Zamieszanie w sieciach mobilnych: blackout w Afganistanie, indyjski własny zestaw 4G, brytyjski blitz 5G za 11 mld funtów i satelitarny boom!

Zamknięcie przez Talibów: 30 września reżim talibów w Afganistanie nakazał wyłączenie prawie wszystkich usług internetu 3G/4G i telefonii komórkowej, pozostawiając jedynie starszą łączność 2G. Grupy monitorujące informują, że łączność spadła do około 1% ^[1], pozostawiając pracowników organizacji pomocowych i obywateli bez kontaktu (“ludzie… nie mogą się komunikować”) ^[2]. ONZ i media ostrzegają, że ten „bezsensowny” blackout pogłębia kryzys, z jakim mierzą się Afgańczycy ^[3].
Indyjski rodzimy 4G: Indie zaprezentowały swój pierwszy w pełni rodzimy stos sieci 4G („Bharat Telecom Stack”) na około 97 500 masztach, obejmując około 22 miliony ludzi i 26 700 wcześniej nieobsługiwanych wiosek ^[4] ^[5]. Ministerstwo twierdzi, że oparty na chmurze system spełnia standardy 3GPP, jest gotowy do rozbudowy do 5G i stanowi krok Indii w kierunku samowystarczalności telekomunikacyjnej ^[6] ^[7]. BSNL wykorzystuje ten stos, aby w końcu uruchomić własną sieć 4G (i planuje 5G w Delhi/Mumbaju do końca 2025 roku) ^[8] ^[9].
Wielka umowa 5G w Wielkiej Brytanii: Połączona grupa Vodafone i Three UK ogłosiła modernizację sieci o wartości 11 miliardów funtów. Ericsson zmodernizuje ponad 10 000 lokalizacji, a Nokia około 7 000 lokalizacji w ciągu najbliższych kilku lat ^[10]. Pierwsze korzyści są już widoczne – miliony klientów zgłaszają do 40% szybsze prędkości 4G i płynny roaming między sieciami ^[11]. Operatorzy twierdzą, że zapewni to ultraszybkie 5G Standalone (5G SA) dla 90% populacji Wielkiej Brytanii w ciągu 3 lat ^[12] ^[13].
Zmiana polityki w USA: 30 września amerykańska FCC uruchomiła nowe postępowanie „Build America”, aby ograniczyć biurokrację i przyspieszyć budowę sieci bezprzewodowych ^[14]. Proponowane reformy obejmują uchylenie restrykcyjnych lokalnych przepisów dotyczących zagospodarowania przestrzennego (nawet „rocket docket” dla szybkiego wydawania pozwoleń) oraz doprecyzowanie zasad dotyczących małych stacji bazowych ^[15] ^[16]. Celem jest usunięcie barier opóźniających instalację wież 5G/6G i przyspieszenie rozwoju infrastruktury szerokopasmowej.
Łączność w Afryce: Nowy minister telekomunikacji Ghany świętował 30 lat internetu, ale zauważył, że ponad połowa Afrykanów wciąż mieszka na obszarach wiejskich bez dostępu do szerokopasmowego internetu. GSMA prognozuje około 340 milionów połączeń 5G w Afryce do 2030 roku (około 20% światowego udziału), co doda około 26 miliardów dolarów do PKB ^[17]. Jednak obecnie ponad 75% afrykańskiego ruchu mobilnego nadal korzysta ze starszych sieci 2G/3G ^[18]. Eksperci twierdzą, że kluczowe będą łącza satelitarne – np. liczba stacji 5G wykorzystujących satelitarny backhaul ma rosnąć o około 66% rocznie do 2033 roku ^[19].
