Podsumowanie kluczowych faktów
- Wzrost 5G: Globalna liczba połączeń 5G przekroczyła 2,6 miliarda do połowy 2025 roku (wzrost o ~32% r/r) i prognozuje się, że osiągnie ~9 miliardów do 2030 roku (~60% wszystkich połączeń mobilnych) [1]. Analitycy branżowi zauważają, że 5G wchodzi w nową fazę jako podstawa IoT i transformacji cyfrowej [2]. Główne kraje nadal przyspieszają udostępnianie pasma: Indie ogłosiły mega aukcję 5G/6G w 10 pasmach, w tym 6 GHz [3], Sri Lanka rozpoczęła swój pierwszy proces aukcji 5G z zamiarem uruchomienia usług na początku 2026 roku [4], a Turcja wyznaczyła długo oczekiwaną aukcję pasma 5G na 16 października w ramach przygotowań do uruchomienia w kwietniu 2026 roku [5].
- Żegnaj 3G, witaj 5G: Proces wyłączania starszych sieci przyspieszył. 3G w Europie jest w dużej mierze zdemontowane, a większość operatorów UE wycofa 2G do 2030 roku [6]. USA zakończyły 3G w 2022 roku i wycofują 2G do 2025 roku [7]. Rynki rozwijające się podążają tym śladem: „Jesteśmy jedynym operatorem obecnie na 2G i 3G… Wszyscy inni operatorzy mają 4G lub 5G,” ubolewała dyrektor generalna Gamcel Fatou Fatty w Gambii, gdy rząd zatwierdził plan modernizacji państwowego operatora do 4G/5G o wartości 95 milionów dolarów [8]. Podobnie Izrael wyznaczył koniec 2025 roku jako termin wyłączenia 2G/3G i wymóg przejścia wszystkich użytkowników na telefony VoLTE 4G/5G [9].
- Rosnący Internet mobilny i luka w użytkowaniu: Sieci 5G obejmują obecnie około 54% światowej populacji (4,4 miliarda ludzi), jednak 3,1 miliarda ludzi pozostaje offline mimo życia w zasięgu [10]. Ta „luka w użytkowaniu”—spowodowana kosztami i umiejętnościami cyfrowymi—jest 10 razy większa niż luka w zasięgu. „Dostęp do internetu przynosi ogromne i niezaprzeczalne korzyści społeczno-ekonomiczne… Usunięcie pozostałych barier jest kluczowe,” podkreślił Dyrektor Generalny GSMA Vivek Badrinath, apelując o działania na rzecz zwiększenia dostępności internetu mobilnego [11]. Pozytywnym krokiem są działania rządów, takich jak Argentyna i RPA, które obniżyły podatki na smartfony, by zmniejszyć koszty urządzeń [12]—polityka, którą liderzy telekomunikacji zachęcają do wdrożenia w większej liczbie krajów, by zwiększyć inkluzję.
- Wielkie zmiany w kierownictwie i transakcjach telekomów: Amerykański operator Verizon zmienił prezesa 6 października, zatrudniając byłego szefa PayPal Dana Schulmana, by przeprowadził zwrot w firmie [13]. Przewodniczący Verizona wskazał na decyzyjne doświadczenie Schulmana, by „rozpocząć nowy rozdział wzrostu i przywództwa w branży” [14]. Ustępujący CEO Hans Vestberg pozostanie, by sfinalizować przejęcie Frontier Communications za 1 mld dolarów do początku 2026 roku [15]. W Europie przyspieszyła konsolidacja: Vodafone i Digi podzieliły Telekom Romania Mobile, przy czym Vodafone przejął wszystkich klientów abonamentowych (a Digi klientów na kartę) w transakcji o wartości 70 mln euro, zatwierdzonej już przez regulatorów [16] [17]. „Wystarczy lekko zdjąć nogę z hamulca i pozwolić rynkowi się konsolidować,” argumentował nowy CEO Telefóniki Marc Murtra, zauważając, że w Europie nadal działa około 40 operatorów z ponad 500 tys. abonentów (w porównaniu do zaledwie 5 w USA) [18].
- AI, Chmura i 6G – Wizje Nowej Generacji: Podczas branżowego szczytu w Mediolanie liderzy telekomunikacji apelowali o wykorzystanie szansy, jaką daje AI. CEO ZTE Xu Ziyang wezwał globalnych operatorów do dzielenia się pomysłami na temat tego, czego branża sieciowa potrzebuje w erze AI, wyobrażając sobie „sieci dla AI i AI dla sieci” oraz przejście od „bajtów do tokenów” (usługi napędzane przez AI) [19] [20]. CEO GSMA John Hoffman podkreślił, że solidna łączność mobilna jest kluczowa dla AI, wskazując na wdrożenie 5G-Advanced przez ZTE podczas Igrzysk Azjatyckich, które połączyło 600 000 użytkowników [21]. Wezwał także do wsparcia politycznego w celu zniwelowania różnic w użytkowaniu – „Przestańcie opodatkowywać smartfony, jakby były to dobra luksusowe… To dziś konieczność życiowa,” apelował Hoffman do rządów [22]. Tymczasem operatorzy już patrzą w stronę 6G: w USA Verizon zwołał „6G Innovation Forum” z partnerami branżowymi, aby przyspieszyć przyszłe zastosowania – od nowego widma po sieci napędzane AI [23].
- Satelity dołączają do sieci: Operatorzy komórkowi sięgnęli po łącza satelitarne, aby wypełnić luki w zasięgu. T-Mobile US rozszerzył swoją usługę połączenia satelitarnego z telefonem komórkowym SpaceX („T-Satellite”) poza SMS-y, umożliwiając teraz korzystanie z popularnych aplikacji, takich jak WhatsApp, Google Maps i X (Twitter) w odległych „martwych strefach” [24]. Telefony automatycznie przełączają się na satelitę, gdy sygnał zanika, zapewniając podstawowe dane dla kluczowych aplikacji. „Ludzie są podekscytowani, że telefon w ich kieszeni może łączyć się z kosmosem – to właściwie telefon satelitarny bez… dodatkowego sprzętu,” powiedział wiceprezes T-Mobile Jeff Giard podczas uruchamiania usługi [25]. W Kanadzie Bell i partner AST SpaceMobile zrealizowali pierwsze w kraju bezpośrednie połączenia satelitarne 4G i sesję transmisji danych na telefon komórkowy, udowadniając, że standardowe smartfony mogą łączyć się z satelitami na niskiej orbicie okołoziemskiej w celu prowadzenia rozmów głosowych i korzystania z szerokopasmowego internetu [26]. W Afryce Liberia rozpoczęła proces licencjonowania Project Kuiper Amazona jako konkurenta dla Starlinka SpaceX, mając na celu obniżenie kosztów internetu. Ambasada USA w Monrovii wyraziła poparcie dla planów Liberii dotyczących satelitarnego internetu szerokopasmowego [27]. „Współpraca z Project Kuiper otwiera ekscytujące możliwości dotarcia do społeczności wykluczonych cyfrowo,” powiedział rzecznik Vodacom Byron Kennedy o szerszych afrykańskich inicjatywach satelitarnych [28].
