 5G IoT bezpośrednio do urządzeń (szczególnie dla samochodów połączonych, czujników rolniczych itp.) z wykorzystaniem pasma S. Oni, wraz z takimi startupami jak Skylo, dążą do obsługi urządzeń IoT bezpośrednio z kosmosu przez istniejące standardy komórkowe (np. NB-IoT). Choć są to rozwiązania bardziej dla maszyn niż smartfonów, wpisują się w ten sam trend.
- Projekty narodowe: Chiny ogłosiły własne plany dotyczące sieci satelitarnych telefonów na niskiej orbicie okołoziemskiej (czasami nazywanej „China StarNet”), a w 2023 roku chińscy producenci smartfonów (np. Huawei) wprowadzili na rynek telefony, które w ograniczonym zakresie mogą wysyłać krótkie wiadomości tekstowe za pośrednictwem satelitów nawigacyjnych BeiDou. Indyjska agencja kosmiczna ISRO również prowadziła rozmowy na temat usług bezpośrednich do urządzeń mobilnych. Możemy więc spodziewać się pojawienia się systemów specyficznych dla poszczególnych krajów, szczególnie na potrzeby obronności i sytuacji awaryjnych, jeśli nie dla konsumentów.
Na konkurencyjnym rynku, Starlink firmy SpaceX ma przewagę w zakresie wdrożenia i globalnej sieci partnerów, AST SpaceMobile ma przewagę technologiczną w zakresie przepustowości (ale późniejszy termin wejścia na rynek), a Lynk ma przewagę pierwszego ruchu w prostocie i przygotowaniu regulacyjnym. Bardzo możliwe, że za dekadę będzie współistnieć wiele konstelacji, a Twój smartfon może automatycznie wybierać między siecią naziemną, Starlink, AST lub innymi, w zależności od tego, gdzie jesteś i jakiej usługi potrzebujesz. W rzeczywistości operatorzy tacy jak AT&T i Verizon zabezpieczają się na różne sposoby: AT&T jest inwestorem w AST SpaceMobile i testował technologię AST pod kątem przyszłych usług po 2025 roku, podczas gdy Verizon nawiązał współpracę z Project Kuiper Amazona (planowanym konkurentem Starlinka), aby docelowo wykorzystać satelity Kuiper do łączności na obszarach wiejskich. Verizon również po cichu współpracował z Lynk podczas wczesnych testów. Tak więc najwięksi operatorzy telekomunikacyjni badają wszystkie opcje, aby nie zostać wykluczonymi z gry o zasięg satelitarny. Sojusz T-Mobile ze SpaceX mógł być iskrą, która skłoniła innych do dopracowania własnych alternatywnych planów.
Dla konsumentów ta konkurencja to sytuacja korzystna dla wszystkich: oznacza, że koncepcja uniwersalnego zasięgu jest traktowana poważnie. W niedalekiej przyszłości brak zasięgu w telefonie może stać się równie rzadki, jak samochód bez GPS. Jak ujął to Charles Miller, CEO Lynk, wizją jest rozwiązanie światowego „problemu 0G” – tych miejsc, gdzie dziś nie ma żadnej łączności – i zrobienie tego szybko telecoms.com telecoms.com. Przewidział nawet, że „do 2025 roku będziemy mieć szerokopasmowy internet wszędzie w telefonie… a w ciągu dziesięciu lat najszybsze możliwe prędkości szerokopasmowe w telefonie z satelity” telecoms.com telecoms.com. To może być optymistyczne, ale nie niemożliwe.
Wyzwania i szanse na przyszłość
Chociaż technologia poczyniła ogromny postęp, poważne wyzwania pozostają zanim usługi satelitarne dla smartfonów staną się tak powszechne – lub tak niezawodne – jak naziemne sieci komórkowe.
