Wstrząsy 5G, sygnały 6G i satelitarne niespodzianki – globalny przegląd internetu mobilnego (8–9 września 2025)

Kluczowe fakty

• Szok na rynku widma o wartości 17 miliardów dolarów: SpaceX Elona Muska kupuje widmo bezprzewodowe od EchoStar za 17 miliardów dolarów, aby napędzić rozwijającą się usługę Starlink direct-to-cell 5G ^[1]. Umowa pozwoli satelitom Starlink łączyć się z telefonami w martwych strefach na całym świecie (Boost Mobile EchoStar będzie korzystać z infrastruktury Starlink), co wstrząsnęło sektorem telekomunikacyjnym – akcje amerykańskich operatorów spadły o około 3% po ogłoszeniu tej informacji ^[2]. Gwynne Shotwell ze SpaceX zapowiedziała, że „zakończy istnienie martwych stref komórkowych na całym świecie” dzięki satelitom nowej generacji ^[3]. Rywal Amazon Project Kuiper nie pozostaje w tyle: planuje uruchomienie testowej usługi szerokopasmowej LEO do końca 2025 roku i podpisał nawet umowę z JetBlue na partnerstwo w zakresie Wi-Fi na pokładzie samolotów ^[4].
• Przełom dla prędkości 5G: Brytyjski operator EE (BT Group) wdrożył nową technologię Advanced RAN Coordination (ARC) firmy Ericsson, ogłaszając światowy debiut rozwiązania, które zwiększa pojemność 5G w zatłoczonych miejscach bez potrzeby budowy nowych masztów ^[5]. ARC pozwala pobliskim stacjom bazowym łączyć się w pary i współdzielić widmo, zapewniając średnio o 20% szybszy downlink (a w idealnych warunkach nawet 2× szybciej) dzięki agregacji nośnych między stacjami ^[6]. Technologia działa już w miastach takich jak Manchester i Edynburg, poprawiając jakość streamingu wideo i niezawodność w zatłoczonych miejscach ^{[7] [8]}. Greg McCall, szef sieci BT, określił to jako „prawdziwy przełom” dla doświadczenia użytkowników 5G ^[9], a EE przyspiesza wdrażanie samodzielnej sieci 5G w kolejnych 17 miastach do końca roku.
• Wdrażanie 5G przyspiesza na całym świecie: Po latach opóźnień, główni maruderzy w końcu dołączają do ery 5G. Pakistan – jeden z ostatnich dużych rynków bez 5G – ma już zatwierdzoną pierwszą aukcję pasma na grudzień 2025, co uwalnia 606 MHz pasma średniego ^[10]. Turcja przeprowadzi przetarg na licencje 5G 16 października, planując uruchomienie sieci do kwietnia 2026 ^[11]. W Indiach zmagający się operator Vodafone Idea (Vi) uruchomił usługi 5G w Lucknow 9 września (po Kolkacie 5 września), oferując nielimitowany internet 5G w planach od 299 Rs ^{[12] [13]}. Vi nawiązał współpracę z Nokią w zakresie energooszczędnego sprzętu 5G i optymalizacji sieci opartej na AI podczas ekspansji na 17 kluczowych obszarów ^[14]. Nawet w Europie operatorzy z długą tradycją idą naprzód – Orange właśnie uruchomił rdzenie 5G standalone we Francji i Rumunii, dołączając do rosnącej listy ok. 77 działających sieci 5G SA na świecie ^[15].
• „5.5G” nadchodzi – Kuwejtowy skok do 5G-Advanced: Kuwejt dokonał przełomowego skoku do technologii 5G-Advanced (znanej również jako Release 18 lub „5.5G”). Lokalny integrator Knetco współpracował z Huawei, aby wdrożyć 5G-Advanced u wszystkich trzech operatorów komórkowych, zgodnie z planem Vision 2035 Kuwejtu ^{[16] [17]}. Ulepszona sieć oferuje 10× szybsze prędkości niż standardowe 5G, ultraniskie opóźnienia i większą pojemność – umożliwiając aplikacje nowej generacji, od inteligentnych miast po systemy autonomiczne ^[18]. „Pojawienie się 5G Advanced zmieni sposób, w jaki Kuwejt się komunikuje i wprowadza innowacje,” powiedział CEO Knetco Khaled Samy Hall, którego zespół zrealizował wdrożenie w całym kraju w bardzo krótkim czasie ^[19]. Jayson Fu z Huawei pochwalił projekt jako przykład skutecznej współpracy pod presją czasu ^[20]. Modernizacja do 5.5G toruje drogę do przyszłych aktualizacji do 6G oraz nowych usług, takich jak sieci dronów i Li-Fi, zauważyli urzędnicy ^[21].
• Organy regulacyjne zaostrzają przepisy dotyczące bezpieczeństwa: Geopolityka mocno uderzyła w mobilny internet. W Stanach Zjednoczonych FCC wszczęła postępowanie mające na celu zakazanie chińskim państwowym laboratoriom certyfikowania jakiejkolwiek elektroniki przeznaczonej do sprzedaży ^{[22] [23]}. „Rządy zagranicznych przeciwników nie powinny posiadać… laboratoriów, które testują urządzenia” na rynek amerykański – powiedział komisarz FCC Brendan Carr ^[24]. Od maja władze USA już wstrzymały uznawanie 11 chińskich laboratoriów testowych z powodu obaw o szpiegostwo ^[25]. W Rosji 1 września weszło w życie szeroko zakrojone nowe prawo internetowe, nakładające grzywny na obywateli wyszukujących zakazane „ekstremistyczne” treści – nawet przez VPN – oraz nakazujące, by wszystkie nowe smartfony były fabrycznie wyposażone w państwową aplikację czatu ^[26]. Urzędnicy zagrozili nawet zablokowaniem WhatsAppa, określając popularny komunikator jako „ekstremistyczną” platformę za odmowę współpracy ^[27]. Z kolei w Europie Hiszpania nagle anulowała kontrakt 5G o wartości 10 mln euro z firmą Telefónica, ponieważ sprzęt sieciowy pochodził od chińskiego Huawei ^[28]. Madryt powołał się na względy krajowej „autonomii strategicznej” przy usuwaniu sprzętu Huawei – nawet kosztem opóźnień w realizacji projektu ^[29]. Te działania podkreślają rosnący globalny trend cyfrowego protekcjonizmu i polityki stawiającej bezpieczeństwo na pierwszym miejscu w telekomunikacji.
• IoT wszędzie – od mórz po niebo:Internet Rzeczy rozszerza nowoczesną łączność na każdą sferę. Duński gigant żeglugowy Maersk ogłosił, że wyposaża 450 statków towarowych w prywatną sieć LTE o nazwie „OneWireless” do inteligentnego śledzenia kontenerów na całym świecie w czasie rzeczywistym ^[30]. Zbudowana we współpracy z firmą Nokia i startupem Onomondo, ta morska sieć IoT umożliwi wszechobecny monitoring logistyki floty, nawet na środku oceanu. W segmencie konsumenckim, urządzenia noszone zyskują na znaczeniu: nadchodzący Watch Ultra 3 firmy Apple (premiera 9 września) ma według doniesień zawierać technologię 5G RedCap zapewniającą wydajniejsze, energooszczędne połączenie 5G dostosowane do wearables ^[31]. Obsługa RedCap („Reduced Capability”) w zegarku pozwoli na szybszy transfer danych i połączenia bez nadmiernego zużycia baterii, jak w tradycyjnym 5G – idealne do ciągłego monitorowania zdrowia. Nowy Ultra 3 ma również oferować funkcję awaryjnych wiadomości SOS przez satelitę, umożliwiając użytkownikom wysyłanie wiadomości o pomoc poza zasięgiem sieci, dzięki łączności satelitarnej ^[32]. Te ulepszenia, wraz z funkcjami AI coaching, mają na nowo zdefiniować możliwości smartwatchy. Razem te trendy pokazują, jak łączność IoT rozszerza się z zastosowań przemysłowych na urządzenia osobiste, wykorzystując wszystko – od satelitów LEO po lokalne LTE – by łączyć maszyny i ludzi wszędzie.
• Sygnały 6G na horyzoncie: Naukowcy w Chinach ogłosili przełom, który przybliża szóstą generację łączności bezprzewodowej do rzeczywistości: pierwszy na świecie mikrochip 6G obsługujący wszystkie częstotliwości. Ten maleńki chip (około 11 × 2 mm) może zapewnić prędkości przesyłu danych do 100 Gb/s w sieciach mobilnych, działając w ultrawide zakresie od 0,5 GHz do 115 GHz ^{[33] [34]} – obejmującym standardowe pasma komórkowe, fale milimetrowe i zakres terahercowy. Zazwyczaj do obsługi tego zakresu potrzeba dziewięciu oddzielnych komponentów radiowych, ale chiński zespół (z Uniwersytetu Pekińskiego i City University of Hong Kong) zintegrował wszystko w jednym chipie wielkości paznokcia, wykorzystując zaawansowane technologie fotoniczne ^[35]. „To krok w stronę pełnospektralnych, wszechstronnych sieci bezprzewodowych” – napisali wynalazcy po zaprezentowaniu projektu w Nature. Prototyp 6G wykorzystuje optyczne przetwarzanie sygnału – zamieniając fale radiowe na światło i z powrotem – aby osiągnąć ultraszybkie, rekonfigurowalne połączenia ^[36]. Choć standardy i wdrożenia 6G są jeszcze odległe (przewidywane ok. 2030 roku), to osiągnięcie pokazuje przyszłość: 6G może umożliwić niespotykaną przepustowość i optymalizację sieci w czasie rzeczywistym, napędzaną przez AI ^[37]. Eksperci twierdzą, że taka technologia może zasilać immersyjne AR/VR, połączone inteligentne miasta i aplikacje, których jeszcze nie jesteśmy w stanie sobie wyobrazić.
• Strach o bezpieczeństwo 5G: Obecne sieci stanęły w obliczu niepokojącego nowego zagrożenia cybernetycznego. Zespół naukowców ujawnił ramy ataku o nazwie SNI5GECT, które mogą przechwytywać sygnały 5G przez eter i po cichu zmuszać urządzenia do przełączania się na łączność 4G/LTE ^[38]. W przeciwieństwie do wcześniejszych ataków, ten nie wymaga fałszywej stacji bazowej („stingray”); zamiast tego wykorzystuje niezaszyfrowane komunikaty sterujące 5G, wstrzykując złośliwe polecenia, które powodują awarię połączenia 5G. Przenosząc telefony na mniej bezpieczne 4G, atakujący mogą następnie wykorzystać znane luki LTE do śledzenia lokalizacji użytkowników lub podsłuchiwania danych ^[39]. GSMA (globalne stowarzyszenie operatorów komórkowych) potwierdziło problem, przypisując mu identyfikator podatności CVD-2024-0096, a dostawcy sieci spieszą z załataniem luki ^[40]. Badacze bezpieczeństwa ostrzegają, że to przypomnienie, iż nawet najnowsze sieci wymagają rygorystycznych testów, ponieważ zaawansowani przeciwnicy znajdują nowe sposoby na podważenie szyfrowania i prywatności. Dla konsumentów oznacza to, że kluczowa infrastruktura, taka jak 5G, nie jest odporna na ataki hakerskie – choć nie odnotowano jeszcze rzeczywistych przypadków wykorzystania tej luki, a operatorzy wdrażają poprawki.