- Alerty dotyczące bezpieczeństwa i niezawodności sieci: Infrastruktura telekomunikacyjna stanęła w obliczu nowych wyzwań. Amerykańscy agenci ujawnili, że zajęli ponad 300 nielegalnych urządzeń SIM-server oraz ponad 100 000 kart SIM w rejonie Nowego Jorku – ogromną „farmę SIM”, która mogła zalać sieci lub zakłócić komunikację alarmową [29] [30]. Urzędnicy ostrzegli, że potencjalne zakłócenia „nie mogą być przecenione”, biorąc pod uwagę czas ujawnienia spisku podczas spotkań ONZ [31]. W cyberprzestrzeni odkryto, że kampania hakerska powiązana z Chinami przeniknęła do wielu operatorów telekomunikacyjnych poprzez luki w routerach i zaporach sieciowych, co skłoniło operatorów do wzmocnienia zabezpieczeń sieci [32] [33]. A po poważnej awarii, drugi co do wielkości operator w Australii, Optus, znalazł się pod ostrą krytyką: nieudana aktualizacja zapory pod koniec września wyłączyła usługi połączeń alarmowych na 13 godzin, uniemożliwiając tragicznie kilka połączeń 0-0-0 [34]. Prezes Optus przeprosił za „całkowicie niedopuszczalną” awarię i wszczął niezależne dochodzenie, podczas gdy rząd i spółka-matka Singtel zobowiązali się „dotrzeć do sedna sprawy” tego, co poszło nie tak [35].
Ameryka Północna: Rozwój 5G, działania polityczne i nowe przywództwo
5G i zasięg satelitarny: Amerykańscy operatorzy nadal rozszerzali szybki zasięg mobilny, a nawet poza Ziemię. T-Mobile US ogłosił dużą rozbudowę swojej usługi bezpośredniego połączenia z satelitą we współpracy ze Starlinkiem SpaceX, umożliwiając zwykłym smartfonom łączenie się, gdy są poza zasięgiem sieci komórkowej [36]. Początkowo ograniczona do wysyłania wiadomości tekstowych, usługa obsługuje teraz aplikacje do przesyłania wiadomości i mapowania w odległych rejonach, a telefony automatycznie przełączają się w tryb satelitarny. „Telefon w ich kieszeni może połączyć się z kosmosem… to właściwie telefon satelitarny bez konieczności kupowania dodatkowego sprzętu,” wyjaśnił wiceprezes T-Mobile Jeff Giard [37]. Funkcja ta, dostępna bez dodatkowych opłat w nowych planach, wykorzystuje sieć około 650 satelitów na niskiej orbicie oraz specjalne tryby „gotowe na satelitę” opracowane wspólnie z Apple i Google [38] [39]. Konkurencyjny AT&T podąża podobną ścieżką satelita-urządzenie poprzez partnerstwa (z AST SpaceMobile), a kanadyjski operator Bell właśnie udowodnił skuteczność tej koncepcji, wykonując połączenia głosowe 4G bezpośrednio przez satelitę AST na niezmodyfikowanych telefonach [40].
Wstrząsy regulacyjne: Amerykańska blokada rządu, która rozpoczęła się 1 października, zmusiła Federalną Komisję Łączności (FCC) do zawieszenia większości operacji, wysyłając na przymusowy urlop około 88% personelu [41]. Rutynowe licencjonowanie, autoryzacje sprzętu i przygotowania do aukcji widma zostały wstrzymane, choć kluczowe systemy (np. raportowanie awarii 911) pozostały online [42]. Składanie dokumentów branżowych i terminy na komentarze zostały zawieszone na czas braku finansowania [43]. Niezależnie od tego, nawet gdy prace krótkoterminowe zostały wstrzymane, amerykańscy decydenci opracowywali długoterminowe plany dotyczące widma: przed blokadą FCC wyznaczyła aukcję na 2026 rok dla pozostałych częstotliwości pasma średniego (AWS-3) i rozważa nowe pasma, takie jak górne 4 GHz oraz niewykorzystane 600 MHz do przyszłego wykorzystania w 5G/6G [44]. NTIA bada również widmo między 1,6 GHz a 7 GHz pod kątem przekształcenia na potrzeby mobilnego internetu szerokopasmowego [45]. Te działania mają na celu „zapewnienie, że władze nie będą mogły bezprawnie blokować wdrożeń 5G lub przyszłych 6G” i nadążanie za rosnącym zapotrzebowaniem na dane, powiedział komisarz FCC Brendan Carr [46] [47].
Zmiany w kierownictwie i strategii: W wiadomościach korporacyjnych, Verizon Communications dokonał zaskakującej zmiany na stanowisku kierowniczym 6 października, mianując Dana Schulmana – byłego CEO PayPal i doświadczonego menedżera telekomunikacyjnego – nowym dyrektorem generalnym [48]. Zastąpił on Hansa Vestberga ze skutkiem natychmiastowym, choć Vestberg pozostanie do 2026 roku, aby ułatwić przejście i nadzorować finalizację planowanego przez Verizon zakupu Frontier Communications [49]. Zarząd Verizon podkreślił bogate doświadczenie Schulmana (wcześniej kierował Virgin Mobile USA oraz działem konsumenckim AT&T) oraz jego „zdecydowanie” w celu ponownego ukierunkowania operatora na wzrost finansowy i pozyskiwanie klientów [50]. „Zamierzamy zmaksymalizować nasze propozycje wartości, obniżyć koszty obsługi i zoptymalizować alokację kapitału,” zadeklarował Schulman, obejmując stanowisko [51]. Najnowsze wyniki Verizon pokazały mieszane rezultaty – solidne przychody i zyski, ale spadek liczby abonamentów post-paid [52] – co podkreśla potrzebę nowej strategii. W innych miejscach amerykańscy operatorzy wdrażali zaawansowane możliwości 5G: zarówno Verizon, jak i T-Mobile rozpoczęły oferowanie komercyjnego network slicing, umożliwiając klientom biznesowym własny dedykowany „wycinek” 5G, a także badają ulepszenia 5G-Advanced jako pomost do przyszłych usług 6G [53].
Perspektywy Ameryki Północnej: Pomimo presji ekonomicznych, region ten pozostaje na czele wdrażania 5G, z najwyższym zużyciem danych na świecie (średnio 111 GB na użytkownika/miesiąc) [54]. Fora branżowe, takie jak inicjatywa 6G firmy Verizon, świadczą o determinacji, by pozostać liderem innowacji bezprzewodowych. Jak pokazuje wspólne przedsięwzięcie T-Mobile/SpaceX, amerykańscy operatorzy przecierają szlaki dla sieci hybrydowych, które integrują systemy naziemne i satelitarne – model ten może zapewnić podstawową łączność nawet w najbardziej odległych zakątkach kontynentu [55] [56].