Regulacje i widmo częstotliwości: Jedną z głównych przeszkód są zgody regulacyjne na całym świecie. Systemy te zacierają granicę między komunikacją satelitarną a naziemną, więc nie pasują do istniejących reżimów licencyjnych. Na przykład w USA SpaceX musiał uzyskać specjalne pozwolenie FCC na użycie pasma operatora komórkowego z kosmosu starlink.com starlink.com. Ten koncept, zwany „Dodatkowym zasięgiem z kosmosu” (SCS), jest nowy – tradycyjnie satelity korzystają z własnych pasm częstotliwości, a nie z tych już przydzielonych operatorom komórkowym. Pojawiły się sprzeciwy i wnioski (inne firmy satelitarne i niektórzy naziemni konkurenci wyrażali obawy dotyczące zakłóceń). Ostatecznie FCC było przychylne, przyznając pozwolenia SpaceX i Lynk, ale pod warunkiem zapobiegania zakłóceniom z sieciami naziemnymi starlink.com starlink.com. W każdym kraju lokalny regulator musi zatwierdzić użycie częstotliwości operatorów przez system satelitarny. Niektóre kraje mogą być wolniejsze lub bardziej ostrożne, co opóźni starty w tych regionach. Na przykład opóźnienie startu Optus w Australii było podobno związane z oczekiwaniem SpaceX na zgody FCC – to przypomnienie, że opóźnienie w jednej jurysdykcji może mieć globalne skutki dla usługi satelitarnej spaceconnectonline.com.au spaceconnectonline.com.au. Koordynacja przez organizacje takie jak ITU będzie ważna, by zapewnić, że te satelity LEO nie będą zakłócać się nawzajem ponad granicami. Co więcej, jeśli wiele sieci satelitarnych planuje korzystać z podobnych pasm, będą musiały zawrzeć porozumienia dotyczące współdzielenia widma, by uniknąć wzajemnych zakłóceń, gdy ich zasięgi się pokrywają.
Ograniczenia techniczne: Po stronie technicznej prawa fizyki nakładają ograniczenia. Ograniczona moc i widmo oznaczają ograniczoną przepustowość. Jeden satelita może obsłużyć tylko określoną liczbę jednoczesnych połączeń. Jeśli wiadomości satelitarne staną się bardzo popularne, firmy mogą stanąć w obliczu problemów z przepustowością, gdzie wiadomości będą się kolejnować lub opóźniać dłużej w zatłoczonych regionach. To jest częściowo powód, dla którego początkowe wdrożenia są ograniczone do określonych zastosowań – zapobiega to przeciążeniu. Ponadto satelity LEO poruszają się szybko, więc aby zapewnić ciągłość usługi, potrzeba ich wiele. Luki w konstelacji mogą oznaczać przerwy w zasięgu. Duża flota SpaceX (ponad 4 000 Starlinków na orbicie do internetu, z setkami już z funkcją komórkową capacitymedia.com) daje jej przewagę pod względem gęstości, ale dopóki nie zostanie wystrzelonych jeszcze więcej, w niektórych obszarach może występować przerywany zasięg. Podejście AST, polegające na mniejszej liczbie, ale o dużej przepustowości satelitów, wiąże się z innym problemem: ich duże satelity obejmują ogromny obszar (np. całe państwo) i mogą jednocześnie połączyć tysiące telefonów, ale jeśli w tym obszarze będzie duże obciążenie, one również mają ograniczoną przepustowość i będą potrzebować wielu satelitów, aby podzielić zasięg na sektory.
Kolejne wyzwanie: płynne przekazywanie połączeń i integracja. Jeśli prowadzisz rozmowę (w przyszłości, gdy połączenia głosowe będą działać), a satelita zbliża się do horyzontu, przekazanie tego połączenia do następnego satelity bez jego zerwania jest trudne – trwają prace nad tym z użyciem zaawansowanej koordynacji sieciowej (satelita zasadniczo przekazuje połączenie albo do innego satelity przez łącza laserowe, albo do stacji naziemnej, a następnie do kolejnego satelity). Nie zostało to jeszcze zademonstrowane na dużą skalę. Pierwsze połączenia głosowe przez pojedynczego satelitę AST oczywiście nie musiały przeskakiwać między satelitami; zrobienie tego, gdy będzie łańcuch satelitów, będzie kolejnym krokiem.