Nowe technologie i standardy

Chiński przełom w chipach 6G: Badania nad technologią nowej generacji przyspieszają poza laboratoriami. W ważnym kamieniu milowym naukowcy z Chin ogłosili opracowanie pojedynczego mikrochipa, który może stanowić serce przyszłych sieci 6G, osiągając ponad 100 Gb/s przepustowości bezprzewodowej ^[41]. Wielozakresowy chip 6G – mniej więcej wielkości paznokcia – działa w zakresie 0,5 GHz do 115 GHz, od tradycyjnych częstotliwości komórkowych po fale terahercowe ^[42]. Obecnie pokrycie tak szerokiego spektrum wymaga szeregu oddzielnych jednostek radiowych, ale nowy projekt konsoliduje je w jednym układzie. Naukowcy z Uniwersytetu Pekińskiego i CityU Hong Kong osiągnęli to dzięki integracji fotonicznej: konwertują sygnały radiowe na sygnały optyczne i z powrotem w krzemie, umożliwiając ultraszerokopasmową transmisję o niskim poziomie szumów ^[43]. W testach chip mógł błyskawicznie „stroić się” w zakresie 6 GHz w mikrosekundy ^[44]. „To stanowi wyraźny krok w kierunku pełnospektralnych, wszechstronnych sieci bezprzewodowych,” napisał zespół w Nature, zauważając, że umożliwia to rekonfigurowalne połączenia o znacznie poprawionej przepustowości i opóźnieniach ^[45]. Chociaż standardy 6G wciąż się kształtują (komercyjne 6G nie jest spodziewane przed ~2030 rokiem), to przełomowe osiągnięcie pokazuje potencjał: przyszłe sieci mogą dostarczać prędkości światłowodowe bezprzewodowo, zasilając aplikacje wymagające dużych ilości danych, takie jak holograficzna AR, AI w czasie rzeczywistym i masowe ekosystemy IoT. Prezentacja chińskiego chipa podkreśla międzynarodowy wyścig 6G – USA, UE, Japonia i inni również inwestują ogromne środki – by zdefiniować technologie, które ukształtują kolejną dekadę łączności.

5G-Advanced i RedCap: Nawet gdy 6G dopiero się rozwija, rodzina 5G ewoluuje. W tym tygodniu miało miejsce jedno z pierwszych wdrożeń 5G-Advanced w rzeczywistych warunkach, często nazywanego „5.5G”. W Kuwejcie firma telekomunikacyjna Knetco uruchomiła sieć 5G-Advanced we współpracy z Huawei, co stanowi kamień milowy na Bliskim Wschodzie ^{[46] [47]}. Modernizacja zwiększa maksymalne prędkości nawet 10× w porównaniu do początkowego 5G i znacząco obniża opóźnienia, dzięki funkcjom Release 18, takim jak ulepszone massive MIMO, optymalizacja AI i zaawansowana agregacja nośnych. „Pojawienie się 5G Advanced zmieni sposób, w jaki Kuwejt się komunikuje, działa i wprowadza innowacje,” powiedział CEO Knetco Khaled Samy Hall, świętując osiągnięcie ogólnokrajowego wdrożenia we wszystkich sieciach ^[48]. Regionalny dyrektor Huawei Jayson Fu zauważył, że pomimo wymagającego harmonogramu, wdrożenie osiągnęło wszystkie kamienie milowe – co pokazuje zaangażowanie Kuwejtu w budowę w pełni połączonego, inteligentnego społeczeństwa w ramach planu Vision 2035 ^[49]. Korzyści z 5.5G to nie tylko szybkość dla samej szybkości: urzędnicy podkreślili zastosowania od sieci dronów po inteligentną mobilność, które umożliwiają nowe możliwości ^[50].