Otwarcie rynku telekomunikacyjnego w Liberii: Regulator Liberii przepisuje zasady, by przyciągnąć inwestycje. Starlink (dostawca internetu satelitarnego SpaceX) właśnie otrzymał ogólnokrajową licencję na dystrybucję zestawów użytkownika ^[20]. Władze twierdzą, że reformy mają na celu „stymulowanie konkurencji, zmniejszenie barier dla konsumentów i rozszerzenie dostępu do szerokopasmowego internetu na obszarach niedostatecznie obsługiwanych” ^[21]. Nowi gracze, tacy jak Amazon i OneWeb, są zapraszani do poszerzenia oferty szerokopasmowej w Liberii ^[22].
Rynek mobilny w Chinach: Analitycy przewidują, że przychody chińskiego sektora telekomunikacyjnego będą rosły umiarkowanie (z około 471 mld USD w 2024 do około 483 mld USD w 2029) ^[23]. Przychody z usług głosowych spadają (ok. 19% CAGR), ale rosną przychody z transmisji danych mobilnych (5G) ^[24]. Chiny mają już 70,2% wszystkich subskrypcji w 5G (4,4 mln stacji bazowych 5G do I kwartału 2025) ^[25], dzięki wsparciu państwa i przystępnym cenom. Priorytetem pozostaje światłowód do domu – Chiny dążą do ogólnokrajowego gigabitowego światłowodu do końca 2025 roku ^[26].
Wzrost popularności internetu satelitarnego: W USA Verizon podobno negocjuje zakup średniopasmowego pasma AWS-3 od EchoStar (częściowo już sprzedanego AT&T i SpaceX), aby nadrobić zaległości w pojemności 5G ^[27]. Starlink prognozuje „szturm subskrybentów” (8,2 mln użytkowników do końca 2025 r., 10,3 mld dolarów przychodu do 2026 r.) ^[28]. Vodafone uruchomił w Maladze pierwsze w Europie laboratorium badawczo-rozwojowe łączące sieci naziemne i satelitarne, którego celem są telefony automatycznie przełączające się między nadajnikami 5G a satelitami LEO ^[29] ^[30]. Europa i inne regiony liberalizują pasmo na potrzeby satelitarnego backhaulu (naziemno-satelitarne sieci), by wspierać łączność 5G na terenach wiejskich ^[31] ^[32].
Nowe układy scalone i urządzenia: Qualcomm ogłosił swoją flagową platformę Snapdragon 8 Elite Gen 5 (październik 2025), która zasili wszystkie główne flagowce z Androidem w latach 2025–26 ^[33]. Debiutuje także Dimensity 9500 od MediaTek; na przykład seria Vivo X300 (premiera ok. 13 października) będzie go używać, osiągając ok. 4 miliony punktów w benchmarkach AnTuTu ^[34]. Nadchodzące telefony, takie jak seria Xiaomi 17, OnePlus 15 i Samsung S26, potwierdzono, że będą korzystać z układu 8 Elite Gen 5 ^[35] ^[36]. Te zaawansowane układy stawiają na możliwości AI, lepsze aparaty (np. portretowe wideo 4K 60 kl./s) oraz energooszczędność dla zaawansowanych usług.
Trendy IoT i 6G: Firmy badawcze twierdzą, że rok 2025 będzie przełomowy dla sieci 5G Standalone oraz urządzeń IoT „RedCap” (tanie/często niskoprądowe czujniki) ^[37]. Wdrażane są network slicing i prywatne sieci 5G (np. T-Priority Verizona, przemysłowe sieci IoT). Na horyzoncie kraje takie jak Indie inwestują w badania i rozwój 6G (indyjska „Bharat 6G Vision” i nowe polityki dotyczące widma ^[38]). Jeden z analityków ostrzega, że osiągnięcie ok. 9 miliardów połączeń 5G do 2030 roku może stworzyć „pułapkę zależności”, koncentrując kontrolę w rękach kilku gigantów chmurowych ^[39].