Kompatybilność urządzeń: Zapewnienie, że każdy telefon będzie mógł korzystać z tych usług, to także proces w toku. Jak wspomniano, obecnie tylko nowsze modele telefonów mają wsparcie w oprogramowaniu (np. najnowsza seria Galaxy S Samsunga, nowsze iPhone’y dla funkcji SOS itd.) rcrwireless.com rcrwireless.com. Starsze telefony mogą nigdy nie otrzymać aktualizacji pozwalającej rozpoznać satelitarną stację bazową lub wyświetlić ikonę. Operatorzy i producenci stopniowo rozszerzają kompatybilność (One NZ zaczęło od 4 modeli z Androidem, a do 2025 roku działały już dziesiątki modeli rcrwireless.com rcrwireless.com), ale jeśli masz bardzo stary telefon 4G, może się nie połączyć. W ciągu najbliższych kilku lat, gdy nowe telefony będą domyślnie obsługiwać NTN, ten problem zniknie.
Ekonomia i model biznesowy: Z komercyjnego punktu widzenia pojawia się kwestia kosztów i cen. Wystrzelenie i utrzymanie satelitów jest kosztowne – kto za to płaci i czy przyniesie to zysk? Jak dotąd operatorzy albo pokrywają koszty jako usługę dodatkową, by przyciągnąć abonentów (T-Mobile, One NZ oferują to bezpłatnie w niektórych planach t-mobile.com t-mobile.com), albo pobierają niewielką opłatę (5–10 USD miesięcznie), co i tak jest znacznie mniej niż tradycyjne usługi telefonii satelitarnej t-mobile.com t-mobile.com. Wskazuje to, że początkowo połączenia satelitarne z telefonem traktowane są jako wyróżnik, a nie główne źródło zysku. Z czasem, jeśli miliony użytkowników będą z tego korzystać, operatorzy mogą wprowadzić plany taryfowe lub opłaty zależne od zużycia, by zarządzać popytem. Rynek docelowy jest ogromny – miliardy użytkowników komórek na całym świecie wchodzą i wychodzą z zasięgu – ale przekucie tego w przychody będzie wymagało kreatywnego podejścia do oferty. Istnieje też ryzyko konkurencji: jeśli wielu dostawców zaoferuje podobny zasięg, może to stać się podstawowym oczekiwaniem w niskiej cenie, co jest korzystne dla konsumentów, ale stanowi wyzwanie dla zwrotu z inwestycji operatorów satelitarnych. SpaceX prawdopodobnie postrzega Direct to Cell jako uzupełnienie swojej usługi szerokopasmowej Starlink (i sposób na pełne wykorzystanie pojemności satelitów), a nie główne źródło zysku. AST i Lynk, skupiając się bardziej na tej usłudze, będą musieli efektywnie ją monetyzować, współpracując z wieloma operatorami i być może klientami biznesowymi (np. sektory morskie, lotnicze, IoT, które są gotowe płacić za zasięg w odległych lokalizacjach).
Bezpieczeństwo i niezawodność: Z drugiej strony, korzyści i możliwości są przekonujące. Dla bezpieczeństwa publicznego posiadanie przez ludzi telefonów zdolnych do łączności satelitarnej oznacza mniej osób pozostających bez możliwości wezwania pomocy. Organizacje ratownicze wyrażają silne poparcie – na przykład BC Search and Rescue Association w Kanadzie pochwaliło usługę wiadomości satelitarnych Rogersa jako „znaczący postęp dla bezpieczeństwa publicznego… kluczowy krok naprzód dla działań poszukiwawczo-ratowniczych”, ponieważ umożliwia wysyłanie SMS-ów na 911 z miejsc bez zasięgu about.rogers.com about.rogers.com. Służby ratunkowe same mogą korzystać z tych usług do koordynacji działań podczas katastrof, gdy infrastruktura jest zniszczona. W zasadzie dodajemy odporną warstwę zapasową do sieci komunikacyjnych, która nie zostaje wyłączona przez katastrofy naziemne, takie jak huragany (jeśli masz naładowany telefon i czyste niebo, możesz się połączyć). Ta redundancja może ratować życie podczas trzęsień ziemi, wypadków na odludziu lub po prostu, gdy wiejska stacja bazowa traci zasilanie.