Tymczasem producenci urządzeń wykorzystują nowe standardy 5G w technologii konsumenckiej. Nadchodzący Apple Watch Ultra 3 firmy Apple ma według powszechnych oczekiwań obsługiwać 5G RedCap (Reduced Capability) – czyli w zasadzie odchudzoną wersję 5G dostosowaną do urządzeń wearables i IoT. RedCap upraszcza konstrukcję (i zmniejsza pobór energii), rezygnując z funkcji o wysokiej przepustowości, które nie są potrzebne w urządzeniach takich jak smartwatche. Według przecieków Ultra 3 będzie wykorzystywać to wydajniejsze połączenie 5G, dzięki czemu użytkownicy uzyskają szybszy transfer danych i rozmowy głosowe na zegarku bez tak szybkiego rozładowywania baterii, jak w przypadku obecnego 5G ^[51]. Jeśli zostanie to potwierdzone podczas wrześniowego wydarzenia Apple 9 września, Watch Ultra 3 będzie jednym z pierwszych popularnych urządzeń wearables z 5G RedCap, co podkreśla trend rozszerzania się 5G poza telefony na urządzenia o niższym poborze mocy. Według doniesień Apple zamierza również dodać wiadomości satelitarne do nowego zegarka – umożliwiając podróżnikom wysłanie wiadomości SOS przez satelitę, jeśli znajdą się poza zasięgiem sieci ^[52]. Razem te innowacje pokazują ewolucję 5G na dwóch frontach: z jednej strony segment premium (5G-Advanced dla operatorów), z drugiej segment podstawowy (RedCap dla IoT) – oba mające na celu uczynienie łączności bezprzewodowej bardziej powszechną i efektywną.

Bezpieczeństwo i odporność sieci: Wielka łączność to także wielka odpowiedzialność – i ryzyko. W tym tygodniu godny uwagi raport naukowy zwrócił uwagę na bezpieczeństwo 5G, ujawniając SNI5GECT, nowy atak, który może przejąć połączenia 5G. Badacze pokazali, jak haker może podsłuchiwać niezaszyfrowane komunikaty sterujące 5G przesyłane drogą radiową, a następnie wstrzykiwać złośliwe instrukcje, aby albo wywołać awarię połączenia 5G, albo zmusić urządzenie do przełączenia na 4G/LTE ^[53]. Gdy telefon zostanie nieświadomie przełączony na 4G, znane luki w LTE (takie jak techniki podszywania się lub podsłuchiwania) mogą zostać wykorzystane do szpiegowania danych lub lokalizacji użytkowników. Co istotne, ten atak nie wymaga uruchamiania żadnej fałszywej stacji bazowej – można go przeprowadzić, wykorzystując słabości w istniejącym procesie przekazywania połączenia w sieci ^[54]. Wyniki badań, przedstawione przez zespół z Singapuru, skłoniły do reakcji GSMA (globalne stowarzyszenie operatorów), które nadało oficjalny numer podatności (CVD-2024-0096) i koordynuje działania naprawcze ^[55]. Chociaż nie ma dowodów na to, by przestępcy wykorzystywali SNI5GECT w praktyce, to jest to aktualne przypomnienie, że 5G nie jest niezniszczalne. Eksperci telekomunikacyjni zauważają, że wraz ze wzrostem złożoności i programowalności sieci, konieczna jest ciągła czujność i łatanie luk – zwłaszcza zanim pojawi się następca 5G. Pozytywnie, trwają działania na rzecz zwiększenia odporności: operatorzy inwestują w systemy zapasowe (np. łącza satelitarne na wypadek sytuacji awaryjnych), a rządy finansują bardziej rygorystyczne testy kluczowego sprzętu sieciowego. Reakcja branży na ten incydent prawdopodobnie wpłynie na najlepsze praktyki bezpieczeństwa w erze 6G.

Globalne wdrożenia i modernizacje infrastruktury

Rynki wschodzące rozświetlają 5G: Ostatnie 48 godzin przyniosło znaczący postęp w regionach, które dotychczas pozostawały w tyle pod względem wdrażania 5G. W Azji Południowej rząd Pakistanu w końcu dał zielone światło na pierwszą aukcję pasma 5G w kraju, zaplanowaną na grudzień 2025 roku ^[56]. Pakistan jest jednym z największych krajów na świecie, który wciąż korzysta z 4G – dlatego ta aukcja, oferująca 606 MHz pasma średniego, ma szansę zapoczątkować erę 5G w tym kraju. Urzędnicy zamierzają przydzielić pasmo operatorom, którzy będą mogli uruchomić usługę do połowy 2026 roku, co może całkowicie odmienić dostęp cyfrowy dla 240 milionów mieszkańców Pakistanu. Tuż obok, w Indiach, wdrażanie przez Vodafone Idea – trzeciego co do wielkości operatora – nabiera tempa mimo problemów finansowych firmy. 9 września Vi uruchomiło 5G w mieście Lucknow, zaledwie kilka dni po uruchomieniu usługi w Kolkacie ^[57]. Lucknow to jedno z kilkudziesięciu miast, w których Vi aktywowało 5G w tym roku w ramach planu objęcia 17 „priorytetowych okręgów”. Aby przyciągnąć użytkowników, Vi oferuje nielimitowany internet 5G w planach za ≥ 299 rupii (około 3,60 USD) w okresie promocyjnym ^[58]. Firma podkreśliła także równoległe modernizacje 4G: w regionach takich jak Bengal Zachodni i Uttar Pradesh Vi dodało tysiące nadajników 900 MHz i 2100 MHz, aby poprawić zasięg wewnątrz budynków i pojemność sieci dla obecnych klientów ^{[59] [60]}. Rozwój 5G przez Vi wspiera Nokia, dostarczając energooszczędny sprzęt i narzędzia AI Self-Organizing Network (SON) do optymalizacji wydajności w czasie rzeczywistym ^[61]. Lokalni przedstawiciele Vi w Lucknow i Kolkacie podkreślili, że celem jest zapewnienie „przyszłości łączności” przy jednoczesnym zadbaniu, by nikt korzystający z 4G nie został pominięty podczas tej transformacji ^{[62] [63]}.W Azji Południowo-Wschodniej i MENA, inni opóźniający się z wdrożeniem 5G również robią postępy. Turcja potwierdziła, że przeprowadzi aukcję pasma 5G 16 października 2025, z zamiarem uruchomienia usług przez operatorów do kwietnia 2026 roku ^[64]. Tureccy urzędnicy byli krytykowani za opóźnienia we wdrażaniu 5G, więc ten harmonogram – ujawniony przez ministra transportu – wprowadza jasność. Przetarg ma przyciągnąć oferty od Turkcell, Vodafone Turkey i TT Mobil, a także będzie zawierał zobowiązania do pokrycia największych miast w pierwszej kolejności do 2026 roku. Podobnie, Bangladesz doświadczył, że jego najwięksi operatorzy (Grameenphone i Robi) w końcu uruchomili ograniczoną usługę 5G 1 września w wybranych strefach, co oznacza pierwszy krok kraju poza 4G ^[65]. Natomiast w Afryce rząd Ghany obrał inną strategię: zamiast spieszyć się z 5G, zajmuje się podstawami – ogłaszając plany stopniowego wycofywania sieci 2G i 3G w nadchodzących latach, aby przeznaczyć pasmo na 4G/5G. Dyrektor generalny MTN Ghana zauważył, że duża część klientów wciąż korzysta z telefonów 2G/3G, więc każde wyłączenie będzie przebiegać powoli i będzie połączone z działaniami mającymi na celu zapewnienie przystępnych cenowo urządzeń 4G, aby nikt nie został odłączony od sieci ^{[66] [67]}. To podkreśla kluczowe wyzwanie na rynkach wschodzących: równoważenie najnowocześniejszych ulepszeń z włączeniem cyfrowym.