Zakłócenia i zmiany polityki

W tym okresie miały miejsce dramatyczne zakłócenia obok postępowych polityk. W Afganistanie szokujące wyłączenie przez talibów 3G/4G 30 września odcięło większość obywateli od sieci i zakłóciło funkcjonowanie banków, lotów, a nawet pomoc po trzęsieniu ziemi ^[40]. Dla kontrastu, niektóre rządy się otwierają. Nowy minister łączności Ghany podkreślił sukcesy infrastrukturalne (kable podmorskie, IXP), ale ostrzegł, że wysokie koszty i wykluczenie obszarów wiejskich nadal są problemem ^[41]. W Liberii regulatorzy spotkali się z amerykańskimi dyplomatami, by uprościć prawo telekomunikacyjne – przyznali Starlinkowi tymczasową licencję i zapraszają nowych graczy (Amazon, OneWeb) do dywersyfikacji usług ^[42].

W Azji rząd Pakistanu w końcu zatwierdził długo opóźnianą aukcję 5G. Plan (ogłoszony na początku października 2025) uwolni 606 MHz w różnych pasmach i przeprowadzi aukcję do grudnia 2025 ^[43], torując operatorom drogę do uruchomienia sieci 5G. Regulator Chin również potwierdził swoje prognozy dotyczące rynku mobilnego: do I kwartału 2025 Chiny osiągną ponad 70% penetracji 5G ^[44], a polityka dotycząca stałego dostępu szerokopasmowego zakłada ogólnokrajową sieć przewodową o przepustowości gigabitowej do końca 2025 roku ^[45].

W USA FCC pod przewodnictwem Brendana Carra podjęła kroki, aby ograniczyć biurokrację przy budowie sieci. 30 września opublikowano zawiadomienie o proponowanym stanowieniu prawa, mające na celu wyprzedzenie powolnych zatwierdzeń stanowych/lokalnych dla masztów i stacji bazowych ^[46]. Obejmuje to przywrócenie sekcji 6409 (szybkie modernizacje istniejących masztów) oraz rozszerzenie przepisów dotyczących małych stacji z 2018 roku. Jedną z propozycji jest „rocket docket” do rozstrzygania sporów dotyczących zagospodarowania przestrzennego i powstrzymania lokalnych władz przed bezzasadnym blokowaniem lokalizacji 5G/6G ^[47]. Carr przedstawił to jako część „Build America Agenda” mającej przyspieszyć rozwój szerokopasmowego internetu i uwolnić pasmo ^[48] ^[49]. (Uwaga: zamknięcie rządu USA w październiku 2025 może opóźnić faktyczne wdrożenie tych zmian.)

Wdrażanie i modernizacje sieci

Operatorzy na całym świecie przyspieszają wdrażanie sieci 4G/5G. W Indiach państwowa firma Bharat Sanchar Nigam Ltd (BSNL) wraz z partnerami uruchomiła w pełni krajowy stos „Bharat” 4G na prawie 100 000 wieżach ^[50]. Natychmiast połączono w ten sposób 26 700 wiosek i 22 miliony ludzi jednocześnie ^[51] ^[52]. Wszystkie te lokalizacje są zaprojektowane tak, aby umożliwić modernizację do 5G, co współgra z testowymi wdrożeniami BSNL (testy 4G w Delhi, planowane 5G do grudnia 2025) ^[53]. W Wielkiej Brytanii nowo połączona sieć Vodafone/Three szybko się rozwija. Jej plan na pierwszy rok obejmie 75% populacji najszybszymi usługami 5G, osiągając 90% w ciągu trzech lat ^[54]. Do tej pory około 7 milionów klientów zgłasza do 40% szybsze prędkości 4G po fuzji ^[55]. Dyrektor generalny Vodafone powiedział, że integracja już wyeliminowała ponad 16 000 km² martwych stref ^[56] ^[57]. Modernizacja o wartości 11 mld funtów koncentruje się na zagęszczaniu sieci 4G i wprowadzaniu 5G Standalone w całym kraju, z priorytetem dla terenów wiejskich i korytarzy transportowych ^[58] ^[59].