Dla regionów rozwijających się, połączenie satelitarne z telefonem może przeskoczyć potrzebę budowy rozległych sieci wież w rzadko zaludnionych obszarach. Zamiast czekać latami, aż światłowód i wieże dotrą do każdej wioski, kilka przelotów satelity dziennie mogłoby przynajmniej zapewnić podstawową łączność – wystarczającą do wysyłania SMS-ów, sprawdzania prognozy pogody czy realizowania płatności mobilnych. To nie jest substytut pełnej łączności szerokopasmowej, ale może w inny sposób zmniejszyć cyfrową przepaść, koncentrując się na najbardziej podstawowej i uniwersalnej usłudze: wiadomościach.Analitycy branżowi przewidują, że w miarę dojrzewania tych usług nie zastąpią one tradycyjnych sieci komórkowych (które oferują dużą pojemność i szybkość), lecz raczej będą je uzupełniać – działając jako „siatka bezpieczeństwa zasięgu”. Użytkownicy będą głównie korzystać z normalnych sieci 5G, ale w momencie, gdy znajdą się poza zasięgiem, połączenie satelitarne przejmie funkcję utrzymania podstawowej łączności. Innymi słowy, satelity wypełnią luki w zasięgu, nawet jeśli nie mogą jeszcze dorównać pojemności sieci naziemnych. Martin Weiss, analityk telekomunikacyjny, zauważył, że wartość tych połączeń satelitarnych będzie „szczególnie widoczna podczas sytuacji awaryjnych i w odległych rejonach”, jednocześnie przyznając, że ich wolniejsze prędkości i potrzeba czystego nieba oznaczają, iż nie są one pełnym substytutem capacitymedia.com. To podejście jest powszechnie podzielane: sukces tej technologii będzie mierzony tym, jak dobrze utrzymuje ludzi w kontakcie, gdy nic innego nie działa, a nie tym, jak wypada w porównaniu z twoją wieżą 5G w zwykły dzień w mieście.
Wnioski
W niezwykle krótkim czasie długo wyczekiwane marzenie o łączności dowolnego telefonu, w dowolnym miejscu zaczęło się urzeczywistniać. Starlink od SpaceX i jego partnerzy operatorscy udowodnili, że zwykły smartfon może połączyć się z orbitą, pozwalając wysłać SMS-a „Wszystko w porządku” z środka pustyni lub wezwać pomoc z wywróconej łodzi. „Brak martwych stref” to już nie tylko slogan – pierwsi użytkownicy w Nowej Zelandii, USA, Kanadzie i innych krajach dosłownie wysłali miliony wiadomości przez kosmos one.nz one.nz. A to dopiero początek ery połączeń satelitarnych ze smartfonami.
Dostępne dziś usługi mogą być prymitywne – wolne SMS-y, brak przeglądania internetu – ale już dają poczucie bezpieczeństwa. Jak ujął to COO T-Mobile, posiadanie tego połączenia satelitarnego jako zabezpieczenia rozszerza łączność „tam, gdzie tradycyjne sieci nie sięgają”, dając pewność, że nigdy nie jesteś całkowicie odcięty capacitymedia.com. W ciągu najbliższych kilku lat te możliwości ograniczone do SMS-ów rozszerzą się o powiadomienia WhatsApp, dane z czujników IoT, być może ograniczone wiadomości głosowe. Każdy kolejny krok z pewnością przyniesie spektakularne demonstracje (możemy spodziewać się nagłówków w stylu „Pierwsza rozmowa satelitarna z amazońskiej dżungli na zwykłym iPhonie!”).
W międzyczasie konkurenci tacy jak AST SpaceMobile prawdopodobnie uruchomią bezpośrednią usługę 4G/5G w regionach beta, a Lynk rozszerzy swój zasięg awaryjnych wiadomości tekstowych na kolejne kraje. Do końca lat 20. XXI wieku konkurencja i innowacje mogą się połączyć w bezproblemowy, globalny system – Twój telefon może używać Starlink do jednego zadania, przełączyć się na AST do wysokiej jakości połączenia, a polegać na naziemnym 5G, gdy będzie dostępne, wszystko to niewidoczne dla Ciebie. To ostateczny cel wszechobecnego zasięgu: nie powinieneś się zastanawiać, jak lub skąd Twój telefon odbiera sygnał, po prostu zawsze go ma.