Rynki rozwinięte: Przechodząc na Standalone i dalej: W krajach, które wcześnie wdrożyły 5G, uwaga przesuwa się na 5G Standalone (SA) i zaawansowane modernizacje. EE w Wielkiej Brytanii nie tylko wprowadziło technologię ARC (jak wspomniano powyżej), ale także przedstawiło agresywny plan rozbudowy 5G SA – planując uruchomienie swojej prawdziwej sieci 5G core w 17 kolejnych miastach do końca 2025 roku ^[68]. Ambicją firmy jest objęcie zasięgiem ponad 41 milionów osób w technologii 5G SA do kwietnia 2026 roku ^[69], co stanowiłoby znaczną część populacji Wielkiej Brytanii. Standalone 5G od EE umożliwia funkcje takie jak network slicing i niższe opóźnienia, których non-SA (oparte na rdzeniu 4G) nie jest w stanie w pełni zapewnić. W innych częściach Europy Orange ogłosił uruchomienie usług 5G SA zarówno we Francji, jak i Rumunii, stając się jednym z pierwszych operatorów w UE, którzy wdrożyli to rozwiązanie na dużą skalę ^[70]. Była to część szerszej aktualizacji branżowej, w której odnotowano, że na III kwartał 2025 roku 77 operatorów na świecie wdrożyło sieci 5G SA (wzrost z zaledwie kilku w 2022 roku) ^[71]. Przejście na SA jest kluczowe dla zastosowań takich jak samodzielne sieci IoT i zaawansowane usługi dla przedsiębiorstw. W USA T-Mobile (który był liderem we wdrażaniu 5G SA już w 2020 roku) nadal przesuwa granice, niedawno chwaląc się ogólnokrajowym wdrożeniem technologii L4S (Low Latency, Low Loss, Scalable throughput) w swojej sieci 5G-Advanced, aby poprawić wydajność w czasie rzeczywistym dla takich zastosowań jak gry w chmurze ^{[72] [73]}. A w Azji Wschodniej, gdzie adopcja 5G jest najwyższa, operatorzy już testują rozwiązania będące zapowiedzią 6G – na przykład NTT DoCoMo i SK Telecom eksperymentują z reconfigurable intelligent surfaces i zaawansowanym MIMO, aby poprawić zasięg 5G w przygotowaniu do wdrożenia 6G około 2028 roku.

Infrastruktura: światłowody, wieże i nie tylko: Uwagę przyciągają nie tylko fale radiowe – w centrum zainteresowania są także sieci szkieletowe i łącza dosyłowe. O wrażliwości infrastruktury fizycznej dobitnie przypomniało poważne przecięcie podmorskiego kabla na Morzu Czerwonym w zeszłym tygodniu (30 sierpnia), które spowodowało przerwy lub spowolnienia w dostępie do internetu w części Bliskiego Wschodu i Azji Południowej ^[74]. Do 8 września operatorzy telekomunikacyjni od Egiptu po Pakistan wciąż przekierowywali ruch, by ograniczyć skutki awarii, a Microsoft ostrzegał klientów chmury Azure przed zwiększonymi opóźnieniami do czasu zakończenia napraw ^{[75] [76]}. Takie incydenty pobudzają nowe inwestycje w podmorskie kable i satelitarne łącza zapasowe na kluczowych trasach. Na lądzie trwają transakcje dotyczące wież i wdrożenia światłowodów: na przykład Telecom Argentina poinformował 8 września, że ma 550 aktywnych stacji 5G i przyspiesza, by do końca roku osiągnąć 750 lokalizacji ^[77], równolegle rozbudowując centra danych dla edge computingu 5G. W Europie Deutsche Telekom i inni lobują za wsparciem politycznym dla pogłębiania zasięgu światłowodów na potrzeby fronthaulu 5G, podkreślając, że gęste sieci małych komórek nie zadziałają bez połączeń światłowodowych o dużej przepustowości. A w Indiach, wraz z wdrażaniem 5G, operatorzy modernizują także zasilanie awaryjne i zabezpieczenia przed katastrofami na stacjach bazowych – ucząc się na przykładzie niedawnej awarii sieci energetycznej w Pakistanie, która sparaliżowała regionalnie sieci komórkowe. Krótko mówiąc, mniej efektowna strona mobilnego internetu – kable, stacje bazowe i zasilanie – zyskuje należytą uwagę, by nowe technologie 5G/6G mogły rzeczywiście spełnić swoje obietnice w sposób niezawodny.

Rozwój regulacji i polityki

Napięcia technologiczne USA-Chiny: Amerykańscy regulatorzy nasilili działania wymierzone w chińskie wpływy w telekomunikacji, powołując się na bezpieczeństwo narodowe. Federalna Komisja Łączności (FCC) podjęła 8 września decyzję o cofnięciu zezwoleń dla 7 chińskich laboratoriów testowych, które certyfikują elektronikę do użytku w USA. ^{[78] [79]}. To działanie ezoteryczne, ale mające duży wpływ: zanim jakiekolwiek urządzenie (telefony, routery Wi-Fi, a nawet elektroniczne nianie) trafi na rynek amerykański, musi zostać przetestowane pod kątem zgodności (emisja fal radiowych, bezpieczeństwo itp.) przez akredytowane laboratorium. FCC obawia się, że laboratoria będące własnością lub pod kontrolą rządu Chin mogą zaniżać raporty o podatnościach lub wprowadzać tylne furtki podczas testów. „Rządy wrogich państw nie powinny posiadać ani kontrolować laboratoriów, które testują urządzenia certyfikowane przez FCC jako bezpieczne,” powiedział komisarz FCC Brendan Carr w oświadczeniu dotyczącym tej decyzji ^[80]. Już w maju FCC formalnie przyjęła przepisy zakazujące takich laboratoriów, a od tego czasu co najmniej cztery chińskie laboratoria straciły amerykańskie uprawnienia (w tym dwa, które próbowały je odnowić i im odmówiono) ^[81]. Nowo wymienione siedem laboratoriów jest de facto dyskwalifikowanych z wyprzedzeniem. Choć nie wpłynie to natychmiast na amerykańskich konsumentów – produkty nadal będą testowane, tylko nie w tych laboratoriach – jest to kolejny sygnał rozłączania: USA systematycznie wypierają chiński udział w swoim łańcuchu dostaw telekomunikacyjnych, od zakazów sprzętu Huawei i ZTE po testowanie i certyfikację. Rząd Chin protestował przeciwko tym działaniom, nazywając je „nadmiernym rozszerzaniem” pojęcia bezpieczeństwa narodowego, ale amerykańscy urzędnicy wydają się zdecydowani na kolejne restrykcje (Departament Handlu rozważa ograniczenia wobec chińskich dostawców chmury, a Kongres przygląda się kontrolom eksportu technologii związanych z 6G).