Ameryka Łacińska: 5G nabiera tempa wśród inicjatyw politycznych
Plany rozwoju 5G: W całej Ameryce Łacińskiej operatorzy przyspieszają wdrażanie sieci 5G i przygotowują się na technologię nowej generacji. Meksykański gigant telekomunikacyjny América Móvil, działający w całym regionie (Claro, Telcel itd.), potwierdził, że rozszerzanie zasięgu 5G jest najwyższym priorytetem do 2025 roku na jego głównych rynkach [57] [58]. Firma przeznaczyła miliardy na inwestycje kapitałowe w modernizację sieci, a prezes Daniel Hajj zauważył „bardzo pozytywny trend” przechodzenia klientów z ofert przedpłaconych na bardziej wartościowe kontrakty 5G w krajach takich jak Brazylia i Kolumbia [59] [60]. Kilka krajów uruchomiło już komercyjnie 5G – Brazylia, Chile, Kolumbia, Peru i inne przeprowadziły w ostatnich latach aukcje pasma – podczas gdy niektóre są jeszcze na progu wdrożenia. Kostaryka znalazła się w tym roku na pierwszych stronach gazet, uruchamiając pierwszą w Ameryce Środkowej samodzielną sieć 5G we współpracy z firmą Ericsson, obejmującą 1 400 lokalizacji i 3,7 miliona osób usługą o ultraniskich opóźnieniach [61] [62]. Ten sześcioletni projekt podkreśla skok regionu w zaawansowaną infrastrukturę 5G, obejmującą wsparcie dla IoT, inteligentnej produkcji i szerokopasmowego internetu bezprzewodowego dla obszarów wiejskich [63] [64].
Polityka i przystępność cenowa: Rządy Ameryki Łacińskiej również podejmują działania mające na celu poszerzenie cyfrowej inkluzji. W szczególności Argentyna zniosła podatki luksusowe na smartfony, dążąc do uczynienia urządzeń 4G/5G bardziej przystępnymi cenowo dla mas [65]. GSMA pochwaliła ten krok jako wzór do naśladowania w redukowaniu luki w korzystaniu z technologii na rynkach rozwijających się [66]. W Brazylii regulatorzy i przedstawiciele branży skupiają się na rozszerzeniu zasięgu 4G/5G na rozległe tereny interioru i regiony Amazonii poprzez współdzielenie infrastruktury i zachęty. Brazylijski regulator telekomunikacyjny Anatel rozważa także drugą fazę aukcji pasma 5G (w tym pozostałe częstotliwości 3,5 GHz i pasma fal milimetrowych), aby jeszcze bardziej zwiększyć pojemność sieci. Kolumbia i Peru pracują nad usunięciem barier regulacyjnych i planami finansowania wdrożenia 5G, po pewnych opóźnieniach. W celu poprawy odporności łączności, Chile i inne kraje inwestują w nowe podmorskie kable światłowodowe (w tym planowany kabel transpacyficzny do Azji), aby wzmocnić infrastrukturę internetową [67].
Wyzwania regionalne: Rynek mobilny Ameryki Łacińskiej wciąż boryka się z wyzwaniami, takimi jak stosunkowo wysokie koszty danych i nierównomierny zasięg na obszarach wiejskich. Około 40% populacji pozostaje offline w całym regionie, według danych Banku Światowego i GSMA. Aby temu zaradzić, rządy współpracują z agencjami wielostronnymi nad programami szkolenia umiejętności cyfrowych i subsydiowanymi usługami w rejonach o niskich dochodach. Wprowadzenie szerokopasmowego internetu satelitarnego również pobudza konkurencję: Starlink firmy SpaceX jest już dostępny w krajach od Meksyku i Brazylii po Chile, często obsługując odległe społeczności. Warto odnotować, że Panama i Brazylia rozpoczęły nawet projekty pilotażowe integrujące łączność satelitarną na potrzeby reagowania kryzysowego i pokrycia Amazonii. Ogólnie rzecz biorąc, sektor telekomunikacyjny Ameryki Łacińskiej stopniowo się rozwija – penetracja smartfonów i adopcja 4G/5G rosną z każdym kwartałem – jednak postęp jest powiązany z warunkami gospodarczymi. Jak ujął to jeden z regionalnych menedżerów: „Obietnica 5G tutaj jest ogromna, ale musimy zadbać, by nikt nie został w tyle na tej drodze.” Nadchodzący rok pokaże, jak szybko operatorzy będą w stanie rozwinąć 5G, jednocześnie utrzymując przystępność usług dla kolejnej fali użytkowników.
Europa: konsolidacja, aukcje pasma i wezwania do technologicznego przywództwa
Fuzje i skala rynku: Europejski krajobraz telekomunikacyjny doświadczył nasilającego się dążenia do konsolidacji i efektywności. Prezesi firm z branży twierdzą, że europejski rynek telekomunikacyjny – z dziesiątkami średniej wielkości operatorów – musi się powiększyć, aby konkurować na arenie globalnej. „Europa ma 41 operatorów z ponad 0,5 mln klientów, podczas gdy w USA jest ich tylko 5,” zauważył prezes Telefónica Marc Murtra, apelując do regulatorów o ułatwienie zatwierdzania fuzji [68]. Ten tydzień dostarczył przykład: Vodafone Group zawarła umowę (wraz z partnerem Digi) na przejęcie i podział Telekom Romania Mobile, trzeciego co do wielkości operatora w kraju [69]. Vodafone przejmie bazę abonentów post-paid oraz pasmo radiowe za około 30 mln euro, podczas gdy Digi przejmie użytkowników prepaid, w transakcji o łącznej wartości 70 mln euro [70] [71]. Po uzyskaniu zgody rumuńskich władz, prezes Vodafone Margherita Della Valle powiedziała, że ten ruch „wzmacnia naszą pozycję w Rumunii” poprzez zwiększenie skali i pozyskanie cennych zasobów pasma [72]. Oczekuje się kolejnych takich transakcji, gdy unijni giganci telekomunikacyjni lobbują za transgranicznymi fuzjami – to znacząca zmiana po latach restrykcyjnej polityki antymonopolowej. Nawet Komisja Europejska sygnalizuje otwartość na „restrukturyzację napędzaną przez rynek”, aby wspierać inwestycje w sieci 5G i światłowodowe.
Planowanie widma i 6G: Europejscy regulatorzy posunęli się naprzód w uwalnianiu nowych pasm częstotliwości dla zaawansowanych usług mobilnych. W Wielkiej Brytanii Ofcom w tym miesiącu rozpoczął pierwszą w kraju aukcję wysokopasmowego widma fal milimetrowych (mmWave) dla 5G [73] [74]. Do zdobycia jest bezprecedensowe 6,25 GHz pasma w zakresach 26 GHz i 40 GHz – licencje mają umożliwić ultraszybkie 5G w gęsto zaludnionych centrach miast, na stadionach i w ośrodkach przemysłowych [75]. Ofcom przez ostatni rok usuwał dotychczasowych użytkowników (stałe łącza bezprzewodowe) i sprawdzał oferentów, a wpływy z aukcji (choć skromne w porównaniu do aukcji 5G w paśmie średnim) utorują drogę dla bezprzewodowych usług gigabitowych w 2026 roku. W innych miejscach Europy trwają przygotowania do 6G: Grupa Polityki Widma Radiowego UE ma wydać zalecenia, czy przeznaczyć górne pasmo 6 GHz do użytku mobilnego. Europejscy operatorzy ostrzegają, że opóźnienie w sprawie 6 GHz może sprawić, że UE zostanie w tyle za USA (które otworzyły 6 GHz dla Wi-Fi) i Chinami (przeznaczyły je dla 5G/6G) [76] [77]. W liście z maja, 12 prezesów europejskich operatorów telekomunikacyjnych wezwało Brukselę do udzielenia licencji na całe pasmo 6 GHz dla usług mobilnych, aby „zabezpieczyć konkurencyjność Europy” w 6G [78] [79]. Wraz z intensyfikacją badań nad 6G (oczekiwania na komercyjne 6G ~2030 [80]), region nie chce powtórzyć wcześniejszych problemów z opóźnieniami w przydziale widma.