W Afryce wdrożenia 5G pozostają ograniczone: około 20 krajów uruchomiło 5G (na czele z MTN i Vodacom w RPA), ale adopcja jest powolna z powodu kosztów urządzeń i luk w zasięgu ^[60]. Analitycy zauważają, że dopóki nie pojawią się telefony 5G poniżej 50 dolarów, wielu użytkowników pozostanie przy 2G/3G ^[61]. Na przykład, Cellular Voice and Data w Ghanie wciąż w dużej mierze działa na 2G/3G, mimo że testy i plany dotyczące 5G postępują stopniowo ^[62].

W innych miejscach byliśmy świadkami przełomowych wdrożeń: Virgin Media O2 w Wielkiej Brytanii ogłosiło, że jego sieć 5G Standalone obejmuje już 500 miast (70% populacji) ^[63], co czyni ją największą siecią SA w Wielkiej Brytanii do tej pory. Na Pacyfiku Vodafone Fiji i Digicel Fiji uruchomiły usługi 5G (Suva, Nadi, Lautoka) po przyznaniu nowego pasma przez rząd ^[64]; początkowe prędkości wynoszą 600–700 Mbps, a ogólnokrajowy zasięg planowany jest do 2028 roku. Operatorzy w Ameryce Łacińskiej również uruchamiają 5G poprzez refarming pasma, nawet tam, gdzie formalne aukcje się opóźniają ^[65].

Aukcje i transakcje dotyczące pasma

Kilka dużych aukcji i transakcji dotyczących widma jest w toku.

Turcja oficjalnie wyznaczyła 16 października 2025 jako datę aukcji 5G rcrwireless.com^[66]rcrwireless.com^[67]rcrwireless.com^[68]rcrwireless.com^[69]rcrwireless.com^[70]5G-Advanced od razu na początku 2026 roku rcrwireless.com^[71]rcrwireless.com^[72]

Pakistanie władze zatwierdziły zakończenie długo opóźnianej aukcji 5G do grudnia 2025 roku bez-kabli.pl^[73]

Inne wiadomości dotyczące widma: regulatorzy izraelscy sfinalizowali przetarg 5G, umożliwiając operatorom szybkie uruchomienie nowych stacji z tanimi planami dużych pakietów danych

bez-kabli.pl^[74]bez-kabli.pl^[75]bez-kabli.pl^[76]bez-kabli.pl^[77]

Operatorzy, fuzje i inwestycje

Konsolidacja i duże transakcje przekształcają branżę. Powstanie VodafoneThree (UK) – obecnie największego operatora w kraju – to chyba najważniejsza wiadomość, a jego rozbudowa o wartości 11 mld funtów (szczegóły powyżej) jest wspierana przez główne kontrakty z dostawcami ^[78]. W segmencie satelitarnym, zwrot amerykańskiej firmy EchoStar z operatora na partnera infrastrukturalnego jest godny uwagi: sprzedaż pasma firmom SpaceX i AT&T przyniosła ok. 40 miliardów dolarów ^[79], a teraz będzie ona działać jako „hybrydowy MVNO” korzystający z sieci partnerów ^[80].

W temacie fuzji pojawiły się informacje m.in. o wstrzymaniu przez regulatora połączenia pakistańskich firm CMPak-Ta (nie doszło do skutku w tym okresie) oraz o nałożeniu przez Ofcom grzywny 700 tys. funtów na dostawcę VoIP Vonage za awarie połączeń alarmowych ^[81]. W obszarze fuzji i przejęć Nokia zgodziła się (1 października) na zakup biznesu radio intelligence center firmy Juniper Networks, wzmacniając swoje portfolio 5G RAN. (Warte odnotowania, ale poza naszym okresem analizy.)

Inwestycje: Działania FCC na rzecz ułatwienia wdrożeń (patrz wyżej) zostały pochwalone przez budowniczych wież (NATE) jako wsparcie dla likwidacji wykluczenia cyfrowego ^[82]. W Liberii amerykańscy urzędnicy i regulatorzy telekomunikacyjni rozmawiali o projektach infrastrukturalnych, a nawet potencjalnych kablach podmorskich, które mają poprawić łączność w Afryce Zachodniej.