Istotne wyzwania pozostają w kwestiach inżynieryjnych, a zwłaszcza w skalowaniu pojemności. Obsłużenie kilku tysięcy wczesnych użytkowników to jedno, a obsłużenie milionów osób wysyłających wiadomości i dzwoniących przez satelitę to zupełnie co innego. Pionierzy będą musieli wystrzelić znacznie więcej satelitów, dopracować oprogramowanie sieciowe i współpracować z producentami urządzeń, aby zoptymalizować wydajność. Prawdopodobnie pojawią się problemy – może awaria satelity lub przeciążenie obszaru ruchem podczas sytuacji awaryjnej – ale to właśnie one będą napędzać ulepszenia.
Co istotne, nie należy lekceważyć aspektu regulacyjnego i współpracy: sprawienie, by sieci satelitarne i naziemne współdziałały ze sobą na całym świecie, to wyzwanie polityczne równie duże jak techniczne. Pocieszające jest to, że regulatorzy dostrzegli korzyści dla bezpieczeństwa publicznego i są skłonni zatwierdzać te systemy z odpowiednimi zabezpieczeniami. Międzynarodowe umowy roamingowe dotyczące zasięgu satelitarnego (takie jak wzajemność Starlink dla operatorów partnerskich starlink.com starlink.com) pokazują, że firmy mogą współpracować, aby zapewnić interoperacyjność globalnego zasięgu.
W szerszej perspektywie jesteśmy świadkami narodzin nowej warstwy łączności nad Ziemią. Tak jak satelity komunikacyjne zrewolucjonizowały nadawanie na duże odległości dekady temu, tak ta nowa generacja satelitów może zrewolucjonizować osobistą łączność mobilną. To już nie jest science fiction wyobrażać sobie, że pod koniec tej dekady każdy nowy smartfon będzie telefonem satelitarnym. Być może nigdy nie będziesz tego potrzebować – jak ubezpieczenie, jest na te rzadkie chwile, gdy się przyda – ale jego obecność zmieni naszą relację z technologią i przyrodą. Odkrywcy dzikich terenów będą mogli podróżować nieco bezpieczniej. Społeczności poza siecią będą mniej odizolowane. Nawet w samolotach czy na statkach wycieczkowych Twój telefon może pozostać połączony bez drogich dedykowanych systemów, korzystając z tych sieci LEO.
Ostatecznie sukces usług smartfonowych Starlink i jego konkurentów będzie mierzony ludzkimi historiami – uratowanym turystą, rolnikiem, który może uzyskać ceny rynkowe przez SMS z odległej farmy, rodziną, która pozostaje w kontakcie przez oceany. Pierwsze wyniki są obiecujące. Wyścig o zakończenie martwych stref trwa, a po raz pierwszy linia mety jest w zasięgu wzroku: świat, w którym na pytanie „Słyszysz mnie?” jest tylko jedna odpowiedź – „Tak, głośno i wyraźnie.”
Źródła: Informacje zawarte w tym raporcie opierają się na publicznych oświadczeniach i dokumentach SpaceX/Starlink, operatorów komórkowych oraz konkurentów, w tym na oficjalnej stronie usług Starlink starlink.com starlink.com oraz aktualizacji z lutego 2025 roku starlink.com starlink.com; ogłoszeniach o uruchomieniu usług T-Mobile i One NZ rcrwireless.com capacitymedia.com; komunikatach prasowych Rogers i Telstra about.rogers.com spaceconnectonline.com.au; oraz raportach dotyczących rekordowych testów AST SpaceMobile ast-science.com ast-science.com i wczesnych osiągnięciach Lynk en.wikipedia.org en.wikipedia.org. Te i inne źródła są cytowane w całym artykule jako odniesienie.