Wsparcie polityczne i innowacje: Europejscy liderzy telekomunikacyjni podkreślali również potrzebę odnowionej innowacyjności technologicznej pochodzącej z kontynentu. Podczas Globalnego Szczytu ZTE w Mediolanie 6 października, były Sekretarz Generalny ITU Zhao Houlin wygłosił dla europejskiego przemysłu sygnał ostrzegawczy [81]. Zauważył, że w minionych dekadach Europa przewodziła w ustalaniu standardów bezprzewodowych (GSM kontra amerykańskie CDMA), ale dziś to USA i Azja przodują w takich obszarach jak rozwój AI i 5G [82]. „Europa ma dużą pulę utalentowanych inżynierów i wielką chęć przewodzenia. To jest problem,” zauważył Zhao, odnosząc się do osłabionego głosu regionu w technologii [83]. Wezwał europejskich operatorów i dostawców do ponownego zaangażowania się w globalne wysiłki innowacyjne, ostrzegając, że świat oczekuje od Europy większego przywództwa [84] [85]. Przedstawiciele UE podzielają to stanowisko: Komisja Europejska realizuje plan „Cyfrowa Dekada”, który obejmuje ambitne cele dotyczące zasięgu 5G (100% zaludnionych obszarów do 2030 roku) oraz eksplorację częstotliwości terahercowych na potrzeby technologii wykraczających poza 5G [86]. Pojawiają się także rozmowy o potencjalnej opłacie sieciowej od Big Tech w Europie – kontrowersyjnej propozycji, by giganci technologiczni współfinansowali infrastrukturę telekomunikacyjną – nad którą regulatorzy wciąż debatują. Po stronie konsumenckiej Europa kontynuowała stopniowe wycofywanie starych sieci: większość krajów Europy Zachodniej zamknęła już sieci 3G, a wyłączenia 2G są wstępnie planowane na koniec dekady (niektóre, jak Niemcy i Wielka Brytania, celują w połowę lat 2020.) [87].
Perspektywy w Europie: Europejskie firmy telekomunikacyjne odnotowały ostatnio niewielki wzrost wartości akcji w związku z nadziejami, że łatwiejsze fuzje i przejęcia oraz nowe źródła przychodów (takie jak IoT i usługi chmurowe) poprawią sytuację sektora [88]. GSMA prognozuje, że do 2025 roku około dwie trzecie połączeń mobilnych w Europie będzie opartych na 4G/5G, gdy ostatni użytkownicy 3G przejdą na nowsze technologie, a adopcja 5G będzie stale rosnąć. Dyrektorzy, tacy jak Philip Jansen z BT, podkreślają ogromny wpływ gospodarczy sieci nowej generacji – potencjalnie „setki miliardów” wzrostu PKB dzięki 5G, światłowodom i zastosowaniom IoT [89]. Przekaz jest jasny: przy odpowiedniej polityce i dalszych inwestycjach Europa zamierza pozostać kluczowym graczem na światowym rynku telekomunikacyjnym, nawet gdy konkurencja ze strony USA i Azji nasila się w erze 6G.
Azja: Szybkie wdrażanie 5G, modernizacje i przygotowania na przyszłość
Wielki skok Indii w 5G: Indie zasygnalizowały ważny kamień milowy w zakresie samowystarczalności telekomunikacyjnej. 5 października minister telekomunikacji Jyotiraditya Scindia ogłosił, że państwowa nowa rodzima sieć 4G BSNL zostanie zaktualizowana do 5G w ciągu 6–8 miesięcy [90] [91]. „W ciągu najbliższych sześciu do ośmiu miesięcy przełączymy te wieże 4G na 5G… i zapewnimy kompleksowe 5G w całych Indiach,” potwierdził Scindia podczas publicznego forum [92]. Tak szybka modernizacja jest możliwa, ponieważ infrastruktura 4G BSNL – opracowana w kraju przez konsorcjum kierowane przez TCS – została zbudowana jako gotowa na 5G. To oznacza wejście Indii do ekskluzywnego klubu państw z rodzimą technologią 4G/5G, co Scindia podkreślił, zauważając, że 4G było wcześniej zdominowane przez zaledwie pięć firm z czterech krajów [93]. Indyjski rząd mocno wspiera BSNL jako strategicznego gracza, który ma rozszerzyć zasięg na obszary wiejskie i działać jako „katalizator innowacji telekomunikacyjnych” [94]. Równolegle z planami BSNL, indyjski regulator sfinalizował plany dotyczące ogromnej aukcji widma, obejmującej wszystko od niskich pasm 600 MHz po pasma średnie i wysokie 26 GHz [95] [96]. Co istotne, będzie to pierwsza w Indiach aukcja obejmująca pasmo 6 GHz przeznaczone na przyszłe usługi 5G/6G [97]. Udostępniając tak dużo widma i nawet pozwalając przedsiębiorstwom licytować częstotliwości [98] [99], Indie mają nadzieję przyspieszyć wdrażanie 5G, które już przekroczyło 100 milionów użytkowników zaledwie rok po uruchomieniu.
Modernizacje wschodzącej Azji: W całej Azji kraje szybko modernizują swoje sieci. W Sri Lance regulatorzy w końcu rozpoczęli pierwszą w historii alokację pasma 5G w kraju 3 października [100]. Wydali zawiadomienie o przydziale pasma i planują aukcję częstotliwości przez około 40 dni, dążąc do zakończenia procesu w grudniu i uruchomienia pierwszych usług 5G w Sri Lance na początku 2026 roku [101]. To następuje po latach opóźnień i umożliwi operatorom lankijskim przeskok z 4G do najnowocześniejszego 5G, co – jak twierdzą liderzy – odblokuje nowe aplikacje od inteligentnego rolnictwa po telemedycynę [102]. W Azji Południowo-Wschodniej malezyjski U Mobile połączył siły z Huawei, aby uruchomić laboratorium innowacji 5.5G, a Tajlandia i Indonezja rozszerzają zasięg 5G w centrach miejskich, planując testy 6G na 2026 rok. Japonia i Korea Południowa, już liderzy 5G, rozpoczęły wczesne badania i rozwój nad 6G; Japonia przeznaczyła 66 mld jenów na badania nad 6G i planuje uruchomić stanowiska testowe do 2025 roku, podczas gdy koreańscy operatorzy utworzyli sojusz w celu rozwoju technologii 6G z docelową prędkością 1 Tb/s. Nawet w Afganistanie, który pozostawał w tyle, największy operator Roshan ogłosił plan modernizacji do 4G/5G w ciągu najbliższego roku z udziałem zagranicznych inwestycji, co pokazuje, jak powszechna stała się presja na rozwój mobilnego internetu szerokopasmowego.