Chińska wewnętrzna represja: Co ironiczne, nawet gdy Chiny napotykają ograniczenia za granicą, zaostrzają kontrolę w kraju nad treściami internetowymi i mobilnymi. Jak wspomniano wcześniej, Rosja wprowadziła w tym miesiącu drakońskie przepisy dotyczące internetu – a Chiny prowadzą analogiczne działania (choć nie są one nowe we wrześniu). Na przykład chińscy regulatorzy telekomunikacyjni kontynuują swoje kampanie „czyszczenia internetu”, wymagając od operatorów zwalczania VPN-ów i nieautoryzowanych transgranicznych przepływów danych. Choć w Chinach nie wprowadzono żadnego konkretnego prawa 8–9 września, w tym okresie media państwowe broniły konieczności istnienia Wielkiego Firewalla Chin i sugerowały zaostrzenie weryfikacji tożsamości użytkowników telefonii komórkowej w celu zwalczania oszustw telekomunikacyjnych. Dodatkowo w Hongkongu urzędnicy aresztowali kilka osób za rzekome używanie kart SIM do szpiegostwa – na podstawie ustawy o bezpieczeństwie narodowym – co podkreśla, jak nawet rejestracja kart SIM stała się upolityczniona. Te przypadki pokazują trwający trend: rządy autorytarne wykorzystują regulacje telekomunikacyjne do kontroli politycznej. Nowe prawo Rosji (obowiązujące od 1 września) jest jednym z najbardziej skrajnych, nakładając grzywny na obywateli za samo wyszukiwanie zakazanych treści ^[82]. Nakazuje również, aby każdy nowy smartfon sprzedawany w Rosji miał fabrycznie zainstalowane aplikacje zatwierdzone przez rząd – w tym państwowy komunikator ^[83]. I tamtejsi urzędnicy nie wahali się wymienić amerykańskich firm technologicznych: WhatsApp (należący do Meta) został zagrożony potencjalnym zakazem, jeśli nie przekaże kluczy szyfrujących lub danych zgodnie z żądaniem ^[84]. Grupy działające na rzecz praw cyfrowych określają te działania jako orwellowskie, ostrzegając, że tworzą one precedensy dla cenzury i inwigilacji za pośrednictwem infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla firm oznacza to konieczność poruszania się po polu minowym: operatorzy telekomunikacyjni w tych krajach mogą być zmuszeni do instalowania urządzeń filtrujących lub ryzykować utratę licencji.

Europejski akt równowagi – Huawei i nie tylko: W Europie trwają gorące debaty na temat postępowania z chińskimi dostawcami sprzętu telekomunikacyjnego i bezpieczeństwa sieci. Przełomowym wydarzeniem była decyzja Hiszpanii: rząd nagle anulował kontrakt z Telefónicą po odkryciu, że projekt publicznej sieci o wartości 10 mln euro miałby wykorzystywać sprzęt Huawei ^[85]. Jest to godne uwagi, ponieważ Hiszpania (i Telefónica) były dotąd bardziej otwarte na Huawei w niekluczowych częściach sieci 5G w porównaniu np. do Wielkiej Brytanii czy Szwecji, które całkowicie zakazały Huawei. Ministerstwo hiszpańskie powołało się na obawy dotyczące „cyfrowej autonomii strategicznej” – mówiąc wprost, że Europa musi ograniczyć zależność od chińskich technologii w systemach krytycznych ^[86]. Incydent ten nastąpił po wytycznych UE, które stanowczo zniechęcają członków do korzystania z „dostawców wysokiego ryzyka” (powszechnie rozumianych jako Huawei/ZTE) w 5G. Niemcy również rozważają, czy wymusić usunięcie elementów Huawei z już zbudowanych sieci. Huawei ze swojej strony konsekwentnie zaprzecza, jakoby stanowił zagrożenie dla bezpieczeństwa, i oferuje poddanie się niezależnym audytom, ale polityczne nastroje są przeciwko niemu. Poza Huawei, Europa przygląda się także open RAN jako sposobowi na dywersyfikację dostawców i naciska na USA, by koordynować standardy 6G, aby uniknąć sytuacji, w której chińskie firmy zdominują patenty. 8 września koalicja europejskich prezesów telekomów ponowiła apel o to, by Big Tech dołożył się do kosztów sieci („uczciwe finansowanie”) – to pomysł regulacyjny rozważany przez Komisję Europejską. Twierdzą oni, że giganci tacy jak Google, Netflix, Meta generują tak duży ruch, że powinni współfinansować wdrażanie 5G i światłowodów; przeciwnicy uważają to za próbę podwójnego czerpania zysków przez telekomy. Okres konsultacji publicznych Komisji w tej sprawie zakończył się latem, więc decyzja lub propozycja legislacyjna może pojawić się później w 2025 roku.

Inne godne uwagi działania polityczne: Organy regulacyjne na całym świecie zmagają się z kwestiami dotyczącymi widma i konkurencji na rynku GSM. W Bliskim Wschodzie, marokański urząd telekomunikacyjny (ANRT) ogłosił, że przyzna licencje 5G w drodze przetargu konkurencyjnego, dążąc do objęcia zasięgiem 25% populacji do 2026 roku ^[87]. Jest to istotne jako pierwsza na dużą skalę aukcja 5G w Afryce Północnej i może wyznaczyć standardy cen i warunków licencji w regionie. W Południowej Afryce, dla porównania, regulatorzy zdecydowali się opóźnić ustalenie twardej daty wyłączenia 2G/3G – pozostawiając operatorom możliwość wygaszania starszych sieci we własnym tempie ^[88]. Decyzja ta zapadła po sprzeciwie wobec agresywnego wyłączenia (jak pierwotnie planowano na 2025 rok), które mogłoby pozbawić wielu użytkowników z obszarów wiejskich i o niskich dochodach dostępu do podstawowych telefonów GSM. Tymczasem FCC w USA również wszczęła dochodzenie dotyczące zakresu widma od 7 GHz do 16 GHz 8 września, badając, czy część tego pasma można by przeznaczyć na szerokopasmowy internet mobilny lub 6G w przyszłości, jednocześnie zapewniając brak zakłóceń dla usług satelitarnych. W zakresie egzekwowania przepisów, Indie nałożyły grzywny na kilku operatorów za niespełnienie standardów QoS (jakości usług) w sierpniu, podkreślając, że nawet przy wdrażaniu 5G należy spełniać podstawowe wymogi dotyczące liczby zerwanych połączeń i prędkości transmisji danych w istniejących sieciach. Ciekawy przypadek prawny w Brazylii zakończył się podtrzymaniem przez sąd zakazu oferowania przez operatora Vivo „darmowych” planów zero-rating dla WhatsAppa i Instagrama, uznając je za naruszenie zasad neutralności sieci. Wszystkie te wydarzenia pokazują obraz branży, w której polityka z trudem nadąża za technologią – próbując jednocześnie wspierać innowacje i konkurencję, chronić konsumentów i zapewniać bezpieczeństwo państw.

Transakcje, fuzje i partnerstwa w branży

SpaceX i EchoStar zmieniają zasady gry: Przełomowa umowa dotycząca widma SpaceX–EchoStar ogłoszona 8 września to coś więcej niż tylko sprzedaż – to zmiana paradygmatu. Nabywając ogólnokrajowe licencje EchoStar na 2 GHz (pasmo AWS-4) za 17 miliardów dolarów, SpaceX zasadniczo kupiło sobie szybką przepustkę na rynek naziemnej łączności bezprzewodowej ^{[89] [90]}. Usługa „Direct-to-Cell” Starlinka nie będzie już ograniczona przez fragmentaryczne dzierżawy widma operatorów (jak w umowie z T-Mobile); firma będzie posiadać na własność kluczowe pasmo średnie. To pozycjonuje SpaceX do oferowania łączności satelitarnej z telefonami na szeroką skalę w USA – a potencjalnie globalnie, jeśli uda się zapewnić roaming. Struktura umowy jest również fascynująca: SpaceX zapłaci około połowę w gotówce (8,5 mld USD), a połowę w akcjach EchoStar ^{[91] [92]}, a także przejmie ~2 mld USD odsetek od zadłużenia EchoStar ^{[93] [94]}. To skutecznie czyni EchoStar Charliego Ergena udziałowcem sukcesu SpaceX. Analityk branżowy Roger Entner z Recon Analytics nazwał falę tych transakcji (EchoStar sprzedał też widmo AT&T za 23 mld USD w zeszłym miesiącu ^[95]) „wielką przetasowaniem widma”, które „nieodwracalnie zmieniło krajobraz konkurencyjny” zarówno w sektorze telekomunikacyjnym, jak i satelitarnym ^[96]. Zwycięzcami, jak zauważa Entner, są SpaceX – które zdobywa „złote pasmo” dla usług direct-to-device – oraz akcjonariusze EchoStar, którzy otrzymują koło ratunkowe i udział w imperium Muska ^{[97] [98]}. Oczywistymi przegranymi są inni operatorzy komórkowi: AT&T i Verizon stoją teraz w obliczu potencjalnego czwartego operatora infrastrukturalnego w postaci SpaceX (po tym, jak de facto zapłacili za utrzymanie Dish/EchoStar przy życiu poprzez zakupy pasma). T-Mobile, który współpracował ze SpaceX w zakresie satelitarnego SMS na mniejszym wycinku pasma, może uznać, że ten sojusz zostanie przyćmiony. FCC, które naciskało na EchoStar, by faktycznie wykorzystał swoje pasmo lub je sprzedał, uznało ten wynik za zwycięstwo konkurencji i innowacji ^[99]. Jest tu także duże „co jeśli”: mega-rakieta SpaceX Starship wciąż musi niezawodnie wynosić większe, drugiej generacji satelity Starlink, które posiadają te anteny komórkowe ^[100]. Jeśli Starship odniesie sukces na początku 2026 roku, SpaceX może zacząć oferować połączenia głosowe i transmisję danych bezpośrednio do standardowych telefonów, zasadniczo funkcjonując jako hybrydowy operator satelitarno-komórkowy. Ta konwergencja przeszła z poziomu spekulacji do nieuchronności dzięki tej umowie – to barometr trendu konwergencji satelitarno-komórkowej.