Internet satelitarny i infrastruktura

Usługi satelitarne wchodzą do głównego nurtu szerokopasmowego internetu. Nowe laboratorium Vodafone w Maladze – pierwsze w Europie dedykowane centrum badawczo-rozwojowe satelitarno-naziemne – będzie testować bezpośrednie połączenia satelita-telefon ^[83] ^[84]. Vodafone dąży do zapewnienia „zasięgu szerokopasmowego w dowolnym miejscu na planecie” i planuje umożliwić bezpośrednie połączenia satelitarne LEO na standardowych telefonach do 2026 roku ^[85] ^[86]. Japoński NTT DOCOMO i inni uruchamiają eksperymenty, aby łączyć telefony przez satelity SpaceX i AST SpaceMobile już w 2026 roku.

Tymczasem firmy takie jak SpaceX (Starlink), OneWeb oraz nowi gracze nadal rozbudowują swoje konstelacje. Starlink prognozuje dwucyfrowy wzrost liczby użytkowników: ~8,2 miliona abonentów do końca 2025 roku ^[87]. Wejście Starlinka do Indii postrzegane jest jako kluczowa nowa szansa rynkowa ^[88]. W Australii luksemburska OQ Technology rozpoczęła 1 października świadczenie satelitarnych usług 5G IoT (NB-IoT), skierowanych do górnictwa, rolnictwa i reagowania kryzysowego ^[89]. Jej sieć wykorzystuje niezmodyfikowane układy NB-IoT, dzięki czemu istniejące urządzenia IoT działają przez satelitę (obniżając koszt wdrożenia o ~80%) ^[90].

Zbieżność technologii satelitarnych i naziemnych znajduje odzwierciedlenie także w polityce dotyczącej widma: regulatorzy w kilku krajach otwierają pasma LEO i pozwalają operatorom satelitarnym wykorzystywać częstotliwości mobilne do łączy dosyłowych. Analitycy przewidują hybrydową przyszłość: dziesiątki tysięcy stacji 5G będzie polegać na łączach satelitarnych w celu zapewnienia zasięgu na obszarach odległych do 2033 roku ^[91] ^[92].

Urządzenia, chipsety i innowacje IoT

Producenci smartfonów przygotowują falę nowych urządzeń. Nadchodzący chip Dimensity 9500 firmy MediaTek (optymalizowany pod AI) zadebiutuje w telefonach takich jak seria Vivo X300 (premiera ok. 13 października) ^[93] ^[94]. Benchmarki już teraz pokazują ok. 4,1 miliona punktów w AnTuTu dla tego układu ^[95]. 25 września Qualcomm zaprezentował platformę Snapdragon 8 Elite Gen 5 ^[96], obiecując duże wzrosty wydajności CPU/GPU/AI; będzie ona napędzać flagowce nowej generacji od Xiaomi, Samsunga, OnePlus itd. (Seria Xiaomi 17 została potwierdzona jako pierwsza z tym układem ^[97].) Galaxy S26 Ultra również ma korzystać z nowego chipu, a OnePlus potwierdził serię „15”, pomijając numer 14, która z pewnością otrzyma najnowszy układ ^[98].

IoT również otrzymuje aktualizację do 5G. Badacze twierdzą, że RedCap (urządzenia 5G o ograniczonych możliwościach) oraz sieci 5G Standalone będą kluczowe dla sensorów i przemysłowego IoT ^[99]. Pojawiają się nowe rozwiązania, takie jak „prywatne sieci” 5G dla fabryk i kampusów. Aktualizacje over-the-air przechodzą na standardy 5G: pierwszy moduł IoT 5G RedCap został wprowadzony w Ameryce Północnej pod koniec 2024 roku, a ceny mają spaść w tym roku ^[100]. To odblokuje zastosowania od inteligentnych liczników po urządzenia noszone.