Bliski Wschód na szybkiej ścieżce 5G: (Patrz następna sekcja)
Wyłączenia sieci i jakość: Wiele krajów azjatyckich również wycofuje starsze sieci, aby uwolnić pasmo. Izrael (technicznie w Azji Zachodniej) zwrócił uwagę, ogłaszając, że całkowicie wyłączy 2G i 3G do końca 2025 roku [103] [104]. Ten agresywny harmonogram odpowiada działaniom w krajach Zatoki Perskiej – np. Arabia Saudyjska i ZEA wycofują 2G/3G na rzecz środowiska opartego wyłącznie na 4G/5G. Wyzwanie polega na zapewnieniu, że żaden klient (ani system krytyczny) nie zostanie odłączony; Izrael nakazuje wszystkim pozostałym użytkownikom wymianę telefonów na VoLTE 4G do 2026 roku. Jeśli chodzi o jakość, doświadczenie sieciowe pozostaje priorytetem w Azji: ostatnie analizy wykazały, że Korea Południowa, Tajwan i Japonia przodują w prędkościach pobierania 5G (często ponad 300 Mb/s), podczas gdy gęsto zaludnione kraje, takie jak Indie i Filipiny, pracują nad zwiększeniem pojemności, aby poprawić prędkości i spójność zasięgu. Azja nadal dominuje także pod względem liczby abonentów 5G – sama Chiny mają ponad 1 miliard subskrypcji 5G, a według prognoz GSMA do 2025 roku region Azji i Pacyfiku będzie stanowił ponad połowę globalnych użytkowników 5G. Wraz z ogromną liczbą mieszkańców wchodzących do sieci, operatorzy w regionie są w pełni świadomi potrzeby rozszerzania zasięgu poza miasta. Na przykład indonezyjski Telkomsel ogłosił w tym tygodniu projekt rozszerzenia 4G/5G na tysiące wiejskich wiosek w 2024 roku, wykorzystując technologię open RAN i łącza satelitarne. Przewodni motyw: azjatycki przemysł mobilny szybko buduje sieć 5G wszędzie i przygotowuje grunt pod 6G, starając się jednocześnie, by żadna generacja technologii nie pozostawiła społeczeństwa bez dostępu.
Bliski Wschód: Kamienie milowe 5G, wycofywanie 2G/3G i łącza satelitarne
5G wreszcie dociera do Turcji: Po latach opóźnień Turcja – jedna z ostatnich dużych gospodarek bez komercyjnego 5G – jest na progu wdrożenia tej technologii. Rząd potwierdził aukcję pasma 5G w dniu 16 października 2025 roku [105], w której wszyscy trzej operatorzy komórkowi (Turkcell, Türk Telekom i Vodafone Turkey) zostali dopuszczeni do udziału na podstawie istniejących licencji [106] [107]. Na aukcję trafi 11 bloków pasma (łącznie 400 MHz) w zakresach 700 MHz i 3,5 GHz, z minimalną łączną ceną ustaloną na około 2,1 miliarda dolarów [108] [109]. Warunki licencji będą wymagały od zwycięzców, aby uruchomili 5G do 1 kwietnia 2026 roku [110] – to napięty termin, odzwierciedlający pilność Ankary, by nadrobić zaległości. Obecne licencje mobilne w Turcji (2G/3G/„4.5G”) obowiązują do 2029 roku, więc nowe prawa do 5G będą się pokrywać, a następnie zostaną włączone do nowego systemu obejmującego podział przychodów z państwem [111]. Wiadomość o aukcji wzbudziła entuzjazm wśród tureckich konsumentów i firm, którzy obserwowali wdrażanie 5G w innych krajach. Sąsiednie kraje Zatoki Perskiej, takie jak ZEA, Katar i Arabia Saudyjska, mają 5G od ponad 3 lat, więc Turcja nie chce zostać w tyle w rodzącej się gospodarce 5G (od inteligentnych miast po Przemysł 4.0).
Zatoka przoduje w modernizacjach sieci: Bogate w ropę państwa Zatoki wciąż przesuwają granice technologii mobilnych. Wszyscy główni operatorzy w Zatoce (ZEA, Arabia Saudyjska, Katar, Kuwejt, Bahrajn) wdrożyli rozległe sieci 5G, a wielu już testuje funkcje 5G-Advanced (Release 18), takie jak ulepszone MIMO i wczesne przypadki użycia network slicing. Kilka krajów Zatoki należy też do pierwszych, które planują całkowite wyłączenie sieci 2G w ciągu najbliższych 1–2 lat. ZEA i Katar zapowiedziały wyłączenie 2G/GSM do 2026 roku, skupiając się wyłącznie na 4G/5G, podczas gdy Arabia Saudyjska wyłączy 3G w 2025 roku (2G wyłączono tam w 2022). W tym tygodniu du ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich ogłosił nową usługę: został pierwszym na Bliskim Wschodzie operatorem umożliwiającym bezpośrednie połączenia alarmowe z zegarków 5G bez potrzeby posiadania telefonu, funkcja bezpieczeństwa wykorzystująca zaawansowaną sieć 5G i technologię eSIM [112]. W Zatoce adopcja urządzeń wearables i IoT jest wysoka, więc takie innowacje pokazują, jak operatorzy promują 5G nie tylko jako szybsze telefony, ale jako technologię umożliwiającą powstawanie nowych ekosystemów urządzeń.
Najnowocześniejsze zastosowania: Imponującą demonstracją potencjału 5G w opiece zdrowotnej popisał się Zain z Kuwejtu. Na początku października Zain ujawnił, że umożliwił przeprowadzenie telesurgery na odległość 12 000 km – lekarz w Kuwejcie wykonał operację na żywo na pacjencie w Brazylii, korzystając z ultraszybkiego połączenia 5G o przepustowości 80 Mbps i ultraniskim opóźnieniu [113]. To pierwsze takie osiągnięcie na świecie zostało uznane przez prezesa Zain za „poważny krok w kierunku cyfrowej przyszłości”, dowodząc, że niezawodność 5G może wspierać krytyczne, wymagające natychmiastowej reakcji zastosowania na całym świecie [114]. Zabieg, w którym użyto zdalnie sterowanych narzędzi chirurgicznych, był możliwy dzięki połączeniu wysokiej przepustowości i opóźnienia poniżej 100 ms oferowanych przez 5G. Pokazuje to, że operatorzy z Bliskiego Wschodu nie tylko wdrażają 5G, ale wykorzystują je do odważnych nowych usług (w telemedycynie, inteligentnym transporcie, turystyce AR/VR itd.), chcąc się wyróżnić. Dodatkowo operatorzy z regionu aktywnie uczestniczą w badaniach nad 6G (np. Etisalat jest członkiem grupy roboczej ITU ds. 6G) i kształtowaniu globalnych standardów, zapewniając Bliskiemu Wschodowi miejsce przy stole przy projektowaniu kolejnej generacji łączności bezprzewodowej.