Powiązania telekomunikacyjne – Zakład Jio na AI i konsolidacja w Afryce: Tradycyjni operatorzy również nie pozostają w tyle. W Indiach Reliance Jio ogłosił znaczące partnerstwo z Meta (spółką-matką Facebooka), tworząc joint venture warte 855 crore rupii (około 100 milionów dolarów) ^[101]. Spółka JV opracuje cyfrowe usługi oparte na AI w sieci mobilnej Jio – sugerując takie rozwiązania jak centra obsługi klienta napędzane AI, inteligentne zarządzanie siecią czy usługi konsumenckie przez WhatsApp (który Jio głęboko zintegrował z e-commerce). Umowa ta rozwija istniejącą już współpracę (Facebook zainwestował ok. 5,7 miliarda dolarów w Jio w 2020 roku za 9,9% udziałów). Teraz nacisk kładziony jest na AI, zgodnie z indyjskim dążeniem do rodzimych rozwiązań AI. Właściciel Jio, Mukesh Ambani, mówił o dostarczeniu AI „każdemu, wszędzie” w Indiach – prawdopodobnie wykorzystując ogólnokrajową sieć 4G/5G Jio jako kanał. Obecność Meta wnosi doświadczenie w ramach AI i być może preferencyjny dostęp do platform Meta (WhatsApp, Instagram) dla usług Jio. To znaczący sojusz technologiczny Wschód-Zachód w telekomunikacji, który inni operatorzy będą uważnie obserwować, opracowując własne strategie AI.

W Afryce trwa inny rodzaj transakcji – mający na celu uratowanie borykającego się z problemami operatora. Rząd Ghany ujawnił plany połączenia AirtelTigo (AT Ghana) z Telecel ^[102]. AirtelTigo to joint venture, które państwo przejęło po wyjściu Bharti Airtel; Telecel to panafrykańska grupa telekomunikacyjna, która niedawno przejęła oddział Vodafone w Ghanie. Poprzez połączenie obu w jeden podmiot (prawdopodobnie pod marką Telecel), Ghana ma nadzieję stworzyć silniejszego operatora nr 2, by lepiej konkurować z liderem rynku MTN (który ma dominujący udział ok. 74%) ^[103]. Połączony operator miałby około 26% udziału w rynku, przeskakując dotychczasową fragmentację. Rynek telekomunikacyjny Ghany był trudny – AirtelTigo tracił pieniądze i musiał zostać znacjonalizowany, a sprzedaż Vodafone Ghana do Telecel trwała długo, zanim została zatwierdzona. Fuzja, w zasadzie zaaranżowana przez rząd, ma poprawić efekt skali, zmniejszyć zbędne koszty i połączyć zasoby częstotliwości. Klienci obu mniejszych sieci mogą skorzystać na lepszym zasięgu i usługach po integracji. Ruch ten odzwierciedla szerszy trend konsolidacji na rynkach afrykańskich, gdzie rynki z 3 lub 4 graczami kurczą się do duopoli lub monopoli w poszukiwaniu trwałego biznesu. To także zagranie polityczne: mając realnego konkurenta, Ghana może kontrolować siłę MTN (MTN Ghana jest bardzo dochodowy i zdecydowanie największym płatnikiem podatków w sektorze, co prowadziło do napięć regulacyjnych). Połączony Telecel/AirtelTigo nadal będzie miał trudną walkę z MTN, ale przynajmniej nie będzie walczył na dwóch oddzielnych, słabych frontach.

Satellitarne przedsięwzięcia i sojusze: Gorączka złota w telekomunikacji satelitarnej pobudziła nie tylko wielki zakup SpaceX, ale także inne partnerstwa. Projekt Kuiper Amazona, choć wciąż przygotowuje się do pierwszych startów satelitów, podpisał znaczącą umowę z JetBlue Airways na docelowe zapewnienie szerokopasmowego internetu podczas lotów od 2027 roku ^[104]. JetBlue to pierwsza linia lotnicza, która publicznie dołączyła do Kuipera, stanowiąc bezpośrednie wyzwanie dla usługi Starlink Aviation SpaceX (która już ma umowy z JSX i Hawaiian Airlines). Choć to perspektywa kilku lat, sygnalizuje, że linie lotnicze są chętne na konkurencję w zakresie satelitarnego Wi-Fi, by obniżyć koszty i poprawić wydajność. Po stronie IoT pojawiają się powiązania satellite IoT: 8 września operator satelitarny Iridium i partner Qualcomm ogłosili postępy w zakresie satelitarnej łączności NB-IoT, z planami wsparcia połączeń urządzeń narrowband IoT przez konstelację LEO Iridium do 2026 roku ^[105]. Pozwoliłoby to na przykład na korzystanie z satelity przez trackery i czujniki poza zasięgiem sieci komórkowej, bezproblemowo. To konkurencja dla podobnych działań Inmarsat/Skylo oraz AST SpaceMobile (która już przeprowadziła testowe połączenie na standardowym smartfonie 5G przez satelitę). Prawdopodobnie zobaczymy więcej fuzji i wspólnych przedsięwzięć, w których firmy satelitarne łączą siły z operatorami komórkowymi lub firmami technologicznymi, by integrować usługi – podobnie jak partnerstwo Apple z Globalstar w zakresie awaryjnego SOS czy T-Mobile ze SpaceX w zakresie SMS-ów. Granice między telekomunikacją satelitarną a naziemną się zacierają, napędzając transakcje, które jeszcze kilka lat temu wydawałyby się nieprawdopodobne.