Dodatkowo, AI ma ogromny wpływ na urządzenia. Chip Qualcomm Gen 5 oferuje silniki AI na urządzeniu dla kamer i głosu; Vivo X300 dodaje własny procesor sygnału obrazu (chip V3+) do portretowego wideo 4K ^[101]. Telefony naśladują także funkcje znane z komputerów PC: Vivo zaprezentowało udostępnianie plików podobne do AirDrop firmy Apple, dążąc do lepszej integracji z komputerami. Wszystko to wskazuje na przyszłość, w której urządzenia, sieci i chmura będą się płynnie łączyć.

6G, przyszłe trendy i analiza ekspertów

Nawet gdy 5G się rozwija, liderzy branży już patrzą na 6G. Rząd Indii stawia ambitne cele – jego „Bharat 6G Vision” (2023) i projekt polityki telekomunikacyjnej zakładają wczesną alokację widma mmWave/sub-THz oraz duże finansowanie badań i rozwoju ^[102]. Utworzono nowy fundusz telekomunikacyjny, aby wspierać krajowe komponenty 6G (np. chipy radiowe THz) ^[103]. Podobnie, główni chińscy operatorzy (np. China Mobile) zaprezentowali eksperymentalne sieci laboratoryjne 6G o prędkości ~280 Gbps ^[104], a międzynarodowe prace 3GPP nad standardami 6G postępują.

Po stronie popytu prognozy podkreślają, dlaczego potrzebne są nowe sieci: analitycy szacują, że do 2030 roku na świecie będzie około 9 miliardów połączeń 5G ^[105]. Oznacza to, że większość ruchu mobilnego (przewodowego i bezprzewodowego) będzie korzystać z ultra-szybkich prędkości i niskich opóźnień 5G. To IoT i sektor przedsiębiorstw będą napędzać ten wzrost – połączenia maszyna-maszyna, AR/VR, inteligentne miasta, pojazdy połączone itp. – odblokowując nowe źródła przychodów ^[106] ^[107].

Jednak eksperci ostrzegają przed pułapkami. Jeden z felietonistów nazywa wyścig do miliardów węzłów 5G „nie kamieniem milowym, lecz pułapką zależności” ^[108]. Obawa polega na tym, że gdy wszystko będzie działać w sieciach 5G (a wkrótce 6G), wielcy dostawcy chmury (AWS, Azure, Google), którzy hostują tak wiele usług, zyskają ogromną kontrolę i zyski. Zabezpieczenie tych wszechobecnych sieci przed cyberzagrożeniami to kolejny problem – ostatnie włamania do operatorów (Bouygues, Orange) wywołały wezwania do zaostrzenia audytów.

Co dalej? Analitycy uważają, że dominującym trendem będzie dywersyfikacja: żadna pojedyncza technologia nie zaspokoi wszystkich potrzeb. Prawdziwie uniwersalna łączność będzie opierać się na połączeniu modernizacji 4G/5G, łączach satelitarnych (LEO/MEO) oraz nowych pasmach widma współpracujących ze sobą ^[109] ^[110]. Regulatorzy na całym świecie muszą znaleźć równowagę między zachęcaniem do inwestycji (otwarte aukcje, uproszczone przepisy), a ochroną konkurencji i bezpieczeństwa. W najbliższych latach można się spodziewać dalszych wdrożeń 5G, dużych aukcji widma (w Europie, Azji, Ameryce Łacińskiej) oraz kolejnych fuzji lub partnerstw obniżających koszty i zwiększających zasięg. Tymczasem warto śledzić ogłoszenia dotyczące badań i rozwoju 6G – to one wyznaczą kierunek dla sieci roku 2030 i później.

Źródła: Najnowsze raporty i komunikaty prasowe z Reuters, Light Reading, Telecoms.com, RCR Wireless, Capacity Media, prasy branżowej IoT oraz regulatorów/operatorów telekomunikacyjnych ^[111] ^[112] ^[113] ^[114] ^[115] ^[116] ^[117] ^[118] ^[119] ^[120] ^[121].

Space 42's Thuraya One Satellite Smartphone!

Watch this video on YouTube.

References

Zamieszanie w sieciach mobilnych: blackout w Afganistanie, indyjski własny zestaw 4G, brytyjski blitz 5G za 11 mld funtów i satelitarny boom