Łączność satelitarna i zasięg na obszarach wiejskich: Podobnie jak w innych regionach, operatorzy telekomunikacyjni na Bliskim Wschodzie nawiązują partnerstwa satelitarne, aby dotrzeć do miejsc, gdzie naziemny zasięg jest niepraktyczny (rozległe pustynie, szlaki morskie, odległe pola naftowe). e& (Etisalat) ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich nawiązał współpracę ze Starlinkiem, aby oferować pakiety szerokopasmowego internetu satelitarnego jako uzupełnienie usług mobilnych. W Arabii Saudyjskiej STC testuje satelitarną łączność IoT do monitorowania rurociągów. A w tym tygodniu Rwanda (często uwzględniana w dyskusjach Bliski Wschód/Afryka ze względu na fora telekomunikacyjne) ogłosiła plany rozszerzenia ogólnokrajowego dostępu do internetu Starlink, po udzieleniu licencji Starlinkowi na początku 2023 roku [115]. Rwanda wdraża zestawy Starlink w szkołach i ośrodkach zdrowia, aby zwiększyć łączność na terenach wiejskich. Te działania odzwierciedlają trend w całym regionie Bliskiego Wschodu i Afryki: integrację satelitów na niskiej orbicie okołoziemskiej jako warstwy sieci. Dzięki temu, że Amazon Project Kuiper wystrzelił swoje pierwsze satelity i planuje globalną usługę do końca 2025 roku [116], operatorzy z Bliskiego Wschodu mogą mieć dodatkowe opcje poza Starlinkiem. W rzeczywistości Vodacom (część Vodafone Group, aktywny na rynkach takich jak Egipt) już współpracuje z Amazonem, aby docelowo wykorzystać satelity LEO Kuipera do „rozszerzonego zasięgu 4G i 5G” w Afryce [117]. Surowe tereny i rozległe pustynie Bliskiego Wschodu sprawiają, że satelitarny backhaul jest atrakcyjnym rozwiązaniem, aby zapewnić łączność nawet w odległych społecznościach i na obiektach offshore.
Afryka: Rozwój mobilnego internetu szerokopasmowego i ambicje satelitarne
Modernizacja sieci w rynkach wschodzących: Afrykańscy operatorzy telekomunikacyjni i rządy podjęli znaczące kroki w kierunku unowocześnienia sieci i rozszerzenia zasięgu. Godnym uwagi wydarzeniem była decyzja rządu Gambii, który zatwierdził inwestycję o wartości 95 milionów dolarów na reaktywację Gamcel, państwowego operatora komórkowego [118]. Gamcel pozostaje w tyle za konkurencją, wciąż działając w technologii 2G/3G. „Jesteśmy jedynym operatorem, który obecnie korzysta z 2G i 3G… Każdy inny operator na tym rynku ma 4G lub 5G,” przyznała dyrektor generalna Gamcel, Fatou Fatty, podkreślając pilną potrzebę modernizacji [119]. Nowe finansowanie pozwoli Gamcelowi przekształcić wszystkie swoje stacje bazowe na 4G i 5G, co w końcu pozwoli mu dorównać konkurencji i poprawić jakość usług dla użytkowników w Gambii. Podobnie kraje takie jak Nigeria, Kenia i Uganda są na różnych etapach wyłączania 3G i rozbudowy 4G/5G. Republika Południowej Afryki – najbardziej zaawansowany rynek na kontynencie – opracowała plan, aby wyłączyć 2G i 3G do 2027 roku, choć tamtejsi urzędnicy ostrzegają, że aby nie pogłębiać cyfrowego wykluczenia, muszą być dostępne przystępne cenowo telefony 4G [120]. W tym celu operatorzy w RPA wprowadzili na rynek podstawowe smartfony poniżej 20 dolarów i przeznaczają pasmo 2G na potrzeby 4G, aby obniżyć koszt przesyłu danych.
Łączność światłowodowa i wiejska: Poza sygnałami mobilnymi, rozszerzanie dostępu do szerokopasmowego internetu odbywa się poprzez światłowód na obszarach niedostatecznie obsługiwanych. 6 października Nokia i południowoafrykański dostawca internetu Fibertime ogłosili projekt wdrożenia światłowodu do 400 000 dodatkowych domów w południowoafrykańskich townshipach i społecznościach wiejskich [121] [122]. Jest to część większego celu Fibertime, jakim jest dotarcie do 2 milionów nowych gospodarstw domowych do 2028 roku. Wykorzystują innowacyjne „półmobilne” sieci światłowodowe – w zasadzie bezprzewodową dystrybucję światłowodowego łącza szkieletowego – aby szybko objąć zasięgiem obszary o niskich dochodach, oferując internet o prędkości do 950 Mb/s [123] [124]. „Dzięki wsparciu Nokii łączymy teraz 1200 gospodarstw domowych dziennie… z nielimitowanym szybkim internetem już od 5 randów (≃0,26 USD) dziennie,” powiedział Danvig De Bruyn, CEO Fibertime [125]. Użytkownicy mogą płacić za pomocą codziennych voucherów zamiast umów, co jest podejściem dostosowanym do realiów rynku afrykańskiego [126]. Sandy Motley z Nokii zauważyła, że „niezawodny szerokopasmowy internet jest kluczowy dla rozwoju społeczności… a jednak zbyt wielu wciąż nie ma dostępu z powodu miejsca zamieszkania,” dodając, że nowe rozwiązania światłowodowe mają to zmienić [127]. Równolegle rządy afrykańskie inwestują w infrastrukturę szkieletową, taką jak krajowe magistrale światłowodowe i podmorskie kable (na przykład nowy kabel podmorski 2Africa oplatający kontynent), aby zwiększyć przepustowość i obniżyć koszty internetu.
Konkurencja na rynku internetu satelitarnego: Afryka staje się poligonem doświadczalnym dla usług internetu satelitarnego, które mogą docierać do odległych miejsc. Usługa Starlink Elona Muska jest już dostępna w Nigerii, Kenii, Rwandzie i innych krajach, dostarczając szybki internet za pomocą anten satelitarnych. Teraz na horyzoncie pojawia się Project Kuiper Amazona, a przynajmniej jeden kraj stara się skorzystać z tego jako pierwszy: Liberia. 6 października regulator telekomunikacyjny Liberii (LTA) ujawnił, że przegląda przepisy licencyjne, aby umożliwić nowym operatorom satelitarnym, takim jak Kuiper, wejście na rynek [128] [129]. Starlink wystartował w Liberii dopiero w styczniu i kosztuje około 40–50 USD miesięcznie plus 390 USD za sprzęt [130]. Zapraszając konkurenta Amazona, Liberia ma nadzieję obniżyć ceny i poprawić jakość usług dzięki konkurencji [131] [132]. Amerykańscy urzędnicy popierają ten ruch – lokalna ambasada USA zadeklarowała wsparcie dla cyfrowego rozwoju Liberii i współpracy z Amazonem [133]. „Poszerzenie grona dostawców usług daje Liberyjczykom większy wybór… jesteśmy zaangażowani w modernizację naszych ram prawnych, aby szerokopasmowy internet był bardziej dostępny dla wszystkich,” oświadczyła LTA [134]. Project Kuiper Amazona planuje rozmieszczenie 3 236 satelitów LEO, z uruchomieniem usług beta do końca 2025 roku, skierowanych do szkół, szpitali i firm w niepodłączonych regionach na całym świecie [135]. Jeśli Liberia wyda licencję, może stać się pionierskim przypadkiem testowym w Afryce dla Kuipera. Tymczasem południowoafrykański Vodacom (główny operator w Afryce) już współpracuje z Amazonem, aby docelowo wykorzystać satelity Kuiper do rozszerzenia zasięgu 4G/5GPokrycie na obszarach wiejskich kontynentu [136] [137]. Nadchodzący „wyścig kosmiczny” pomiędzy dostawcami szerokopasmowego internetu satelitarnego ma przynieść ogromne korzyści Afrykanom zamieszkującym rzadko zaludnione regiony, skutecznie pomijając potrzebę budowy wież w niektórych przypadkach.