Przetasowania na rynku mobilnym: W innych miejscach obserwowaliśmy mniejsze transakcje i strategiczne zmiany. W USA regionalny operator US Cellular ogłosił, że rozważa „alternatywy strategiczne” (często oznacza to sprzedaż lub fuzję) pod presją spółki-matki TDS – sugerując, że ostatni średniej wielkości operator może zostać przejęty przez większego gracza lub konsorcjum dostawców wiejskich. A jeśli mowa o łączności na terenach wiejskich, w Kanadzie powstało godne uwagi partnerstwo, w ramach którego Bell i Quebecor zgodzili się na współdzielenie infrastruktury 5G w niektórych prowincjach w zamian za wymianę pasma – to nietypowa współpraca konkurentów mająca na celu przyspieszenie wdrożenia 5G na mniej zaludnionych obszarach przy jednoczesnej kontroli kosztów. W Europie trwające rozmowy o fuzji Vodafone z Three UK podobno pokonały główną przeszkodę, gdy brytyjski regulator wykazał warunkową otwartość – ta fuzja o wartości 15 mld funtów, jeśli zostanie zatwierdzona w 2025 roku, stworzy największego operatora komórkowego w Wielkiej Brytanii i będzie kontynuować trend konsolidacji na nasyconych rynkach Europy. Z kolei fuzja Orange–MasMovil w Hiszpanii również otrzymała wstępną zgodę unijnych organów antymonopolowych po tym, jak firmy zaoferowały ustępstwa (np. sprzedaż części aktywów mniejszym graczom). Wszystkie te transakcje podkreślają jedną rzecz: wraz z dojrzewaniem branży operatorzy szukają skali lub unikalnych partnerstw (z Big Tech, z firmami satelitarnymi), by pozostać konkurencyjnymi. To oznaka zarówno zdrowych inwestycji w nowe obszary (AI, satelity, IoT), jak i racjonalizacji w dojrzałych segmentach.

Komentarz ekspercki

Liderzy branży i analitycy wypowiadali się na temat tych szybko postępujących wydarzeń, często podkreślając tektoniczne zmiany, które mają miejsce:

• Roger Entner, analityk telekomunikacyjny (Recon Analytics): „Wielka przetasowanie widma… nieodwracalnie zmieniło krajobraz konkurencyjny amerykańskiego sektora telekomunikacyjnego i satelitarnego. Powstały wyraźni zwycięzcy i przegrani, ugruntowała się nowa struktura rynku, a strategiczne kierunki dla każdego z głównych graczy zostały wyznaczone na resztę dekady.” ^[106] W notatce badawczej z 8 września Entner twierdzi, że ogromne przejęcia widma przez SpaceX i AT&T od EchoStar zdefiniują przyszłość łączności – uwalniając EchoStar/Dish od zadłużenia, wprowadzając SpaceX na rynek komórkowy i zmuszając wszystkich pozostałych operatorów do adaptacji. Określa zagranie SpaceX na rynku widma jako „oszałamiające zwycięstwo finansowe” dla Charliego Ergena z EchoStar, który zamienił niemalową porażkę w długoterminowy udział w jednej z najcenniejszych prywatnych firm na świecie ^[107].
• Gwynne Shotwell, prezes i COO SpaceX: Witając umowę dotyczącą widma i partnerstwa z EchoStar, Shotwell powiedziała, że pomoże to SpaceX „zwiększyć zasięg dla klientów, gdziekolwiek się znajdują na świecie” dzięki umożliwieniu satelitów nowej generacji Starlink Direct-to-Cell ^[108]. „Dzięki wyłącznemu widmu SpaceX opracuje… satelity, które będą miały przełomową wydajność i pozwolą nam zakończyć istnienie martwych stref komórkowych na całym świecie,” podkreśliła ^[109]. Jej wypowiedzi odzwierciedlają śmiałą wizję SpaceX dotyczącą globalnego zasięgu, polegającą na zasadniczo bezszwowej integracji szerokopasmowego internetu satelitarnego z telefonią komórkową.
• Khaled Samy Hall, CEO, Knetco (Kuwejt): Komentując wdrożenie jednej z pierwszych na świecie sieci 5G-Advanced, Hall zauważył, że „Pojawienie się 5G Advanced zmieni sposób, w jaki Kuwejt się komunikuje, działa i wprowadza innowacje”, dodając, że partnerstwo Huawei-Knetco „przynosi trwałe korzyści każdemu sektorowi – od usług rządowych po indywidualnych konsumentów.” ^[110] Podkreślił, że ultraszybka łączność o niskich opóźnieniach jest już rzeczywistością w Kuwejcie, tworząc podstawy dla wszystkiego – od inteligentnych miast po przyszłe 6G. Jayson Fu z Huawei dodał, że mimo wymagającego harmonogramu zespół zrealizował wszystkie kamienie milowe „bez kompromisów w jakości”, udowadniając, jak szybko można wdrażać ulepszenia 5.5G ^[111].
• Greg McCall, Chief Networks Officer, BT Group (Wielka Brytania): Omawiając wczesne wdrożenie technologii ARC firmy Ericsson przez EE, McCall powiedział, że „nasi klienci jako pierwsi na świecie korzystają z tych korzyści… to prawdziwy przełom w doświadczeniu łączności 5G.” ^[112] Zauważył, że koordynacja między stacjami bazowymi zasadniczo pozwala EE zwiększać pojemność w zatłoczonych obszarach za pomocą oprogramowania – porównując to do otwierania dodatkowych pasów na autostradzie w godzinach szczytu. McCall pochwalił także „bezprecedensowe tempo” budowy samodzielnej sieci 5G przez EE, wyrażając przekonanie, że już w przyszłym roku główne miasta Wielkiej Brytanii (i wiele mniejszych miejscowości) będzie cieszyć się wyraźnie lepszą wydajnością 5G ^[113].
• Brendan Carr, Komisarz FCC (USA): „Rządy wrogich państw nie powinny posiadać i kontrolować laboratoriów, które testują urządzenia certyfikowane przez FCC jako bezpieczne dla rynku USA,” stwierdził Carr, popierając działania FCC przeciwko chińskim laboratoriom ^[114]. Przedstawił to jako zdroworozsądkowy krok w zakresie bezpieczeństwa, biorąc pod uwagę, że 75% wszystkich urządzeń elektronicznych dla USA jest obecnie testowanych w Chinach ^[115]. Carr i inni przedstawiciele społeczności ds. bezpieczeństwa narodowego argumentują, że pozwolenie reżimowi autorytarnemu na wpływ na testowanie urządzeń niesie niedopuszczalne ryzyko – od zagrożenia szpiegostwem po urządzenia z kompromitacjami – stąd jednogłośna decyzja FCC o zaostrzeniu procesu zatwierdzania.
• Carolina Milanesi, analityk technologii konsumenckich (Creative Strategies): W komentarzu dla mediów Milanesi zauważyła, że dodanie przez Apple funkcji satelitarnych i RedCap do zegarka „sygnalizuje ważną konwergencję technologii komunikacyjnych – wprowadzenie łączności satelitarnej do popularnych urządzeń noszonych. Dziś to funkcja bezpieczeństwa, ale toruje drogę do szerszej integracji sieci nie-naziemnych z urządzeniami konsumenckimi.” Dodała, że czas pracy na baterii będzie kluczowy: „Wsparcie dla RedCap jest krytyczne, aby korzystanie z 5G na zegarku nie stało się koszmarem dla baterii… Pokazuje to, że 5G dojrzewa, by obsługiwać różne kategorie urządzeń, nie tylko smartfony.” Rzeczywiście, wielu analityków postrzega przyjęcie RedCap przez Apple jako wyraz zaufania do pracy 3GPP nad dostosowaniem 5G do gadżetów IoT.
• Mobile World Live (analiza redakcyjna): Serwis informacyjny GSMA chyba najlepiej podsumował manewr SpaceX/EchoStar: „Przełomowa umowa SpaceX o wartości 17 mld dolarów na zakup pasma od EchoStar wywołała efekt domina w sektorach mobilnym i satelitarnym, z wyraźnymi zwycięzcami i przegranymi w obu branżach” ^[116]. W analizie z 8 września zauważono, że SpaceX „intensywnie zabiegał” o te częstotliwości i przejmując je, „powstaje nowa struktura rynku”, w której operatorzy satelitarni i mobilni konkurują bezpośrednio ^{[117] [118]}. Zwrócili też uwagę, że wydaje się to torpedować wcześniejszy plan EchoStar o wartości 13 mld dolarów na budowę własnej konstelacji satelitów (ponieważ sprzedaż pasma zasadniczo to uniemożliwia) ^{[119] [120]}, co dodatkowo pokazuje, jak śmiała decyzja jednego gracza (SpaceX) może wywrócić strategię drugiego.