Perspektywy: Afrykański sektor telekomunikacyjny charakteryzuje się dużym potencjałem wzrostu – korzystanie z mobilnego internetu rośnie o ok. 10% rok do roku – ale także wyraźnymi lukami w dostępie. Najnowszy raport GSMA odnotował, że tylko ok. 28% mieszkańców Afryki Subsaharyjskiej korzysta z mobilnego internetu, mimo że około 50% znajduje się w zasięgu sygnału szerokopasmowego internetu mobilnego [138] [139]. Przystępność cenowa (urządzeń i planów taryfowych) pozostaje największą barierą. Dlatego wiele wydarzeń tego tygodnia, od obniżek podatków na urządzenia po tanie światłowody i nowe opcje satelitarne, sprowadza się do kluczowej kwestii przystępności cenowej. Jak podkreślił Badrinath z GSMA, podłączanie osób niekorzystających z internetu przynosi ogromne korzyści społeczne i gospodarcze [140]. Ostrożny optymizm budzi fakt, że dzięki dalszym inwestycjom i połączeniu różnych technologii (4G, 5G, światłowód, satelita) Afryka może poczynić znaczące postępy w zmniejszaniu cyfrowego wykluczenia w ciągu najbliższej dekady.
Oceania: Skupienie na odporności i rozbudowie sieci
Awaria usług alarmowych wymusza działania: W Oceanii poważny incydent podkreślił znaczenie niezawodnej infrastruktury telekomunikacyjnej. Optus, druga co do wielkości sieć w Australii, doświadczyła paraliżującej awarii usług połączeń alarmowych pod koniec września, która uniemożliwiła ludziom połączenie się z numerem 0-0-0 (australijski odpowiednik 911) przez ponad 13 godzin [141]. Niestety, kilka osób potrzebujących pilnej pomocy nie mogło się połączyć; policja później powiązała co najmniej trzy zgony z tą awarią, w tym niemowlęcia, co spotęgowało oburzenie społeczne [142]. Do awarii doszło podczas rutynowej aktualizacji zapory sieciowej, która przebiegła nieprawidłowo [143]. W odpowiedzi dyrektor generalna Optus, Kelly Bayer Rosmarin (oraz spółka-matka Singtel w Singapurze), została przesłuchana przez władze i zainicjowała niezależny przegląd odporności sieci [144]. „Będziemy w pełni współpracować przy wszystkich dochodzeniach”, zapewnił Optus, przepraszając za „całkowicie niedopuszczalną” awarię [145] [146]. Rząd Australii wszczął dochodzenie i rozważa zaostrzenie zasad zgłaszania awarii oraz ewentualne kary dla operatorów, którzy narażają na szwank usługi krytyczne. W tym tygodniu, zapobiegawczo, Optus musiał także szybko naprawić drugą, krótszą awarię 7 października, która ponownie przez kilka godzin dotknęła niektóre połączenia alarmowe [147]. Te incydenty skłoniły australijskie firmy telekomunikacyjne do wzmocnienia systemów zapasowych i poprawy komunikacji z operatorami numerów alarmowych. To poważne przypomnienie, że nawet na zaawansowanym rynku aktualizacje sieci muszą być rygorystycznie testowane, aby uniknąć zagrożenia życia.
Wdrażanie 5G i zasięg na obszarach wiejskich: Pozytywną stroną jest to, że Australia i Nowa Zelandia nadal rozszerzają zasięg 5G. Telstra (Australia) informuje, że jej sieć 5G obejmuje już 85% populacji, w tym wiele miast regionalnych. Telstra i Optus wykorzystują pasmo niskie 5G (600 MHz i 850 MHz), aby pokryć większe obszary, a australijski rząd poprzez program Mobile Black Spot współfinansuje nowe wieże na terenach wiejskich, z których niektóre obsługują 5G. W Nowej Zelandii Spark i One NZ (Vodafone) uruchomiły 5G we wszystkich większych miastach i obecnie testują samodzielne rdzenie 5G. Oba kraje są także wczesnymi użytkownikami 5G mmWave dla hotspotów o dużej przepustowości; w tym tygodniu w Auckland (NZ) odbył się pokaz 5G mmWave osiągającego prędkości 3 Gb/s na stadionie Eden Park w ramach przygotowań do przyszłych wydarzeń. Kolejnym trendem jest wzrost adopcji eSIM w Australii – Telstra ujawniła, że obecnie aktywuje do 1000 eSIM dziennie, ponieważ klienci coraz chętniej korzystają z wbudowanych kart SIM w telefonach i urządzeniach wearables, częściowo ze względów bezpieczeństwa (trudniej podmienić SIM w przypadku kradzieży) [148]. Ten trend ułatwi łatwiejszą zmianę operatora i podłączanie większej liczby urządzeń (np. smartwatchy) do sieci mobilnych.
Łączność na wyspach Pacyfiku: W szerszym regionie Oceanii małe państwa wyspiarskie Pacyfiku przyciągają uwagę zarówno operatorów komórkowych, jak i satelitarnych. W tym tygodniu Vodafone Fiji ogłosił, że uruchomi usługi 5G do końca 2025 roku, co uczyni Fidżi jednym z pierwszych krajów wyspiarskich Pacyfiku z 5G. Jednak dla wielu wysp satelita pozostaje kluczowa: firmy takie jak Kacific zapewniają internet satelitarny Papui-Nowej Gwinei, Vanuatu i innym. Starlink również rozszerza działalność na Pacyfiku – niedawno rozpoczął działalność w Tonga i na Wyspach Cooka, znacznie poprawiając tam prędkości internetu. Usługi satelitarne pomagają zabezpieczać delikatne podmorskie kable łączące wyspy (które mogą zostać uszkodzone przez trzęsienia ziemi). Australia i Nowa Zelandia, jako regionalni partnerzy, finansują projekty mające na celu zwiększenie odporności telekomunikacji na Pacyfiku, w tym zapasowe łącza satelitarne i nowe kable podmorskie do takich miejsc jak Samoa.