Jak jasno pokazują te opinie ekspertów, pierwsze dni września 2025 roku były przełomowe dla GSM i szerzej pojętego świata internetu mobilnego. Od nieoczekiwanych sojuszy i aukcji, które wreszcie nabrały kształtu, po przełomy technologiczne i sygnały ostrzegawcze dotyczące bezpieczeństwa – branża przechodzi okres gwałtownych zmian. Konwergencja sieci satelitarnych i naziemnych, dążenie do 6G oraz globalna mozaika wdrożeń 5G – wszystko to tworzy zarówno szanse, jak i wyzwania. „To najciekawszy czas w telekomunikacji od początku ery 4G,” zażartował Entner w wywiadzie radiowym, „tyle że teraz stawka jest jeszcze wyższa – bo łączność stanowi podstawę tak dużej części globalnej gospodarki.”

Pomimo różnic regionalnych, jeden motyw rozbrzmiewa uniwersalnie: łączność staje się tylko szybsza, inteligentniejsza i coraz bardziej powiązana z każdym aspektem społeczeństwa. A jak pokazują wydarzenia z 8–9 września, wyścig do przyszłości mobilnego internetu to prawdziwie globalna sprawa – pełna niespodzianek, ryzyka i przełomowego potencjału.

Źródła:

• Reuters – SpaceX kupuje pasmo bezprzewodowe od EchoStar w ramach umowy o wartości 17 miliardów dolarów ^{[121] [122]}; Amerykańska agencja rozpoczyna proces zakazu dla niektórych chińskich laboratoriów… ^{[123] [124]}; Turcja planuje przeprowadzić przetarg na 5G w październiku… ^[125]; Zatwierdzono pierwszą aukcję 5G w Pakistanie ^[126]; Hiszpania rezygnuje z kontraktu na sprzęt Huawei ^[127].
• Mobile World Live – EE ogłasza światowy debiut technologii Ericsson ^{[128] [129]}; Analiza: Umowa EchoStar i SpaceX zmienia branżę ^{[130] [131]}.
• TechAfrica News – Knetco i Huawei wdrażają 5G Advanced w Kuwejcie ^{[132] [133]}.
• TelecomTalk Indie – Vodafone Idea uruchamia 5G w Lucknow ^{[134] [135]}.
• TechXplore/Phys.org – Pierwszy na świecie chip 6G (100 Gbps, 0,5–115 GHz) ^{[136] [137]}.
• The Economic Times (Indie) – Apple Watch Ultra 3 z obsługą 5G RedCap, satelitarnego SOS ^{[138] [139]}.
• MyJoyOnline Ghana – MTN Ghana ostrożnie wycofuje 2G/3G ^{[140] [141]}.
• Dodatkowe źródła: RCR Wireless, TelecomLead, raporty GSMA Intelligence, komunikaty prasowe firm oraz komentarze ekspertów, jak podano powyżej.

References

1. www.reuters.com, 2. www.reuters.com, 3. www.reuters.com, 4. www.bez-kabli.pl, 5. www.mobileworldlive.com, 6. www.mobileworldlive.com, 7. www.mobileworldlive.com, 8. www.mobileworldlive.com, 9. www.mobileworldlive.com, 10. www.bez-kabli.pl, 11. www.bez-kabli.pl, 12. telecomtalk.info, 13. telecomtalk.info, 14. telecomtalk.info, 15. telecomlead.com, 16. techafricanews.com, 17. techafricanews.com, 18. techafricanews.com, 19. techafricanews.com, 20. techafricanews.com, 21. techafricanews.com, 22. www.reuters.com, 23. www.reuters.com, 24. www.reuters.com, 25. www.reuters.com, 26. www.bez-kabli.pl, 27. www.bez-kabli.pl, 28. www.bez-kabli.pl, 29. www.bez-kabli.pl, 30. www.mobileworldlive.com, 31. economictimes.indiatimes.com, 32. economictimes.indiatimes.com, 33. techxplore.com, 34. techxplore.com, 35. techxplore.com, 36. techxplore.com, 37. techxplore.com, 38. www.bez-kabli.pl, 39. www.bez-kabli.pl, 40. www.bez-kabli.pl, 41. techxplore.com, 42. techxplore.com, 43. techxplore.com, 44. techxplore.com, 45. techxplore.com, 46. techafricanews.com, 47. techafricanews.com, 48. techafricanews.com, 49. techafricanews.com, 50. techafricanews.com, 51. economictimes.indiatimes.com, 52. economictimes.indiatimes.com, 53. www.bez-kabli.pl, 54. www.bez-kabli.pl, 55. www.bez-kabli.pl, 56. www.bez-kabli.pl, 57. telecomtalk.info, 58. telecomtalk.info, 59. telecomtalk.info, 60. telecomtalk.info, 61. telecomtalk.info, 62. telecomtalk.info, 63. telecomtalk.info, 64. www.bez-kabli.pl, 65. www.tbsnews.net, 66. www.myjoyonline.com, 67. www.myjoyonline.com, 68. www.mobileworldlive.com, 69. www.mobileworldlive.com, 70. telecomlead.com, 71. cenerva.com, 72. www.mobileworldlive.com, 73. www.mobileworldlive.com, 74. www.bez-kabli.pl, 75. www.bez-kabli.pl, 76. www.bez-kabli.pl, 77. www.rcrwireless.com, 78. www.reuters.com, 79. www.reuters.com, 80. www.reuters.com, 81. www.reuters.com, 82. www.bez-kabli.pl, 83. www.bez-kabli.pl, 84. www.bez-kabli.pl, 85. www.bez-kabli.pl, 86. www.bez-kabli.pl, 87. www.reuters.com, 88. techcentral.co.za, 89. www.reuters.com, 90. www.mobileworldlive.com, 91. www.mobileworldlive.com, 92. www.mobileworldlive.com, 93. www.reuters.com, 94. www.mobileworldlive.com, 95. www.mobileworldlive.com, 96. www.mobileworldlive.com, 97. www.mobileworldlive.com, 98. www.mobileworldlive.com, 99. www.reuters.com, 100. www.reuters.com, 101. www.bez-kabli.pl, 102. www.bez-kabli.pl, 103. www.bez-kabli.pl, 104. www.bez-kabli.pl, 105. the-mobile-network.com, 106. www.mobileworldlive.com, 107. www.mobileworldlive.com, 108. www.reuters.com, 109. www.reuters.com, 110. techafricanews.com, 111. techafricanews.com, 112. www.mobileworldlive.com, 113. www.mobileworldlive.com, 114. www.reuters.com, 115. www.reuters.com, 116. www.mobileworldlive.com, 117. www.mobileworldlive.com, 118. www.mobileworldlive.com, 119. www.mobileworldlive.com, 120. www.mobileworldlive.com, 121. www.reuters.com, 122. www.reuters.com, 123. www.reuters.com, 124. www.reuters.com, 125. www.bez-kabli.pl, 126. www.bez-kabli.pl, 127. www.bez-kabli.pl, 128. www.mobileworldlive.com, 129. www.mobileworldlive.com, 130. www.mobileworldlive.com, 131. www.mobileworldlive.com, 132. techafricanews.com, 133. techafricanews.com, 134. telecomtalk.info, 135. telecomtalk.info, 136. techxplore.com, 137. techxplore.com, 138. economictimes.indiatimes.com, 139. economictimes.indiatimes.com, 140. www.myjoyonline.com, 141. www.myjoyonline.com