Perspektywy w Oceanii: Dwa główne priorytety to odporność sieci i rozwój 5G. Afera z Optus skłoniła rząd do przeglądu, który prawdopodobnie wprowadzi surowsze zabezpieczenia dla komunikacji alarmowej (być może wymagając od operatorów umów roamingowych lub zapasowych baterii, aby połączenia mogły być realizowane nawet w przypadku awarii jednej sieci). Jednocześnie Australia przygotowuje się do kolejnych dużych ruchów w zakresie widma – na horyzoncie jest aukcja pasm odpowiednich dla 6G (takich jak 3,7 GHz i 4,5 GHz), a instytucje badawcze aktywnie uczestniczą w globalnych testach 6G. Przy stosunkowo wysokim poziomie korzystania ze smartfonów i zużycia danych, Oceania może wcześnie skorzystać z nowych technologii bezprzewodowych – o ile niezawodność dotrzyma kroku. Jak ujął to jeden z australijskich senatorów po wezwaniu szefów telekomów do parlamentu: „Innowacje 5G niewiele znaczą, jeśli ludzie nie mogą zadzwonić pod numer alarmowy w kryzysie. Potrzebujemy zarówno najnowocześniejszych technologii jak i niezawodności na najwyższym poziomie.”
Źródła: Kluczowe informacje zostały zaczerpnięte z różnych renomowanych serwisów informacyjnych branży telekomunikacyjnej, raportów branżowych oraz oficjalnych oświadczeń, w tym Reuters [149] [150], Mobile World Live [151] [152], TelecomTV/Telecoms.com [153] [154], komunikatów prasowych rządu i operatorów oraz oficjalnych raportów GSMA [155]. Źródła te zapewniają kompleksowy przegląd najnowszych wydarzeń w globalnym ekosystemie mobilnym na dzień 6–7 października 2025 roku.
References
1. www.bez-kabli.pl, 2. www.bez-kabli.pl, 3. www.bez-kabli.pl, 4. www.bez-kabli.pl, 5. www.bez-kabli.pl, 6. www.bez-kabli.pl, 7. www.bez-kabli.pl, 8. www.bez-kabli.pl, 9. www.bez-kabli.pl, 10. www.bez-kabli.pl, 11. www.bez-kabli.pl, 12. www.mobileworldlive.com, 13. www.mobileworldlive.com, 14. www.mobileworldlive.com, 15. www.mobileworldlive.com, 16. www.bez-kabli.pl, 17. www.bez-kabli.pl, 18. www.bez-kabli.pl, 19. www.mobileworldlive.com, 20. www.mobileworldlive.com, 21. www.mobileworldlive.com, 22. www.mobileworldlive.com, 23. www.bez-kabli.pl, 24. www.bez-kabli.pl, 25. www.bez-kabli.pl, 26. www.bez-kabli.pl, 27. news.broadcastmediaafrica.com, 28. news.broadcastmediaafrica.com, 29. www.bez-kabli.pl, 30. www.bez-kabli.pl, 31. www.bez-kabli.pl, 32. www.bez-kabli.pl, 33. www.bez-kabli.pl, 34. www.bez-kabli.pl, 35. www.bez-kabli.pl, 36. www.bez-kabli.pl, 37. www.bez-kabli.pl, 38. www.reuters.com, 39. www.reuters.com, 40. www.bez-kabli.pl, 41. www.mondaq.com, 42. www.mondaq.com, 43. www.mondaq.com, 44. www.bez-kabli.pl, 45. www.bez-kabli.pl, 46. www.bez-kabli.pl, 47. www.bez-kabli.pl, 48. www.mobileworldlive.com, 49. www.mobileworldlive.com, 50. www.mobileworldlive.com, 51. www.mobileworldlive.com, 52. www.mobileworldlive.com, 53. www.bez-kabli.pl, 54. www.bez-kabli.pl, 55. www.reuters.com, 56. www.reuters.com, 57. www.reuters.com, 58. www.reuters.com, 59. www.reuters.com, 60. www.reuters.com, 61. www.rcrwireless.com, 62. www.rcrwireless.com, 63. www.rcrwireless.com, 64. www.rcrwireless.com, 65. www.mobileworldlive.com, 66. www.mobileworldlive.com, 67. bebeez.eu, 68. www.bez-kabli.pl, 69. www.bez-kabli.pl, 70. www.bez-kabli.pl, 71. www.bez-kabli.pl, 72. www.bez-kabli.pl, 73. www.bez-kabli.pl, 74. www.bez-kabli.pl, 75. www.bez-kabli.pl, 76. www.reuters.com, 77. www.reuters.com, 78. www.reuters.com, 79. www.reuters.com, 80. www.reuters.com, 81. www.mobileworldlive.com, 82. www.mobileworldlive.com, 83. www.mobileworldlive.com, 84. www.mobileworldlive.com, 85. www.mobileworldlive.com, 86. www.bez-kabli.pl, 87. www.bez-kabli.pl, 88. www.bez-kabli.pl, 89. www.bez-kabli.pl, 90. economictimes.indiatimes.com, 91. economictimes.indiatimes.com, 92. economictimes.indiatimes.com, 93. economictimes.indiatimes.com, 94. economictimes.indiatimes.com, 95. www.bez-kabli.pl, 96. www.bez-kabli.pl, 97. www.bez-kabli.pl, 98. www.bez-kabli.pl, 99. www.bez-kabli.pl, 100. www.bez-kabli.pl, 101. www.bez-kabli.pl, 102. www.bez-kabli.pl, 103. www.bez-kabli.pl, 104. www.bez-kabli.pl, 105. www.bez-kabli.pl, 106. www.bez-kabli.pl, 107. www.bez-kabli.pl, 108. www.bez-kabli.pl, 109. www.bez-kabli.pl, 110. www.bez-kabli.pl, 111. www.bez-kabli.pl, 112. www.bez-kabli.pl, 113. www.bez-kabli.pl, 114. www.bez-kabli.pl, 115. news.broadcastmediaafrica.com, 116. news.broadcastmediaafrica.com, 117. news.broadcastmediaafrica.com, 118. www.bez-kabli.pl, 119. www.bez-kabli.pl, 120. www.reuters.com, 121. www.telecoms.com, 122. www.telecoms.com, 123. www.telecoms.com, 124. www.telecoms.com, 125. www.telecoms.com, 126. www.telecoms.com, 127. www.telecoms.com, 128. news.broadcastmediaafrica.com, 129. news.broadcastmediaafrica.com, 130. news.broadcastmediaafrica.com, 131. news.broadcastmediaafrica.com, 132. news.broadcastmediaafrica.com, 133. news.broadcastmediaafrica.com, 134. news.broadcastmediaafrica.com, 135. news.broadcastmediaafrica.com, 136. news.broadcastmediaafrica.com, 137. news.broadcastmediaafrica.com, 138. www.bez-kabli.pl, 139. www.bez-kabli.pl, 140. www.bez-kabli.pl, 141. www.bez-kabli.pl, 142. www.reuters.com, 143. www.reuters.com, 144. www.bez-kabli.pl, 145. www.reuters.com, 146. www.bez-kabli.pl, 147. www.reuters.com, 148. www.whistleout.com.au, 149. www.reuters.com, 150. www.reuters.com, 151. www.mobileworldlive.com, 152. www.bez-kabli.pl, 153. www.bez-kabli.pl, 154. www.telecoms.com, 155. www.bez-kabli.pl
